ASEAN 2022: Tăng cường kết nối, nâng tầm quan hệ với các đối tác

Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN - Mỹ (12-13/5/2022)

Đông Nam Á ngày càng có ý nghĩa quan trọng về địa chiến lược, địa kinh tế với Washington, trong khi Mỹ hiện cũng là một trong 10 đối tác quan trọng hàng đầu của ASEAN.

Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN - Mỹ chính thức bắt đầu vào ngày 12/5/2022, đánh dấu lần đầu tiên các lãnh đạo ASEAN cùng tham dự một sự kiện tại Nhà Trắng và là cuộc họp đầu tiên với ASEAN do một Tổng thống Mỹ Joe Biden chủ trì kể từ năm 2016. Hội nghị cũng là hoạt động đối ngoại đầu tiên của ASEAN diễn ra bên ngoài lãnh thổ khối kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Trong Tuyên bố Tầm nhìn chung của Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN – Mỹ 2022, các bên cùng thể hiện tầm nhìn toàn diện, bao trùm, một cam kết mạnh mẽ thúc đẩy quan hệ trên nhiều khía cạnh như ứng phó và phục hồi sau dịch bệnh, tăng cường kết nối và quan hệ kinh tế, thúc đẩy hợp tác biển, gìn giữ hòa bình và xây dựng lòng tin.

Chuỗi Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 40, 41 (10-13/11/2022)

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40: Vì một Cộng đồng ASEAN đoàn kết và tự cường

Tại hội nghị, lãnh đạo các nước đánh giá cao nỗ lực của Campuchia - Chủ tịch ASEAN 2022 khi dẫn dắt và định hướng hợp tác ASEAN với nhiều sáng kiến quan trọng.

Các nước khẳng định yếu tố làm nên thành công của ASEAN, cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai, chính là nỗ lực và quyết tâm của tất cả các nước thành viên duy trì đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN.

Các lãnh đạo hoan nghênh những nỗ lực xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, nhấn mạnh ý nghĩa và tính chất định hướng bao trùm của văn kiện đối với hợp tác, liên kết ASEAN trong thập kỷ tới, đặc biệt trước những chuyển động phức tạp, khó lường của tình hình khu vực và quốc tế.

Các nước nhất trí Tầm nhìn cần có sự kế thừa, tiếp nối và cập nhật những xu hướng và những vấn đề đang nổi lên, bảo đảm vai trò và duy trì tính phù hợp của ASEAN trong bối cảnh mới. Hội nghị nhất trí thông qua các khuyến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động của ASEAN, tăng cường phối hợp liên ngành và liên trụ cột, và giao các cơ quan liên quan khẩn trương triển khai, sớm đưa các biện pháp đi vào cuộc sống.

Trên cơ sở báo cáo đánh giá của 3 trụ cột Chính trị - An ninh, Kinh tế và Văn hóa - xã hội, lãnh đạo các nước thông qua Tuyên bố về việc Timor Leste xin gia nhập ASEAN. Trong đó, ASEAN chấp thuận về nguyên tắc Timor Leste là thành viên thứ 11 của ASEAN, trao quy chế quan sát viên cho Timor Leste và giao Hội đồng Điều phối ASEAN xây dựng lộ trình cho việc gia nhập của nước này để trình lên Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 thông qua.

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 41: Khẳng định vai trò và trách nhiệm của ASEAN trong các vấn đề quốc tế, khu vực

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 41, trọng tâm thảo luận tập trung vào quan hệ đối ngoại của ASEAN, cấu trúc khu vực và các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, qua đó, khẳng định vai trò và trách nhiệm của ASEAN trong các vấn đề quốc tế và khu vực.

Hội nghị thể hiện rõ sự đoàn kết và vai trò trung tâm của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Trong bối cảnh phức tạp và bất ổn hiện nay, các nước đều khẳng định ASEAN đã và đang nỗ lực vượt qua khó khăn, duy trì đà hợp tác, thúc đẩy phục hồi bền vững một cách hiệu quả.

Tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN tiếp tục là ưu tiên của các nước, nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ của các đối tác, với trụ cột chính trị - an ninh ghi nhận tỷ lệ triển khai đạt 98%. Đặc biệt, Hội nghị đã thông qua quyết định về triển khai Đồng thuận 5 điểm về vấn đề Myanmar và Tuyên bố về việc Timor Leste xin gia nhập ASEAN.

