Doanh nghiệp tiên phong trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng phải chịu rất nhiều áp lực, vì không có sẵn đường để đi và cũng không có đúng, có sai, có bài học kinh nghiệm từ người đi trước để học hỏi. Tuy nhiên nếu không có họ, sẽ không có những con đường để dẫn dắt đoàn tàu phía sau.

“Phía trước tôi không có con đường nào cả, phía sau tôi đường đã được tạo ra”, đó là câu thơ nổi tiếng của nhà thơ, nhà điêu khắc Nhật Bản Takamura Kotaro (1883-1956) về sứ mệnh của những người tiên phong.

Đó cũng là câu thơ truyền cảm hứng cho ông Trương Gia Bình dưới vai trò “thuyền trưởng” của Tập đoàn FPT suốt những năm qua. FPT chính là doanh nghiệp tiên phong đưa ngành công nghệ thông tin Việt Nam ra thế giới, với khát vọng xuất khẩu phần mềm từ cách đây 25 năm - thời điểm mà rất ít thông tin về Việt Nam xuất hiện trên các phương tiện truyền thông nước ngoài.

Với ý nghĩ ngành công nghiệp phần mềm có thể đưa Microsoft trở thành đế chế, làm cho nhiều công ty Trung Quốc, Ấn Độ trở nên giàu có và có tầm ảnh hưởng lớn, ông Trương Gia Bình tin rằng FPT cũng sẽ làm được như Microsoft, Việt Nam cũng sẽ làm được như Trung Quốc hay Ấn Độ. Thực tế, sau 25 năm thực hiện giấc mộng, FPT đã thành công đưa tên tuổi Việt Nam vào bản đồ công nghệ toàn cầu, với sự hiện diện thương hiệu tại hơn 30 quốc gia, đạt doanh thu 1 tỷ USD vào cuối năm 2023. FPT đặt mục tiêu sẽ đạt 5 tỷ USD doanh thu dịch vụ công nghệ thông tin từ thị trường nước ngoài vào năm 2030. Con số này sẽ đưa công ty bước lên đẳng cấp cao hơn trong nhóm doanh nghiệp công nghệ thông tin thế giới.

Trong giai đoạn mới, FPT lại ấp ủ một giấc mơ lớn hơn. Đó là góp phần đưa Việt Nam thành điểm đến về lĩnh vực AI, chip và bán dẫn. Trong mục tiêu chung đến năm 2030 đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn của Chính phủ, FPT cam kết đào tạo 10.000 nhân sự. Đây chính là những ngành then chốt đang được nhiều quốc gia tập trung phát triển để chuẩn bị cho bước nhảy vọt trong tương lai. Tháng 9/2022, FPT Semiconductor (thành viên Tập đoàn FPT) đã công bố dòng chip vi mạch đầu tiên ứng dụng trong sản phẩm Internet vạn vật (IoT) cho lĩnh vực y tế, trở thành công ty đầu tiên của Việt Nam cung cấp chip thương mại.

Không chỉ FPT, Việt Nam có rất nhiều doanh nghiệp đã và đang tiên phong dẫn dắt xu hướng phát triển ngành, lĩnh vực, góp phần đưa kinh tế đất nước phát triển và đạt được những thành tựu vượt trội như hiện nay như Tập đoàn Viettel trong lĩnh vực viễn thông; Sun Group trong phát triển du lịch nghỉ dưỡng và vui chơi giải trí; Vingroup trong sản xuất ô tô điện; Bóng đèn Phích nước Rạng Đông trong chuyển đổi số; Thaco Group trong phát triển nông nghiệp quy mô lớn tại nước ngoài; Xây dựng Hòa Bình, Coteccons trong xuất khẩu ngành xây dựng…

Đầu tư vào du lịch nghỉ dưỡng và vui chơi giải trí là một lĩnh vực không phải doanh nghiệp nào cũng dám làm và làm thành công; bởi đây là ngành đòi hỏi nguồn vốn lớn trong khi thời gian thu hồi lâu, đồng thời liên tục phải cải tiến để đáp ứng xu hướng luôn thay đổi của du khách. Chính ông Đặng Minh Trường - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sun Group cũng từng chia sẻ trên truyền thông rằng, đầu tư vào du lịch nghỉ dưỡng và vui chơi giải trí chẳng khác nào "bỏ ra tiền chẵn để thu về tiền lẻ".

