Nguồn cung xăng dầu không thiếu, tại sao thiếu hàng bán ra thị trường

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 22/10, các đại biểu thảo luận tại tổ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022. Thông tin về vấn đề xăng dầu trong cuộc thảo luận, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, bối cảnh cả thế giới điêu đứng về vấn đề năng lượng đã ảnh hưởng tới tình hình giá xăng dầu trong nước. Biên độ dao động của giá xăng dầu rất cao, có những thời điểm liên tục giảm, rồi lại liên tục tăng khiến doanh nghiệp bị thua lỗ, khủng hoảng.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Công Thương, giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam duy trì ở ngưỡng từ 21.000-25.000 đồng có thể nói là thấp nhất trên thế giới và trong khu vực, trừ Malaysia được trợ cấp giá trong nước.

Bộ trưởng Diên cũng khẳng định việc cho rằng thiếu nguồn cung trong nước là hoàn toàn không chính xác. Tính đến ngày 30/9, hàng dự trữ thương mại còn hơn 1,25 triệu khối xăng dầu, năng lực sản xuất của 2 nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, Bình Sơn trong tháng 10 đảm bảo 80% nguồn cung trong nước, tương đương 1,36 triệu khối.

Ngoài ra, 34 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu trong tháng 10 khoảng 500.000 khối xăng dầu. Tổng chung đến thời điểm cuối tháng 9, giữa tháng 10 có khoảng 3 triệu khối, hoàn toàn đáp ứng nguồn cung cho đến hết giữa tháng 11. Trong khi sang tháng 11 lại tiếp tục sản xuất và nhập khẩu.

Nguồn cung không thiếu, tại sao vẫn thiếu hàng bán ra thị trường?

Tại phiên họp, Bộ trưởng Công thương thẳng thắn thừa nhận, nguồn cung xăng dầu không thiếu nhưng rõ ràng bán ra thị trường có nhiều khó khăn. Ông cho biết, doanh nghiệp phải nhập với giá cao kỳ trước nhưng bán ra trong kỳ với giá thấp, dẫn đến thua lỗ và "đã lỗ thì không ai dám làm".

Bên cạnh đó, hàng loạt chi phí định mức như lợi nhuận định mức, chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam, chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy sản xuất về kho bãi… đã lỗi thời.

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định không thiếu xăng dầu.

Lý giải rõ hơn về tình trạng đóng cửa, ngưng bán xăng dầu cục bộ ở TP HCM và các tỉnh phía Nam, ông Diên cho rằng khu vực này có lượng đáng kể xăng dầu trôi nổi, kể cả xăng dầu lậu, giả. Vừa qua cơ quan chức năng tiếp tục bắt giữ, triệt phá những vụ làm giả xăng dầu lên đến mấy trăm triệu lít.

Do có lượng xăng dầu trôi nổi nên người kinh doanh trong lĩnh vực này không quan tâm đến chi phí định mức, chiết khấu cũng như việc đăng ký mua của ai một cách ổn định. Đến khi thị trường mạnh tay xử lý vi phạm về xăng dầu giả, siết chặt xăng dầu lậu thì chỉ còn xăng dầu chính thống. "Mà xăng dầu chính thống giá biến động liên tục, chiết khấu thấp. Những người đang thu được rất nhiều tiền, giờ thu được ít tiền, thậm chí lỗ thì không ai muốn làm", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phân tích.

Ở một khía cạnh khác, theo Bộ trưởng, những diễn biến trên thị trường chứng khoán, bất động sản thời gian qua cũng có những tác động nhất định. Theo đó, có doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tham gia ít nhiều vào lĩnh vực bất động sản, chứng khoán và khiến nguồn tiền bị ảnh hưởng. Đến kỳ nhập lại hàng gặp phải bối cảnh nhập giá cao, bán giá thấp, doanh nghiệp không còn tiền và cũng không muốn bán hàng, Bộ trưởng Diên lý giải.

Bên cạnh đó, khi doanh nghiệp được cấp phép làm đầu mối hoặc thương nhân phân phối xăng dầu sẽ được ngân hàng cấp cho room tín dụng, khoản vay nhất định. Nhưng vì room được quy định từ trước - khi giá xăng dầu chỉ 50-60USD/thùng, còn hiện nay giá cao, có thời điểm gấp hơn 2 lần mà room tín dụng vẫn giữ nguyên nên nhiều doanh nghiệp không đủ tiền nhập, dẫn đến khó khăn trong vấn đề kinh doanh.

Bàn về giải pháp đảm bảo ổn định thị trường xăng dầu thời gian tới, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết, Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu đang được đề xuất sửa đổi, nhưng trước khi sửa đổi vẫn phải thực hiện nghiêm theo Nghị định. Doanh nghiệp nào sai đâu xử đó, kể cả thu hồi có thời hạn.

"Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ kiến nghị hình thức xử lý với những doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Theo đó, vi phạm lần 1 sẽ phạt tiền, lần 2 vi phạm, phạt tiền cao hơn, lần 3 thì thu hồi vĩnh viễn, không có chuyện phạt cho tồn tại", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Theo Bộ trưởng, quản lý mặt hàng xăng dầu đúng là trách nhiệm của Bộ Công thương. Tuy nhiên, quản lý mặt hàng này là trách nhiệm của 7 bộ, ngành địa phương. Do đó, Bộ trưởng Diên nhấn mạnh, cần sự phối hợp trong kiểm soát, điều tiết thì mới quản lý hiệu quả mặt hàng quan trọng này được.