Ngày 12/11/2022, tại Hội nghị Cấp cao ASEAN – Mỹ thứ 10 diễn ra ở Campuchia, các lãnh đạo ASEAN và Mỹ đã nhất trí nâng cấp quan hệ thành Đối tác Chiến lược Toàn diện.

Tuyên bố Lãnh đạo ASEAN - Mỹ nêu rõ: "Việc hai bên nhất trí nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện phản ánh tham vọng của Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ lần thứ 9 và Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN-Mỹ 2022, đồng thời mở ra những lĩnh vực hợp tác mới có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh và thịnh vượng của 1 tỷ dân của hai bên".

Nhân dịp này, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng công bố hỗ trợ thêm 850 triệu USD cho khu vực ASEAN trong năm 2023, nhằm thúc đẩy hợp tác thực chất và hiệu quả giữa hai bên.

Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN - Ấn Độ lần thứ 19 diễn ra tại Campuchia, ASEAN và Ấn Độ tuyên bố thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện. Việc nâng cấp quan hệ diễn ra đúng dịp kỷ niệm 30 năm hai bên thiết lập quan hệ đối thoại.

Bên cạnh đó, ASEAN cũng đồng ý về nguyên tắc nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược với Canada, ghi nhận đề nghị của Hàn Quốc và Nhật Bản nâng cấp quan hệ với ASEAN. Một số đối tác cũng bày tỏ mong muốn tổ chức các Hội nghị Cấp cao kỷ niệm với ASEAN như kỷ niệm 50 năm ASEAN - Nhật Bản trong năm 2023 và 50 năm ASEAN - Australia trong năm 2024.

Kết thúc chuỗi Hội nghị Cấp cao ASEAN, lãnh đạo các nước đã thông qua và ghi nhận hơn 100 văn kiện về nhiều nội dung quan trọng, trong đó đáng chú ý là Tuyên bố kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN; Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN “Cùng ứng phó thách thức”; phê duyệt khung khổ hợp tác với một số đối tác đối thoại; Tuyên bố kỷ niệm 20 năm Tuyên bố về ứng xử của các bên liên quan ở Biển Đông (DOC)...

Khởi động cho năm ASEAN 2023, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã nhận chiếc búa Chủ tịch luân phiên và thông báo chủ đề “ASEAN Tầm vóc- Tâm điểm của tăng trưởng”.

Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN – EU (14-15/12/2022)

Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm 45 năm Quan hệ ASEAN – EU diễn ra trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến nhiều biến động, thách thức mang tính toàn cầu, quan hệ hợp tác kinh tế ASEAN – EU cũng đang được thúc đẩy hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Hội nghị chính thức diễn ra tại Brussels, Vương quốc Bỉ và là lần đầu tiên lãnh đạo ASEAN gặp gỡ đầy đủ lãnh đạo các nước thành viên EU. Hai bên khẳng định tầm quan trọng của mối quan hệ giữa hai tổ chức khu vực hàng đầu thế giới, những "đối tác hội nhập" của nhau.

Hướng tới tương lai, lãnh đạo ASEAN và EU nhất trí cần làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược thành lập năm 2020 trên cơ sở đề cao luật pháp quốc tế, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi, thúc đẩy phục hồi, phát triển xanh và bền vững.

Các lãnh đạo khẳng định sẽ chú trọng đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, ổn định chuỗi cung ứng, duy trì mục tiêu thiết lập FTA ASEAN – EU; tăng cường kết nối thông qua triển khai Tuyên bố chung về kết nối năm 2020 và Hiệp định vận tải hàng không toàn diện ASEAN - EU, thu hẹp khoảng cách phát triển và phát triển tiểu vùng; hợp tác ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng, quản lý thiên tai, bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, phòng và chống khai thác hải sản bất hợp pháp.

Tại hội nghị, EU công bố đóng góp 10 tỷ Euro hỗ trợ triển khai chiến lược Cửa ngõ toàn cầu thông qua các dự án hợp tác, khởi động Sáng kiến Nhóm châu Âu về kết nối bền vững tại ASEAN, đồng thời triển khai Chương trình Sáng kiến Xanh trị giá 30 triệu Euro hỗ trợ các dự án hợp tác cụ thể với ASEAN.

Thành công của Hội nghị đã góp phần củng cố hơn nữa mối quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa ASEAN và EU, là động lực thúc đẩy hơn nữa hợp tác thương mại và đầu tư giữa hai khu vực với mục tiêu hài hòa lợi ích và phát triển bền vững.