Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ vừa tổng hợp tình hình từ 16 Hiệp hội, doanh nghiệp trong nửa đầu tháng 8 vừa qua, để đưa ra những kiến nghị lên Thủ tướng, trước tình hình các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong những tháng đầu năm.
Theo bản kiến nghị do ông Trương Gia Bình Trưởng ban IV ký, các hiệp hội và doanh nghiệp đồng loạt bày tỏ sự tin tưởng tuyệt đối vào sự điều hành các chính sách kinh tế vĩ mô thời gian qua của Chính phủ.
Đặc biệt là tinh thần Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành “nắm chắc tình hình, dự báo sát diễn biến” để “phản ứng chính sách phải nhanh”, trong đó, điều hành chính sách tiền tệ phải bám sát “hàng ngày, hàng giờ”. Nhờ đó, đến thời điểm này, Việt Nam cơ bản bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn.
 |
| Trưởng ban IV, Trương Gia Bình: Doanh nghiệp đang rất khó khăn về tài chính. Ảnh: Trọng Tùng |
Doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn
Tuy nhiên, qua tổng hợp, quan sát, Ban IV nhận thấy cộng đồng doanh nghiệp vẫn rất cần có sự trợ lực về tài chính để có thể duy trì hoạt động và phục hồi. Nhưng phản ánh từ các tổ chức, hiệp hội cho thấy, hầu hết doanh nghiệp vẫn đứng trước khó khăn hết sức lớn về tài chính bởi nhiều lý do.
Trong đó, việc thiếu vốn lưu động được nêu lên trước tiên. Xuất phát từ hậu quả của hơn 2 năm đại dịch không có hoặc ít doanh thu nhưng doanh nghiệp vẫn phải đảm bảo chi trả tiền nợ, lãi vay ngân hàng cùng các khoản khác để duy trì, vận hành doanh nghiệp ở mức độ tối thiểu.
Bên cạnh đó, chi phí đầu vào cho sản xuất tăng cao. Do Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ (FED) tăng lãi suất, có tác động đến tỷ giá tăng làm tăng giá nhập khẩu nguyên liệu đầu vào cho sản xuất đối với các doanh nghiệp nhập khẩu giao dịch bằng USD. Việc giá nhiên liệu tăng cao do xung đột Nga - Ukraine kéo dài làm tăng áp lực lên chi phí vận tải và logistics vốn đã tăng rất cao trong hơn hai năm dịch, kéo theo sự tăng giá của một loạt mặt hàng.
Số lượng và lợi nhuận đơn hàng đầu ra sụt giảm đang là khó khăn trực tiếp trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Sự thắt chặt của điều kiện tài chính toàn cầu cộng với đứt gãy chuỗi cung ứng làm giảm triển vọng tăng trưởng của kinh tế toàn cầu, dẫn đến nhu cầu đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam thấp đi ở một số thị trường.
Đáng chú ý, bản kiến nghị của Ban IV nêu lên khó khăn của khu vực tư nhân trong tiếp cận vốn vay. Do quy mô doanh nghiệp hầu hết là vừa và nhỏ nên tài sản đảm bảo của doanh nghiệp thấp, dẫn đến việc các ngân hàng thường không ưu tiên cho các doanh nghiệp này vay.
Dòng tiền “tự thân” của các doanh nghiệp cũng nhỏ và không ổn định khiến các doanh nghiệp cơ bản không thỏa mãn được các điều kiện khi muốn tiếp cận những nguồn vay hỗ trợ, vay ưu đãi, vay vốn trung và dài hạn.
Ngay cả đối với các doanh nghiệp không gặp vướng mắc bởi hai yếu tố trên thì trong bối cảnh hiện nay, khi Ngân hàng Nhà nước kiểm soát chặt chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, các ngân hàng thương mại cũng không còn room tín dụng để cho doanh nghiệp vay.
Thực tế các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh chiếm tới 95% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động của Việt Nam. Nếu không giải quyết vấn đề cho vay tín dụng thì các doanh nghiệp và hộ kinh doanh này sẽ có nguy cơ phá sản, bởi hai lý do:
Thứ nhất là không có tiền trả lương cho người lao động và theo đó, doanh nghiệp sẽ mất nguồn nhân lực. Thứ hai là không có vốn để kinh doanh và đầu tư mới, không thể khắc phục được các hậu quả sau những năm Covid-19 vừa qua.
 |
Chi phí đầu vào cho sản xuất tăng cao. |
“Các doanh nghiệp vừa và nhỏ có vai trò như những doanh nghiệp vệ tinh, hỗ trợ cho các doanh nghiệp và tập đoàn lớn trong quá trình triển khai những dự án trọng điểm của đất nước. Do đó, việc cần thiết lúc này là phải có các biện pháp kiểm soát mức tăng lạm phát một cách hợp lý để nới room tín dụng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp và hộ kinh doanh nói trên. Nếu không sẽ xảy ra kịch bản trong năm tới là các doanh nghiệp này sẽ phá sản, dẫn đến suy thoái kinh tế. Điều này còn nguy hiểm hơn cả lạm phát”, bản kiến nghị của Ban IV nhấn mạnh.
Kiến nghị tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ thuế, phí
Từ các thực trạng khó khăn đã được nhận diện, Ban IV đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo các Bộ/ngành liên quan cân nhắc tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp về thuế, phí, tín dụng; giao Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, mở rộng hỗ trợ nhằm giảm gánh nặng chi phí của doanh nghiệp trong quá trình phục hồi.
Đồng thời, đẩy nhanh các gói hỗ trợ kinh tế bao gồm gói bù lãi suất bổ sung 40.000 tỷ đồng, giải ngân gói đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng trị giá 113.050 tỷ đồng nhằm tạo điều kiện tốt hơn cho phục hồi nền kinh tế.
Ngoài ra, Ban IV cũng đề xuất Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu phương án nâng “trần” tăng trưởng tín dụng đối với các ngân hàng thương mại để ưu tiên thúc đẩy các lĩnh vực sản xuất và dịch vụ. Tập trung cho các lĩnh vực kinh doanh trọng điểm như du lịch, công nghiệp, xuất nhập khẩu, nông, lâm, thủy sản. Cùng với đó là kiểm soát kỹ lưỡng dòng vốn tín dụng vào các lĩnh vực rủi ro cao như bất động sản, chứng khoán.
