Theo kết quả rà soát Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững của UBND tỉnh Thanh Hóa, tháng 5/2022 toàn tỉnh có 67.684 hộ nghèo (6,77%) và 86.912 hộ cận nghèo (8,70%). Nhờ các giải pháp đồng bộ, đến tháng 5/2025, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,02%, với tốc độ bình quân trên 1,5% mỗi năm, vượt chỉ tiêu Trung ương giao. Đặc biệt, vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm mạnh từ 26,75% năm 2022 xuống 14,43% năm 2024. Mục tiêu đến cuối năm 2025 là giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh dưới 1% và vùng dân tộc thiểu số giảm 3% trở lên.

Sau gần 5 năm thực hiện, 100% huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội liên kết vùng (riêng xã Hải Hà cũ, thị xã Nghi Sơn cũ chưa đầu tư do nằm trong quy hoạch Khu kinh tế Nghi Sơn). 100% cán bộ làm công tác giảm nghèo được bồi dưỡng, tập huấn về quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình, chính sách và dự án.

Toàn tỉnh đảm bảo 100% người lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo và mới thoát nghèo được hỗ trợ kết nối, tư vấn và định hướng nghề nghiệp, tiếp cận thông tin thị trường lao động, tìm việc làm. Đồng thời, 100% hộ nghèo, cận nghèo được tham gia bảo hiểm y tế, với hỗ trợ 100% cho hộ nghèo và 70 - 90% cho hộ cận nghèo; tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trẻ em dưới 16 tuổi ở vùng khó khăn còn 19,1%.

Bên cạnh đó, hơn 12.000 người lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo và vùng khó khăn được hỗ trợ kết nối việc làm thành công. Trên 950 mô hình, dự án giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao năng lực sản xuất nông, lâm, ngư, diêm nghiệp cho trên 80% lao động nghèo. Trẻ em thuộc hộ nghèo và cận nghèo đi học đúng độ tuổi đạt trên 98,4%.

Tỷ lệ người lao động được đào tạo đạt 74%, trong đó 29,5% có bằng cấp, chứng chỉ. Hơn 8.800 hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ nhà ở an toàn, ổn định, chống chịu thiên tai; trên 85% hộ sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, trên 70% có nhà tiêu hợp vệ sinh; 93% hộ tiếp cận viễn thông, Internet; 95% hộ được tiếp cận thông tin giảm nghèo.

Cơ sở hạ tầng và dịch vụ xã hội cũng được nâng cao: 100% xã miền núi có đường ô tô cứng hóa; 100% hộ đồng bào dân tộc thiểu số được xem truyền hình, nghe phát thanh; 100% trẻ 5 tuổi đến lớp mẫu giáo; 100% học sinh tiểu học ra lớp, 98,8% học sinh THCS duy trì sĩ số; 95% thôn, bản có nhà sinh hoạt cộng đồng, góp phần xây dựng môi trường văn hóa - xã hội ổn định và bền vững.

Chia sẻ với Mekong ASEAN, ông Cao Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, cho biết những con số tổng kết trên phần nào phản ánh hiệu quả ấn tượng của tỉnh trong triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, khi tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, nhiều vùng đặc biệt khó khăn đã có điện, đường, trường, trạm, đồng thời đời sống vật chất và tinh thần của người dân từng bước được cải thiện rõ rệt.

Công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm được xem là “chìa khóa” giảm nghèo. Hàng năm, hàng chục nghìn lao động được bồi dưỡng kỹ năng, giới thiệu việc làm hoặc đưa đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Đây là hướng đi giúp người dân tự chủ, tạo thu nhập ổn định thay vì phụ thuộc vào hỗ trợ.

Song song đó, Thanh Hóa triển khai chương trình hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và gia đình chính sách; thực hiện tín dụng ưu đãi, hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, cấp nước sinh hoạt. Những nỗ lực này đã giúp nhiều hộ không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên khá giả.

Phong trào “Vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau” lan tỏa mạnh mẽ, với Quỹ “Vì người nghèo” nhận được sự đóng góp tích cực từ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân, hỗ trợ hàng nghìn hộ nâng cao đời sống. Đồng thời, thực hiện quyết liệt “xóa nhà tạm, nhà dột nát”, với Chỉ thị số 22-CT/TU giai đoạn 2024 - 2025, Thanh Hóa dự kiến hỗ trợ 14.780 hộ về nhà ở.

Công tác tín dụng chính sách xã hội tại Thanh Hóa đã đạt nhiều kết quả nổi bật, trở thành kênh hỗ trợ hiệu quả giúp người dân phát triển sản xuất, xây dựng công trình nước sạch, nhà vệ sinh và đảm bảo học hành cho con em. Hiện nay, tất cả thôn, bản, khu phố trong tỉnh đều được tiếp cận nguồn vốn, xóa hoàn toàn tình trạng “trắng” tín dụng.

