Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được chính phủ Anh công bố hôm 22/6 cho thấy mức tăng nhẹ 9,1% so với con số 9% của tháng 4 trước đó. Con số này cũng gần bằng với mức dự đoán của các nhà kinh tế trong cuộc thăm dò của Reuters, đồng thời cũng thể hiện rõ tình trạng khủng hoảng chi phí sinh hoạt.
Giá tiêu dùng trong khi đó tăng 0,7% nhưng lại thấp hơn hẳn so với mức tăng 2,5% của tháng 4, thể hiện lạm phát đang phần nào chậm lại. Tuy nhiên theo ước tính của Văn phòng Thống kê Quốc gia của Vương quốc Anh (ONS) hôm 21/6, lạm phát "sẽ kéo dài hơn và cao hơn so với 1982 khi tỷ lệ lạm phát dao động từ gần 11% trong tháng 1 xuống khoảng 6,5% vào tháng 12".
Theo CNBC, nguyên nhân chủ yếu khiến tỷ lệ lạm phát tăng lên là từ nhà ở và dịch vụ gia đình, chủ yếu là điện, khí đốt và các nhiên liệu khác. Ngoài ra, phương tiện giao thông và chủ yếu là nhiên liệu cho động cơ cũng là các yếu tố khiến tỷ lệ lạm phát tại Vương quốc Anh tăng mạnh.
Trong thông báo chính thức của ONS, giá thực phẩm và đồ uống không cồn tăng so với cùng kỳ năm ngoái là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng lớn nhất của cả chỉ số CPIH (chi phí nhà ở của chủ sở hữu) và chỉ số CPI 12 tháng giữa tháng 4 và tháng 5.
Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Trung ương Anh tuần trước đã thực hiện lần tăng lãi suất thứ 5 liên tiếp với mục tiêu hạ nhiệt lạm phát mà không gây ra một cuộc suy thoái kinh tế. Tỷ giá hiện đang ở mức cao nhất trong 13 năm là 1,25% và Ngân hàng Trung ương nước này dự kiến lạm phát CPI sẽ vượt quá 11% vào tháng 10.
Cơ quan quản lý năng lượng của Vương quốc Anh đã tăng giới hạn giá năng lượng hộ gia đình lên 54% từ ngày 1/4 để thích ứng với sự gia tăng giá năng lượng bán buôn, bao gồm mức tăng kỷ lục về giá khí đốt. Ngoài ra, các đợt tăng giới hạn thêm nữa cũng không phải là không thể trong các cuộc đánh giá định kỳ năm nay.
 |
Khủng hoảng chi phí sinh hoạt khiến 1/4 số người Anh phải tiết giảm chi phí cho bữa ăn. Ảnh: Reuters |
Khủng hoảng chi phí sinh hoạt
Ông Paul Craig, giám đốc danh mục đầu tư tại Quilter Investors, cho biết tỷ lệ lạm phát hôm 22/6 là một lời nhắc nhở về những thách thức mà ngân hàng trung ương, chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng nước Anh đang phải đối mặt.
Theo ông, cuộc khủng hoảng chi phí sẽ không phải là một vấn đề ngắn hạn và Ngân hàng Trung ương Anh đang phải ở trong thế khó. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã thừa nhận sự cần thiết phải tăng lãi suất một cách mạnh mẽ và nhanh chóng nhưng Ngân hàng Trung ương Anh lại đang cố gắng tăng lãi suất chậm. Việc này vốn có mục tiêu nhằm bảo vệ nền kinh tế khỏi một cuộc suy thoái vào thời điểm mà các doanh nghiệp và người tiêu dùng đang cảm thấy khó khăn.
Tuy nhiên, chiến lược này đã không giúp ích gì nhiều trong việc hạ nhiệt lạm phát. Do đó, ngân hàng rất có thể sẽ phải ra “những quyết định khó khăn hơn”, ví dụ như một mức tăng lãi suất mạnh hơn trong cuộc họp tiếp theo. Điều này càng gấp gáp khi có tới 25% người Anh đã phải tiết giảm bữa ăn vì áp lực chi phí và khủng hoảng lương thực. Tình trạng nghiêm trọng tới mức Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh Andrew Bailey gọi nó là viễn cảnh “ngày tận thế” đối với người tiêu dùng.
Cùng với những cú sốc bên ngoài mà nền kinh tế toàn cầu phải đối mặt chẳng hạn như giá lương thực và năng lượng tăng, Vương quốc Anh cũng đang đối mặt với các áp lực khác trong nước. Cụ thể, chính phủ quốc gia này đang phải nỗ lực tháo gỡ các hỗ trợ tài chính trong thời đại đại dịch cũng như kiểm soát các hậu quả của Brexit.
Ở một diễn biến khác, nước này đang phải giải quyết vấn đề đình công tới từ các công ty đường sắt lớn trong nước và nguy cơ điều kiện thị trường lao động căng thẳng cùng lạm phát gây ảnh hưởng tới nền kinh tế rộng hơn. Nhiều nhà kinh tế, bao gồm cả nhà kinh tế đoạt giải Nobel Christopher Pissarides cũng khẳng định với CNBC hôm 21/6 rằng thị trường lao động hiện còn “tồi tệ hơn những năm 1970”.
Do đó theo ông Craig, chính phủ và Ngân hàng Trung ương sẽ cần theo dõi chặt chẽ thị trường lao động và để ý tới các dấu hiệu khác ngoài các cuộc đình công đòi tăng lương do lạm phát. Với tình trạng lạm phát như hiện tại, bất kỳ dấu hiệu yếu kém về việc làm nào cũng sẽ là một dấu hiệu cảnh báo lớn cho nền kinh tế.
