Dự kiến năm 2023, cụm kho bãi và dây chuyền chiếu xạ công nghiệp đa năng tại TP Cần Thơ (phường Tân Phú, quận Cái Răng, TP Cần Thơ) sẽ đi vào hoạt động.
Cụm kho bãi và chiếu xạ này bao gồm kho bãi và dây chuyền chiếu xạ, phục vụ chiếu xạ trái cây, thủy sản, thực phẩm, vật phẩm y tế… thỏa mãn các quy định về máy chiếu xạ công nghiệp của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế - IAEA và của Việt Nam.
Theo ông Trần Chí Thành – Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học & Công nghệ), khu vực Đồng bằng sông Cửu Long cũng có cơ sở chiếu xạ nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Trong khi đó, khu vực này đóng góp rất lớn vào xuất khẩu nông sản của Việt Nam.
Đồng quan điểm, theo ông Nguyễn Trọng Tín – Chủ tịch Hội đồng quản trị CTCP Chiếu xạ Cần Thơ, hiện nay, Đồng bằng sông Cửu Long chiếm hơn 95% kim ngạch xuất khẩu gạo, chiếm 70% lượng trái cây xuất khẩu và 65% lượng thủy sản xuất khẩu của Việt Nam.
Việc xây dựng cụm kho bãi và dây chuyền tại cảng Cần Thơ sẽ góp phần tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất đối với phát triển kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long (hệ thống logistics). Cụm đi vào hoạt động cũng được coi là tiền đề để hàng hóa xuất nhập khẩu được xử lý tại cảng, kết nối với hải quan và các phương thức khác để giảm chi phí vận chuyển xuất khẩu sang các thị trường.
Hằng năm, khu vực này có nhu cầu vận chuyển hàng hóa xuất khẩu khoảng 18 triệu tấn. Tuy nhiên, có tới 70% lượng hàng hóa của khu vực phải chuyển tải về các cảng lớn ở TP HCM và cảng Cái Mép (Bà Rịa – Vũng Tàu), khiến chi phí vận tải bị đẩy lên cao, tạo thêm gánh nặng về chi phí cho doanh nghiệp.
Hiện nay, do chưa có các trung tâm chiếu xạ đảm bảo nhu cầu nên doanh nghiệp trong khu vực phải vận chuyển hàng hóa xuất khẩu qua nhiều địa điểm khiến chi phí tăng hơn 10 - 40%.
Thời gian qua, Việt Nam đã tích cực trong việc xây dựng các trung tâm chiếu xạ nông sản, tuy nhiên đến hiện tại số lượng trung tâm, nhà máy vẫn còn ít.
Tại Hà Nội, Trung tâm chiếu xạ Hà Nội đã đáp ứng và thực hiện chiếu xạ đối với sản phẩm nông sản xuất khẩu sang một số thị trường. Tuy nhiên, với thị trường Mỹ, còn nhiều doanh nghiệp chưa đáp ứng được các yêu cầu từ phía thị trường này cũng như số lượng chiếu xạ sang Mỹ còn ít, do đó một số loại nông sản Việt còn khó cạnh tranh tại Mỹ.
Tại phía Nam, ngoài trung tâm chiếu xạ ở Thủ Đức (TP HCM) sử dụng công nghệ Hungary còn có thêm 2 trung tâm chiếu xạ do tư nhân đầu tư đều được cấp giấy chứng nhận của Mỹ.
Trong đó, tháng 5/2022, Nhà máy chiếu xạ của Công ty TNHH Chiếu xạ Toàn Phát (TPI) (tỉnh Long An) được Cơ quan kiểm dịch động thực vật Mỹ (APHIS) công nhận đủ điều kiện chiếu xạ trái cây xuất khẩu vào Mỹ với quy mô chiếu xạ 10.000 tấn/năm.
Ngoài ra, còn có Nhà máy chiếu xạ Sơn Sơn của CTCP chế biến thủy hải sản Sơn Sơn (TP HCM). Đây được biết đến là đơn vị đầu tiên thực hiện dịch vụ chiếu xạ trái cây đi Mỹ khi đã được phía Mỹ chấp thuận từ năm 2008.