Nhưng ngay từ khi trở về nước lập nghiệp năm 2007, những người sáng lập Sun Group đã chọn con đường không mấy ai đi đó, với việc đầu tư khu du lịch tại Đà Nẵng. Tuyến cáp treo đầu tiên Suối Mơ – Bà Nà vận hành năm 2009, cùng thời điểm khai trương khu du lịch Sun World Bà Nà Hills. Sau đó, doanh nghiệp còn liên tục xây dựng các khách sạn, khu nghỉ dưỡng, sân golf, đặc biệt là biểu tượng Cầu Vàng… Những công trình đã góp phần lớn vào việc thay đổi diện mạo du lịch của Đà Nẵng, đưa nơi đây thành “thành phố đáng sống”.

Không chỉ Đà Nẵng, sau hơn 17 năm hoạt động, Sun Group còn góp phần thay đổi diện mạo du lịch của nhiều địa phương khác, như Sapa (Lào Cai), Quảng Ninh, Phú Quốc (Kiên Giang), Hải Phòng, Tây Ninh...

Cách đây 10 năm, đỉnh Fansipan vốn chỉ thích hợp cho khách nước ngoài hoặc thanh niên Việt Nam ưa mạo hiểm, đủ sức khoẻ, bởi đường đi quá khó khăn, phải mất tới hai ngày đêm leo rừng, ngủ núi mới đến được. Tuy nhiên giờ đây, việc chinh phục “nóc nhà Đông Dương” đã trở nên đơn giản, với tuyến cáp treo được Sun Group khởi công năm 2013 và chính thức hoạt động năm 2016. Tuyến cáp treo cùng với các khu du lịch, khách sạn, công trình tâm linh, tàu hỏa leo núi… do Sun Group đầu tư góp phần giúp thu hút mạnh mẽ khách du lịch đến địa phương. Nếu năm 2013, Sapa mới chỉ thu hút chưa đến 500.000 lượt khách thì 10 năm sau – năm 2023, con số này đã tăng lên 3,68 triệu lượt.

Tại Phú Quốc (Kiên Giang), Sun Group ghi dấu ấn với Cáp treo Hòn Thơm, các khu vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng và mới đây nhất là biểu tượng Cầu Hôn - Kiss Bridge tại thị trấn Hoàng Hôn, khánh thành vào cuối năm 2023. Cây cầu giúp du khách đi ra giữa khoảng không mênh mông của biển khơi, chạm gần hơn với mặt trời và những con sóng, đang dần trở thành biểu tượng du lịch mới của Việt Nam, như Cầu Vàng trước đó.

Để kiến tạo những công trình đó, tất nhiên không phải chuyện dễ dàng. Chưa kể vốn đầu tư lớn, thách thức sức trí tuệ và bản lĩnh con người đã là “tảng đá ngáng chân” lớn. Thực tế, để xây dựng tuyến cáp treo Bà Nà - hạng mục đặt nền móng đầu tiên cho khu du lịch ở độ cao 1.487m, các kỹ sư Sun Group đã trải qua 400 ngày đêm vật lộn khí hậu khắc nghiệt.

Hành trình kiến tạo cáp treo Fansipan còn gian nan hơn gấp bội khi phải đào từng hốc móng trụ cáp treo trên nền đất đá cheo leo bên sườn núi, dùng sức người gùi hàng ngàn tấn vật liệu lên các khu vực thi công. Ngay cả đối với những công trình ở độ cao thấp hơn như khu nghỉ dưỡng tại bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng), việc làm thế nào để có thể đào móng ở một địa hình toàn đá mồ côi, có thể lăn sạt bất cứ lúc nào cũng là thách thức vô cùng lớn.

