Với những nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, doanh nghiệp liên quan trong việc tháo gỡ khó khăn về cơ chế, đến nay đã có 5 dự án được đưa ra khỏi "danh sách đen" vốn gồm 12 dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả của ngành Công Thương. Đó là các dự án DAP-1 Hải Phòng; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước; Nhà máy đóng tàu Dung Quất và Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyester Đình Vũ.
Tại tọa đàm "Xử lý các dự án yếu kém: Bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" ngày 5/4, nhìn lại các kết quả đạt được này, đại diện các ban ngành, doanh nghiệp đều rút ra bài học kinh nghiệm là cần phải tìm phương án tối ưu nhất trên tinh thần xử lý quyết liệt, dứt điểm và khẩn trương, để giải quyết nốt "danh sách đen".
![Các diễn giả tại Tọa đàm: "Xử lý các dự án yếu kém: Bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" ngày 5/4.](https://photo-mekongasean.epicdn.me/w765/Uploaded/2024/zreyxqdrky/2022_04_05/vgp-8005.png "Các diễn giả tại Tọa đàm: "Xử lý các dự án yếu kém: Bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" ngày 5/4.") |
Các diễn giả tại Tọa đàm: "Xử lý các dự án yếu kém: Bài học kinh nghiệm và hướng đi tiếp theo" ngày 5/4. |
Kết quả bước đầu tích cực làm hồi sinh nhiều dự án
Đánh giá về kết quả xử lý 5/12 dự án được đưa ra khỏi danh sách yếu kém, ông Hồ Sỹ Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết, tính đến hiện tại, các dự án này đều không còn vướng mắc về cơ chế chính sách.
"5 dự án đều bám sát các mục tiêu cụ thể: Khắc phục thua lỗ, thậm chí có lãi. Bám sát tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, khi quyết định giải pháp xử lý 5 dự án này, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã tôn trọng cơ chế thị trường ở mức cao nhất".
Dự án nào có khả năng phục hồi nhìn thấy triển vọng sẽ ổn định sẽ được tạo điều kiện hết sức để khôi phục và tiến tới đưa về hoạt động bình thường như Dự án DAP-1 Hải Phòng. Trong khi đó, có 3 dự án liên quan đến nhiên liệu sinh học dù đã thoát khỏi "danh sách đen" nhưng vẫn đang gặp khó khăn về cạnh tranh thị trường.
Trong khi đó, thị trường đang có sự thay đổi so với trước đây, nếu duy trì các dự án thì sẽ hứng chịu thua lỗ, do đó cần điều chỉnh lại các dòng đầu tư. Nguyên tắc xử lý là tái cơ cấu đầu tư các dự án, nếu không khả thi thì nhanh chóng phải thu hồi vốn, giảm thiểu sự thất thoát. Riêng dự án nhà máy sản xuất xơ sợi Polyester Đình Vũ sẽ xử lý theo hướng mới, trở thành cơ hội mở ra cho doanh nghiệp để lựa chọn các nhà đầu tư mới thích ứng với thị trường, tạo đà phát triển mới cho doanh nghiệp.
Là một trong những đơn vị có dự án yếu kém, ông Nguyễn Hữu Tú, Thành viên HĐTV Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam (Vinachem) chia sẻ, trong thời gian vừa qua, được sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Chính phủ, các bộ ngành, đặc biệt là Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước, Bộ Công Thương, Tập đoàn Vinachem đã thành lập một Ban Chỉ đạo thường xuyên đốc thúc xử lý các dự án trên.
Vinachem rà soát khâu quản trị nguyên liệu đầu vào, sản xuất và nguyên liệu đầu ra, tiến hành cắt giảm chi phí, rà soát các khâu hợp lý hóa quy trình sản xuất. Số lượng đầu mối từ khi bước vào dự án là 32 thì đến thời điểm này còn 24 đầu mối.
Cùng với đó, Vinachem tiếp tục cắt giảm, ứng dụng công nghệ thông tin, hợp lý hóa quy trình sản xuất. Số lượng định biên lao động ban đầu là khoảng hơn 2.000, bắt vào dự án còn 1.700, giờ chỉ còn hơn 1.200 (bằng 60% định biên).
“Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ các bộ ngành, các dự án đã có chuyển biến rõ nét. Năm 2020, Dự án DAP-1 Hải Phòng đã được đưa khỏi danh sách 12 dự án chậm tiến độ, có lãi bền vững. Đến năm 2021, Đạm Hà Bắc sau 5 năm đã bắt đầu có lãi; Đạm Ninh Bình, DAP số 2 Lào Cai đã thực hiện cắt lỗ. Công tác chia sẻ rủi ro đã được Vianchem thực hiện tốt và khẳng định uy tín của tập đoàn”.
