Đợt IPO công nghệ đáng chú ý nhất ở Mỹ năm nay thuộc về Mobileye, công ty con 23 năm tuổi của Intel. Mobileye chuyên sản xuất công nghệ cho ô tô tự lái và được giao dịch công khai cho tới khi được mua lại vào năm 2017.
Theo FactSet, số vốn mà Mobileye huy động chỉ ở mức dưới 1 tỷ USD và không có thương vụ IPO nào khác của các công ty công nghệ tại Mỹ thu về dù chỉ là 100 triệu USD. Điều này hoàn toàn trái ngược so với năm 2021, thời điểm mà có ít nhất 10 đợt IPO của các công ty công nghệ ở Mỹ đã huy động được ít nhất 1 tỷ USD, như nhà sản xuất xe điện Rivian, công ty phần mềm Toast, công ty kinh doanh phần mềm điện toán GitLab và Hashi Corp, ứng dụng giao dịch cổ phiếu Robinhood...
Hoạt động IPO năm nay cũng diễn ra chậm hơn so với những năm trước. Trong thời kỳ dịch Covid-19 bùng phát, các doanh nghiệp đã tận dụng xu hướng làm việc, giải trí từ xa và tiền trợ cấp từ chính phủ. Từ đó huy động hàng tỷ USD trong đợt chào bán công khai, đem lại số tiền khổng lồ cho ngân hàng và các công ty đầu tư mạo hiểm. Tuy nhiên, hiện nay mức định giá đã chứng kiến một sự sụt giảm rõ rệt.
CNBC trích dẫn báo cáo IPO của công ty kiểm toán Ernst & Young cho thấy, tổng số tiền huy động được từ các thương vụ IPO trong năm 2022 đã giảm mạnh 94% so với năm trước, từ 155,8 tỷ USD xuống còn 8,6 tỷ USD.
Các nhà đầu tư lớn đã mất khoảng 7.400 tỷ USD chỉ trong vòng 1 năm. Việc tăng lãi suất đã cản trở khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp. Dù các công ty có hứa hẹn về sự tăng trưởng lợi nhuận trong tương lai, thì dưới tình trạng lạm phát cao, điều đó cũng không thể khiến các nhà đầu tư thấy lạc quan hơn với triển vọng đó.
Tâm lý nhà đầu tư trở nên thận trọng, thị trường băn khoăn với khả năng liệu doanh nghiệp sẽ tăng trưởng như thế nào trong bối cảnh kinh tế khó khăn và lãi suất tăng cao hơn. Nhiều doanh nghiệp đã thay đổi kế hoạch IPO sau khi chứng kiến thị trường sụt giảm về giá trị lên đến 50 hoặc 60% và trong một số trường hợp lên đến trên 90% so với mức đạt đỉnh vào năm ngoái.
CEO David Trainer của công ty nghiên cứu chứng khoán New Constructs cho biết, các nhà đầu tư trước tiên cần phải nắm bắt thực tế và quay lại với việc định giá các công ty công nghệ mới nổi dựa trên các nguyên tắc cơ bản, chứ không phải những lời hứa hẹn xa vời.
Khi chứng kiến các đợt IPO công nghệ bùng nổ vào năm 2020 và 2021, ông Trainer đã đưa ra cảnh báo về việc các công ty phần mềm, thương mại điện tử và công nghệ đang đưa ra mức định giá cao "ngất ngưởng" khi lên sàn.
Tuy nhiên, tại thời điểm đó, nhiều người không tin vào những cảnh báo của CEO David Trainer, song khi chứng kiến giá cổ phiếu của những startup mà từng được định giá cao "ngất ngưởng" đó, chẳng hạn như Robinhood, Rivian hay Sweetgreen đã giảm ít nhất 85% giá trị vốn hoá so với thời điểm mới chào bán, khiến cho giới đầu tư đã phải suy nghĩ lại.
"Cho đến khi chúng ta chứng kiến sự quay trở lại của việc phân bổ vốn thông minh là động lực chính của các quyết định đầu tư, tôi nghĩ thị trường IPO công nghệ vẫn sẽ gặp khó khăn. Một khi các nhà đầu tư quan tâm trở lại vào các nguyên tắc cơ bản, tôi nghĩ thị trường có thể quay lại đúng bản chất vốn có: sự phân bổ vốn thông minh.", ông Trainer chia sẻ.
Đối với các công ty đang trong quá trình phát triển, vấn đề không đơn giản chỉ dừng lại ở việc vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại. Các công ty đó thừa nhận rằng, việc định giá mà họ đạt được từ các nhà đầu tư tư nhân không phản ảnh sự thay đổi trong tâm lý thị trường.
Ông Don Butler, CEO Thomvest Ventures dự đoán rằng thị trường IPO công nghệ sẽ chưa thể tốt hơn trong năm 2023. Các đợt tăng lãi suất liên tục của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dường như có nhiều khả năng đẩy nền kinh tế vào suy thoái và chưa có dấu hiệu nào cho thấy các nhà đầu tư sẽ chấp nhận rủi ro.
Ngoài ra, CEO Don Butler cũng cho rằng "Thung lũng Silicon phải thích nghi với sự thay đổi khỏi tư duy tăng trưởng trước khi thị trường IPO khởi sắc trở lại". Điều đó không chỉ có nghĩa là sử dụng vốn hiệu quả hơn, chỉ ra con đường ngắn hạn dẫn đến lợi nhuận và kiềm chế kỳ vọng tuyển dụng, mà còn yêu cầu thực hiện các thay đổi về cấu trúc đối với cách thức hoạt động của các tổ chức.