Có vất vả, có gian nan, thậm chí cả tâm lý chán chường nhưng điều quan trọng là doanh nghiệp đã không bỏ cuộc. Qua những công trình mà Sun Group kiến tạo cho thấy, “danh tính” mới mang tính biểu tượng cho một vùng đất có thể được tạo ra nhờ tư duy đột phá.

Với khẩu hiệu “mãi mãi tinh thần khởi nghiệp”, Tập đoàn Vingroup cũng không ngại lao vào những lĩnh vực mới, khó, nhiều thử thách. Doanh nghiệp chính là một trong các đơn vị đầu tiên phát triển bất động sản nghỉ dưỡng, với Khách sạn Vinpearl Resort Nha Trang khai trương năm 2003 - khởi nguồn cho chuỗi Vinpearl Resort trải dài từ Bắc vào Nam sau này. Vingroup cũng tiên phong trong việc xây dựng các đại đô thị và trung tâm thương mại, góp phần thay đổi bộ mặt các thành phố lớn của Việt Nam, như Times City, Royal City, Vinhomes Ocean Park, hệ thống Vincom Center…

Hiện tại, Vingroup đang dồn lực cho VinFast - thương hiệu xe điện đầu tiên của Việt Nam đi ra thế giới. Bắt đầu từ tổ hợp nhà máy sản xuất tại Hải Phòng, đến nay xe điện VinFast đã có một hành trình ngoạn mục tới Mỹ, Canada và châu Âu; Indonesia, Philippines, Ấn Độ, Thái Lan... Cái tên VinFast còn ghi dấu ấn với sự kiện rung chuông lịch sử trên sàn chứng khoán Nasdaq (Mỹ).

Là thương hiệu non trẻ nhưng xe điện VinFast bước đầu nhận được sự đón nhận của khách hàng, thể hiện qua doanh số bán hàng. Trong nửa đầu năm 2024, VinFast đã bàn giao 22.348 chiếc xe điện, tăng 101% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu của công ty đạt 15.200 tỷ đồng, tăng 53%. Công ty có kế hoạch bàn giao 80.000 ô tô điện trong năm 2024, với kỳ vọng doanh số sẽ được thúc đẩy vào nửa cuối năm, từ các mẫu xe VF 5 và VF 3 giá cả hợp lý.

Mặc dù nhận được sự đón nhận tích cực của thị trường nhưng sản xuất ô tô vốn không “dễ nhằn”, bởi đây là lĩnh vực “ngốn” rất nhiều tiền bạc và công sức. Thực tế, dù doanh số bán hàng tăng trưởng mạnh nhưng VinFast vẫn thua lỗ hàng chục nghìn tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024. Công ty kỳ vọng biên lợi nhuận gộp và EBITDA (lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao) sẽ lần lượt đạt điểm hòa vốn vào năm 2025 và 2026, với việc tối ưu hóa chi phí nguyên vật liệu - đóng vai trò quan trọng trong việc đạt lợi nhuận.

Tốn kém nhưng Vingroup đang cho thấy quyết tâm “tất tay” vào “ván cược” này. Theo chia sẻ của ông Phạm Nhật Vượng tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2023, Vingroup làm VinFast bắt nguồn từ nhu cầu đóng góp cho xã hội chứ không đơn thuần nhắm đến câu chuyện kinh doanh. Bởi nếu chỉ kinh doanh để kiếm tiền thì Vingroup không dại gì lao vào một lĩnh vực khó. “Chúng tôi quyết định làm VinFast là vì trách nhiệm xã hội và lòng yêu nước của mình, không có toan tính gì,” ông nói.

Tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2024 tổ chức hồi tháng 4 năm nay, ông Phạm Nhật Vượng tiếp tục khẳng định "VinFast là tương lai của Vingroup" và tất cả các doanh nghiệp trong tập đoàn đều chung tay dồn lực phát triển VinFast với phương châm "Tất cả cho VinFast, tất cả để chiến thắng". Còn trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Mỹ Bloomberg hồi tháng 6/2024, ông Vượng khẳng định sẽ đầu tư cho VinFast "cho đến khi tôi hết tiền thì thôi".