Với 4/5 dự án được ra khỏi “danh sách đen” thuộc về Tập đoàn dầu khí Việt Nam, ông Nguyễn Hùng Dũng, Thành viên HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã có nhận định riêng cho từng dự án.
Cụ thể, Dự án nhiên liệu sinh học Bình Phước, PVN chỉ chiếm 29%, phía nước ngoài nắm cổ phần chi phối; Dự án Nhiên liệu sinh học Phú Thọ, PVN cũng chỉ nắm 35%, 65% là các doanh nghiệp bên ngoài nắm. Nên việc tham gia chỉ đạo, điều hành hoặc có can thiệp để hỗ trợ các doanh nghiệp này cực kỳ khó.
Đối với Dự án nhà máy xơ sợi Đình Vũ, PVN đã tìm kiếm các đối tác cùng xử lý các vấn đề tài chính, đảm bảo tiêu thụ đầu ra của nhà máy. Đến thời điểm hiện nay, doanh nghiệp bắt đầu có lãi, nhà máy đi vào hoạt động gần 100% công suất. Quan điểm của PVN là sẽ chủ động xử lý các vấn đề phát sinh.
Riêng Dự án nhà máy đóng tàu Dung Quất khi tiếp nhận từ Vinashin về, đang trong giai đoạn đầu tư dở dang, PVN đã hỗ trợ hoàn thiện. “Đến nay đã đóng được một vài tàu siêu trường siêu trọng, tài sản tham gia vào hoạt động kinh doanh, nhà máy Dung Quất hoàn toàn tự chủ được tài chính và có lãi. Nhưng nếu như tính toàn bộ chi phí đầu tư dở dang thì nhà máy đang lỗ, vấn đề này sẽ được cải thiện trong thời gian tới”, ông Dũng cho biết.
Nguyên tắc xử lý: Quyết liệt, dứt điểm tìm ra phương án tối ưu
Trên cơ sở quan sát cách thức xử lý các dự án của Chính phủ, các cơ quan có liên quan và doanh nghiệp, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội bày tỏ sự phấn khởi về nguyên tắc xử lý: Quyết liệt, dứt điểm tìm ra phương án tối ưu.
Nhưng ông Hiếu cũng cho rằng, đôi khi phải nói ngược, cũng có những dự án có thể không có thị trường, không có khả năng, chúng ta phải tính đến những phương án như phá sản, thu hồi tài sản.
“Chúng ta đều nói về từng dự án, như vậy chúng ta đang cá thể hoá từng dự án, đánh giá kỹ từng dự án. Từ đó chúng ta phải có phương án tối ưu cho từng dự án. Đây là cách xử lý rất thị trường. Xử lý không thể phá vỡ các nguyên tắc của quản trị doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp hay Luật Đầu tư và sử dụng vốn của doanh nghiệp”, ông Hiếu nhận định.
Theo Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội, khi xử lý các dự án thì tính toán các lợi ích, cơ cấu lại chính bản thân dự án, tiết giảm các chi phí để nâng cao hiệu quả. Thậm chí tính đến cả phương án cơ cấu lại sản phẩm phù hợp, phục hồi đúng sản phẩm ban đầu nếu không có thị trường. Tính đến ngắn hạn và cả dài hạn.
“Chúng ta phải đặt đồng hồ đếm ngược cho tất cả các dự án đang tồn tại để giải quyết trong thời gian sớm nhất, sớm ngày nào thiệt hại sẽ ít đi ngày đó. Chúng ta không nên tính cái tối đa mà cần tính cái tối ưu cho lợi ích của doanh nghiệp cũng như lợi ích cho đất nước”.
Đồng ý kiến với ông Hiếu, ông Đặng Hoàng An, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, những khó khăn của các dự án rất đa dạng như tổng mức đầu tư tăng lên, rồi chi phí vay vốn cao, vấn đề của thị trường hay vấn đề liên quan đến tranh chấp hợp đồng giữa chủ đầu tư và nhà thầu.
Dẫn chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh về việc phải tìm cách xử lý dứt điểm, không kéo dài từ ngày này sang tháng khác, ông An cho rằng có được kết quả tích cực bước đầu như vừa qua có sự chỉ đạo rất quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Chính phủ.
Đồng thời, Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng nhấn mạnh nguyên tắc xử lý phải đảm bảo tính linh hoạt, phù hợp từng dự án. “Xử lý phải dứt điểm, dự án nào làm được phải làm luôn, bám sát thực tiễn, khuôn khổ pháp luật, những gì vướng, vượt tầm khuôn khổ thì báo cáo Quốc hội. Đây là tiền đề quan trọng để tháo gỡ các dự án hiệu quả và xử lý các dự án tiếp theo”, Thứ trưởng An nhấn mạnh.
