Theo báo cáo kinh tế vĩ mô châu Á được cập nhật hàng quý của HSBC, các chuyên gia chỉ ra rằng, xét trên mọi phương diện, nền kinh tế châu Á cho thấy sự vững vàng đáng ngạc nhiên trong năm vừa qua.
Chi phí sinh hoạt tăng cao đã siết chặt hầu bao của người tiêu dùng cũng như tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Lãi suất cho vay tăng lên và các thị trường tài chính biến động càng kéo tụt đà tăng trưởng trong bối cảnh thương mại toàn cầu đã bắt đầu sụt giảm. Đặc biệt, nhu cầu ở Trung Quốc Đại lục yếu đi khiến tình hình chung càng xấu đi.
Song, giữa muôn trùng tin tức đáng lo ngại, hầu hết các nền kinh tế châu Á đã có thể đạt được mức tăng trưởng đáng ngưỡng mộ.
Tác động toàn diện còn chưa diễn ra
Theo HSBC, năm tới có khả năng sẽ khởi đầu không mấy "rầm rộ" vì những yếu tố bất lợi bên ngoài. Ai cũng mong tình hình sẽ sớm ổn định sau một năm vất vả và quay cuồng và kế hoạch cải thiện đã được vạch ra cho năm 2023. Giá hàng hóa đã chấm dứt tăng phi mã, phần nào giải tỏa tâm lý cho cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp đang căng mình vì áp lực.
Vì vậy, các ngân hàng trung ương cũng bắt đầu nới lỏng thắt chặt trong những tháng tới. Trong khi đó, tin tức về việc Trung Quốc đại lục mở cửa nền kinh tế trở lại và hỗ trợ nhiều hơn cho thị trường bất động sản đang "xập xệ" là những dấu hiệu cho thấy tăng trưởng sẽ mạnh mẽ hơn, qua đó vực dậy hoạt động thương mại trong khu vực.
"Đáng chú ý, tác động của những biến động trong năm 2022 sẽ còn tiếp tục ảnh hưởng lên tăng trưởng trong thời gian tới. Chính sách tiền tệ thắt chặt ảnh hưởng đến các quyết định đầu tư dù chậm trễ; người tiêu dùng phải giảm chi tiêu khi giá cả tăng lên kìm hãm sức mua; và xuất khẩu sẽ bị ảnh hưởng do đơn hàng sụt giảm khắp nơi", HSBC nhận định.
Mọi thứ sẽ chậm lại nhưng chậm mà chắc
HSBC nhận định tình hình sẽ nhanh chóng ổn định hơn đến giữa năm, có thể sớm hơn. Sự phục hồi nhanh chóng của Trung Quốc đại lục do nhu cầu tiêu dùng được "giải nén" sau thời gian bị kìm hãm và thị trường nhà ở ổn định, sẽ giúp khu vực châu Á cởi bỏ gánh nặng.
Khi đó, các ngân hàng trung ương ở các nơi khác trên thế giới cũng sẽ kết thúc chu kỳ thắt chặt, một vài trong số đó còn có thể cân nhắc cắt giảm lãi suất thêm nữa để kích thích tăng trưởng.
"Một năm mới lại vẫy tay chào khi khu vực này một lần nữa thể hiện sự vững vàng. Năm Quý Mão sắp tới có lẽ mọi thứ sẽ chậm lại nhưng chậm mà chắc, miễn là vẫn tiến về phía trước", HSBC nhận định.
Với ASEAN, sự vững vàng của khu vực này được dự báo sẽ lại tỏa sáng trong năm tới, mặc dù tăng trưởng có thể chậm lại. Indonesia có thể không còn khởi sắc khi tình hình giá hàng hóa ở mức "trên trời", ngay cả khi nhu cầu vẫn đủ mạnh mẽ để hỗ trợ đầu tư và thu ngân sách công.
Kinh tế Thái Lan nhiều khả năng sẽ thuộc nhóm ít các nước tăng tốc độ tăng trưởng nhờ ngành du lịch hồi sinh. Mặc dù ngành dịch vụ rất triển vọng, nhưng Singapore sẽ không tránh được ảnh hưởng do biến động chu kỳ thương mại toàn cầu.
Trong khi đó, Philippines sẽ chứng kiến nhu cầu trong nước hạ nhiệt khi tác động của lãi suất tăng và lạm phát tăng bấy giờ mới "ngấm đòn". Việt Nam không tránh khỏi ảnh hưởng khi thương mại thế giới chậm lại, nhưng nhiều khả năng sẽ tiếp tục đứng đầu ASEAN về tăng trưởng.
HSBC nâng dự báo tăng trưởng cho năm 2022 của Việt Nam lên 8,1%
Đối với Việt Nam, 2022 là một năm phục hồi bùng nổ, giúp Việt Nam nhiều khả năng tiếp tục là một trong những nước tăng trưởng vượt trội ở châu Á.