Để hỗ trợ tài chính cho VinFast, cá nhân ông Phạm Nhật Vượng đã bỏ ra 1 tỷ USD tiền cá nhân. Vị tỷ phú cam kết tiếp tục thu xếp tài sản của mình để tài trợ cho VinFast tối thiểu thêm một tỷ USD nữa.

Rộng hơn trong ý nghĩa của “tiên phong” còn là sự đổi mới, sáng tạo, sẵn sàng bước qua những vỏ bọc cũ để bước sang trang mới. Đó chính là trường hợp của CTCP Bóng đèn phích nước Rạng Đông. Đây là một trong những thương hiệu hiếm hoi gắn bó với các gia đình Việt Nam từ những năm 60 của thế kỷ trước đến nay vẫn giữ được “sức nóng”.

Thực tế, Rạng Đông từng đứng trên bờ vực phá sản, khi Việt Nam mở cửa thị trường vào năm 1986. Làn sóng hàng ngoại ồ ạt tràn vào khiến sản phẩm của công ty bị cạnh tranh khốc liệt. May mắn là Rạng Đông đã sớm nhìn ra vai trò của khoa học công nghệ, thành lập các trung tâm nghiên cứu rồi tập hợp, quy tụ các nhà khoa học đầu ngành để nghiên cứu phát triển sản phẩm. Sản phẩm đa dạng, hiện đại, đáp ứng kịp xu thế tiêu dùng giúp kết quả kinh doanh của Rạng Đông khởi sắc.

Từ chỗ thua lỗ, năm 2012, công ty lần đầu cán mốc lợi nhuận 100 tỷ đồng, năm 2017 vọt lên mức 271 tỷ đồng. Sự “hồi sinh” từ bờ vực phá sản khiến Rạng Đông trở thành một hiện tượng đặc biệt về doanh nghiệp Nhà nước hậu cổ phần hoá, đã có nhiều hội thảo nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm.

Những năm gần đây, Rạng Đông theo đuổi chiến lược chuyển đổi số giúp kết quả kinh doanh ngày càng tích cực. Năm 2020, năm đầu tiên tiến hành chuyển đổi số, Rạng Đông tăng trưởng doanh thu 15,6% so 2019, lợi nhuận sau thuế tăng 168%. Năm 2023, doanh thu và lợi nhuận sau thuế của công ty cùng đạt kỷ lục 8.316 tỷ đồng và 584 tỷ đồng, cùng tăng 20% so với cùng kỳ. 6 tháng đầu năm 2024, công ty mang về hơn 4.950 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái; lãi ròng 332 tỷ đồng, tăng trưởng hơn 13%.

Việt Nam đang trong giai đoạn quan trọng để thực hiện những mục tiêu phát triển kinh tế. Nghị quyết số 41 được Bộ Chính trị ban hành năm 2023 đề ra mục tiêu đến năm 2030 phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam có quy mô, năng lực và trình độ đáp ứng mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Phấn đấu ngày càng có nhiều doanh nghiệp đạt tầm khu vực, một số doanh nghiệp đạt tầm thế giới. Tầm nhìn đến năm 2045 phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam có quy mô, năng lực và trình độ đáp ứng mục tiêu quốc gia phát triển, thu nhập cao, có vị thế, uy tín khu vực và quốc tế.

Để thực hiện mục tiêu ấy, những doanh nhân, doanh nghiệp tiên phong đóng vai trong hết sức quan trọng. Đặc biệt là trong bối cảnh các quốc gia đang trong cuộc đua chinh phục các lĩnh vực, mô hình kinh tế mới như năng lượng tái tạo, AI, chip bán dẫn, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn... Trong hành trình “mở đường”, chắc chắn không tránh khỏi những chông gai, nhưng niềm tin và khát vọng khẳng định tên tuổi, mang lại sự hùng cường cho dân tộc, sẽ là động lực để các doanh nhân, doanh nghiệp không chùn bước.