Gần đây đã xuất hiện tình trạng môi giới trung gian lợi dụng tình thế khó khăn để cấu kết, hình thành đường dây thực hiện thủ tục hành chính để các doanh nghiệp, chủ hàng được nhanh chóng thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu diễn ra ở hầu hết các địa phương có cửa khẩu biên giới đất liền.
Đặc biệt khi dịch bệnh Covid-19 tại khu vực và trong nước có những diễn biến phức tạp, gây nên sự ùn ứ số lượng lớn các phương tiện vận chuyển hàng hóa xuất khẩu chờ làm thủ tục thông quan. Gây mất an ninh, trật tự, ảnh hưởng đến đời sống kinh tế, xã hội và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng các Bộ: Công an, Quốc phòng. Tài chính, Công Thương, Ngoại giao, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Chủ tịch UBND các địa phương trong phạm vi, lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý theo dõi sát diễn biến tình hình.
Kịp thời có giải pháp điều tiết hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu tại các cửa khẩu, không để xảy ra tình trạng ùn tắc, "làm luật" đối với các doanh nghiệp, chủ phương tiện vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, kịp thời phát hiện xử lý những vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này.
Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến biên giới, vùng biển và nội địa. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực trong quá trình thực thi công vụ.
Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng Hải quan rà soát, đánh giá việc thực hiện quy trình, thủ tục thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại các cửa khẩu biên giới đất liền; đẩy mạnh chuyển đổi số, hiện đại hóa quản lý hải quan.
Thực hiện đúng các quy định của pháp luật, quy trình nghiệp vụ hải quan trong quá trình giám sát, kiểm soát phương tiện vận tải, phân loại hàng hóa, phân luồng, thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và hoạt động đại lý hải quan. Kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp công chức hải quan có hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực khi làm thủ tục thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Trao đổi, thống nhất với cơ quan Hải quan Trung Quốc có giải pháp đẩy nhanh tiến độ thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giữa hai bên. Kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam và Trung Quốc thống nhất quy định thêm các cặp cửa khẩu, lối mở tại một số địa điểm phù hợp để tăng cường năng lực thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, nhất là đối với một số hàng hóa là sản phẩm nông sản mang tính thời vụ.
Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng Bộ đội biên phòng chủ động nắm tình hình, tổ chức tuần tra, kiểm soát, bảo đảm an ninh, trật tự tại các cửa khẩu biên giới. Đẩy mạnh chuyển đổi số, thực hiện thủ tục biên phòng điện tử.
Phối hợp các ngành, lực lượng chức năng (Công an, Giao thông vận tải, Hải quan...) kịp thời phát hiện, xử lý các tổ chức, cá nhân lợi dụng tình trạng ùn tắc các phương tiện xuất nhập khẩu hàng hóa tại biên giới để cấu kết, thực hiện hành vi "làm luật", thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại các cửa khẩu biên giới đất liền trái quy định của pháp luật.
Bộ Công an chỉ đạo các đơn vị chức năng chủ động nắm tình hình, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi "làm luật", thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại các cửa khẩu biên giới trái quy định của pháp luật.
Các Bộ: Công Thương, NN&PTNT, Giao thông vận tải phối hợp, chỉ đạo điều hành, cân đối cung cầu các sản phẩm hàng hóa xuất nhập khẩu với năng lực thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới đất liền của lực lượng Hải quan Việt Nam và Hải quan các nước tiếp giáp.
Phối hợp các ngành, lực lượng chức năng (Công an, Bộ đội biên phòng, Hải quan) và UBND các địa phương có giải pháp điều tiết, khắc phục tình trạng ùn tắc phương tiện vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại các bãi, địa điểm tập kết trong và ngoài khu vực cửa khẩu biên giới.
Bộ Ngoại giao trao đổi với cơ quan ngoại giao các nước có chung đường biên giới với Việt Nam, đề nghị tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu biên giới đất liền.
Chủ tịch UBND các tỉnh có cửa khẩu biên giới đất liền chỉ đạo các đơn vị, lực lượng chức năng và chính quyền địa phương chủ động nắm chắc và dự báo tình hình, tăng cường công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi trái quy định của pháp luật.
Vận động nhân dân, doanh nghiệp cung cấp thông tin, phản ánh, tố giác các đơn vị, cá nhân có hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, "làm luật" trong khi làm thủ tục thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Ngoài ra, các Bộ: Tài chính, Quốc phòng, Công An, Công Thương, NN&PTNT, Giao thông vận tải và UBND các tỉnh có cửa khẩu biên giới đất liền phối hợp lẫn nhau để rà soát, nghiên cứu, tham mưu sửa đổi, bổ sung các chính sách về xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa, kịp thời phát hiện sơ hở, bất cập, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, đáp ứng yêu cầu và tình hình thực tiễn tại các cửa khẩu biên giới.
Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện Công điện này, tổng hợp kết quả, khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả phát hiện, xử lý hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực để thông quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu tại các cửa khẩu biên giới đất liền trái quy định của pháp luật.