Quý III/2022, GDP tăng 13,7% so với cùng kỳ năm trước, nhờ lĩnh vực bên ngoài vững vàng và nhu cầu trong nước mạnh mẽ. Mặc dù vậy, bức tranh triển vọng tăng trưởng giờ đây lại bị phủ lên một bóng mây từ những trở ngại về thương mại gia tăng.
Sau khi tăng hơn 17% so với cùng kỳ năm trước trong ba quý đầu năm 2022, tăng trưởng xuất khẩu đã giảm tốc nhanh chóng trong tháng 10, còn tháng 11 chứng kiến lần sụt giảm đáng kể so với cùng kỳ năm trước.
Nguyên nhân chính đến từ lĩnh vực điện tử, vốn chiếm khoảng 35% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Mặc dù vậy, dữ liệu gần đây cho thấy suy giảm xuất khẩu diễn ra ở nhiều lĩnh vực, bao gồm dệt may/da giày, sản phẩm gỗ và máy móc . Cụ thể, suy thoái kinh tế ở Mỹ càng khiến tình hình trở nên khó khăn hơn vì Mỹ là thị trường lớn nhất của nhiều mặt hàng Việt Nam.
Một điểm sáng tích cực là nhu cầu trong nước phần nào đem tới cứu cánh, nhờ thị trường lao động tiếp tục phục hồi. Trong khi tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống 2,3% tính tới quý III/2022, tỷ lệ này vẫn có khả năng giảm tiếp khi nhiều công việc tập trung trong lĩnh vực liên quan tới du lịch. Mặc dù du khách đã bắt đầu trở lại, số lượt khách tới Việt Nam vẫn chưa tới 20% của năm 2019.
 |
Với những thuận lợi nhờ mở cửa trở lại vẫn còn, HSBC nâng dự báo tăng trưởng cho năm 2022 của Việt Nam lên 8,1%.
Tuy nhiên, những thách thức nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng nặng nề hơn trong năm 2023, đặc biệt sau khi những hiệu ứng do mở cửa trở lại nhạt dần đi và tác động của lạm phát cao bắt đầu thể hiện rõ. Vì vậy, HSBC dự báo tăng trưởng sẽ chậm lại ở mức 5,8%.
Triển vọng trong ngắn hạn cho Việt Nam có chút thách thức
Theo HSBC, rủi ro lớn nhất đối với tăng trưởng của Việt Nam là những khó khăn trong thương mại ngày càng gia tăng. Việt Nam không tránh khỏi những tác động do đợt thương mại toàn cầu chậm lại đáng kể này. Kể từ khi xảy ra những căng thẳng thương mại Mỹ và Trung Quốc, Việt Nam là một trong những nước hưởng lợi nhiều nhất xét về thương mại và chuyển hướng đầu tư nước ngoài (FDI), đặc biệt thúc đẩy thị phần xuất khẩu vào thị trường Mỹ. HSBC cho rằng cũng chính do đó mà Việt Nam bị ảnh hưởng nhiều hơn khi kinh tế Mỹ suy giảm.
Mỹ và EU chiếm hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu. Mỹ cũng là thị trường nhập khẩu thống lĩnh với một số ngành hàng xuất khẩu lớn, với hơn nửa hàng máy móc xuất khẩu của Việt Nam là vào thị trường Mỹ.
HSBC cũng chỉ ra, một ngành hàng xuất khẩu lớn khác cũng phụ thuộc nhiều vào nhu cầu của thị trường Mỹ là sản phẩm gỗ (khoảng 60%). Hoạt động thị trường tài sản chậm lại ở các nước phương Tây mang đến rủi ro sụt giảm cho xuất khẩu của Việt Nam.
 |
Các rủi ro khác đến từ áp lực tăng giá năng lượng. Mặc dù đã giảm so với đỉnh trong tháng 6, giá xăng vẫn ở mức cao. Để giảm rủi ro của việc dự trữ nhiên liệu nhập từ nước ngoài vốn tiềm tàng nhiều biến động, Chính phủ đã chỉ đạo các các nhà máy lọc dầu trong nước và các doanh nghiệp nhà nước có kế hoạch tăng cường nhập khẩu năng lượng trong ít nhất 6 tháng đầu năm 2023.
"Động thái này nhiều khả năng sẽ siết lại lợi thế tài khoản vãng lai của Việt Nam do chi phí nhập khẩu tăng cao hơn", HSBC nhìn nhận.
Tuy nhiên, các chuyên gia chỉ ra rằng, bức tranh không chỉ toàn một màu xám. Bất chấp những cơn gió ngược có tính chu kỳ, các doanh nghiệp vẫn tiếp tục đầu tư vào Việt nam. Các tập đoàn công nghệ lớn như Samsung và LG gần đây đã công bố họ sẽ tiếp tục đầu tư vào Việt Nam, càng cho thấy sự hấp dẫn lâu dài của Việt Nam.
