Tính đến cuối tháng 10/2022, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 9,4 tỷ USD, tăng 33% so với cùng kỳ năm 2021. Theo VASEP, xuất khẩu thủy sản chững lại trong nửa cuối năm, đặc biệt từ quý IV do các thị trường giảm nhập khẩu hàng hóa nói chung và thủy sản nói riêng, một hệ quả của tình hình lạm phát nặng nề và kéo dài.
Nhiều thị trường đối mặt với tình trạng lạm phát kỷ lục 40 năm, giá năng lượng và giá thực phẩm tăng mạnh và đã đến giai đoạn người tiêu dùng thu nhập thấp thậm chí phải bỏ bữa như ở một số nước. Do vậy, không chỉ các mặt hàng giá cao bị giảm nhu cầu và cả mặt hàng giá phải chăng như cá tra, chả cá, surimi… cũng theo đà giảm sâu.
Dù vậy, nhờ kết quả tích cực trong quý III, xuất khẩu thủy sản cả năm 2022 vẫn ghi nhận con số kỷ lục gần 11 tỷ USD.
Theo VASEP, năm 2023 những thách thức làm cản trở sự tăng trưởng của ngành thuỷ sản xuất khẩu vẫn còn. Kinh tế thế giới suy thoái, nhu cầu hàng hoá và thực phẩm nói chung, thuỷ sản nói riêng sẽ bị ảnh hưởng theo chiều hướng giảm về khối lượng và giá nhập khẩu so với năm 2022.
Lạm phát trong nước và các chi phí sản xuất và xăng dầu tiếp tục tăng, làm tăng giá thành và giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm thuỷ sản. Thị trường tiêu thụ chậm lại, nhiều nhà nhập khẩu huỷ/hoãn nhận hàng khiến chi phí lưu kho và các chi phí hậu cần khác tăng.
Doanh nghiệp thiếu vốn để quay vòng sản xuất, thu mua nguyên liệu cho ngư dân. Phía doanh nghiệp và ngư dân đều khó tiếp cận vay vốn trước thực trạng các ngân hàng đóng hết các room tín dụng, không giải ngân. Việc này sẽ ảnh hưởng nặng nề đến toàn ngành trong thời gian tới, dẫn đến đình trệ sản xuất, thiếu nguyên liệu, thiếu vốn để đầu tư sản xuất, chế biến và xuất khẩu.
Thiếu lao động cho ngành thuỷ sản cũng là một vấn đề lớn của ngành thuỷ sản và thẻ vàng IUU vẫn chưa được tháo gỡ tiếp tục ảnh hưởng đến xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường EU.
Mặt khác, xung đột Nga – Ukraine giáng một đòn nặng nề vào kinh tế châu Âu và Mỹ, nhất là những nước trong khối G7 như Anh, Italia. Các chuyên gia cũng đã dự báo kinh tế các nước này sẽ xấu hơn trong năm tới. Do vậy, dự báo xuất khẩu sang Mỹ, EU, Anh trong năm 2023 sẽ giảm so với năm nay.
Cộng đồng doanh nghiệp thuỷ sản kỳ vọng năm tới xuất khẩu sẽ không bị sụt giảm mạnh, nếu có được sự đồng hành của Chính phủ của các cơ quan ban ngành tạo điều kiện thuận lợi và giúp tháo gỡ khó khăn.