Theo Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Thanh Hóa, trong 9 tháng đầu năm 2025, đã giải ngân hơn 14 nghìn lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, với tổng số tiền 4.325 tỷ đồng; doanh số thu nợ đạt 3.233 tỷ đồng. Tổng dư nợ đến 30/9/2025 đạt trên 15.900 tỷ đồng, với hơn 243 nghìn hộ nghèo và các đối tượng chính sách còn dư nợ, tăng 1.091 tỷ đồng so với đầu năm, tương ứng tỷ lệ tăng trưởng 7,3%.

Những con số này phản ánh hiệu quả thiết thực của chính sách tín dụng ưu đãi, góp phần nâng cao đời sống và tạo cơ hội phát triển bền vững cho hàng trăm nghìn hộ dân trên địa bàn tỉnh.

Một yếu tố then chốt khác là thay đổi nhận thức của người dân - nền tảng cho phát triển bền vững. Nhiều hộ chủ động vươn lên bằng chính nỗ lực của bản thân, phong trào “hộ khá giúp hộ nghèo”, “xóm bản đoàn kết cùng phát triển” trở thành nét đẹp cộng đồng ở nhiều vùng nông thôn.

Không chỉ dừng lại ở các con số, chính sách giảm nghèo tại Thanh Hóa đã đi sâu vào đời sống với nhiều cách làm sáng tạo và linh hoạt. Ở các xã vùng cao, mô hình “ba cùng” - cán bộ cùng ở, cùng làm, cùng giúp dân phát triển sản xuất - được triển khai hiệu quả. Các đoàn thể chính trị gắn trách nhiệm với kết quả cụ thể: Hội Phụ nữ phát động phong trào “Phụ nữ giúp nhau thoát nghèo”; Hội cựu chiến binh triển khai mô hình “Làm kinh tế giỏi”; Đoàn thanh niên hỗ trợ “Khởi nghiệp tại bản làng”; các tổ tiết kiệm và vay vốn duy trì hoạt động ổn định, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.

Đặc biệt trong hai năm gần đây, Thanh Hóa chú trọng ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trong giảm nghèo. Nhiều hộ dân đã biết quảng bá nông sản trên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Vỏ Sò, hoặc livestream bán hàng qua Zalo, Facebook. Một số huyện cũ như Thạch Thành, Bá Thước, Như Xuân triển khai “bản số” - mỗi hộ có mã QR riêng để tra cứu thông tin, minh bạch và công khai việc hỗ trợ chính sách.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Cao Văn Cường cho rằng, dù đạt nhiều kết quả, công tác giảm nghèo vẫn còn những thách thức như hạ tầng vùng sâu còn hạn chế, sinh kế chưa ổn định, một bộ phận người dân còn trông chờ hỗ trợ. Tuy nhiên, tinh thần “giảm nghèo là danh dự” đang lan tỏa mạnh mẽ trong hệ thống chính trị cơ sở, khi nhiều cán bộ xã, thôn bản coi việc giúp dân thoát nghèo là thước đo năng lực và trách nhiệm công vụ.

Năm 2025 là năm bản lề, Thanh Hóa đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo ít nhất 1,5%, vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm tối thiểu 3%. Song song, tỉnh xây dựng đề án giai đoạn 2026 - 2030 với định hướng mới: từ hỗ trợ sang hợp tác, từ xóa đói sang làm giàu, lấy giảm nghèo đa chiều và phát triển bền vững làm trung tâm. Trọng tâm bao gồm: đầu tư hạ tầng gắn với chuyển đổi số nông thôn; phát triển nông nghiệp sinh thái, sản phẩm OCOP, chuỗi giá trị xanh; tăng cường đào tạo nghề theo nhu cầu doanh nghiệp; mở rộng dịch vụ tài chính - ngân hàng tới vùng sâu, vùng xa; hỗ trợ người nghèo tiếp cận bảo hiểm y tế, giáo dục nghề và kỹ năng số.

Những con số ấn tượng chỉ là phần nổi của bức tranh rộng lớn. Quan trọng hơn là sự đổi thay trong tư duy và cách sống của người dân vùng khó, nơi họ không còn chỉ là “đối tượng được hỗ trợ” mà là chủ thể phát triển, trực tiếp kiến tạo tương lai cho bản làng mình.

Hành trình giảm nghèo tại Thanh Hóa hôm nay không chỉ là câu chuyện của chính sách, mà còn là câu chuyện của lòng dân, niềm tin và nỗ lực. Những con đường bê tông mới, ngôi trường khang trang, lớp học nghề sôi nổi, nụ cười rạng rỡ trên gương mặt người dân vùng cao… tất cả là minh chứng cho sức sống và sự chuyển mình mạnh mẽ của một vùng quê đang phát triển bền vững.

Thanh Hóa đang hiện thực hóa khát vọng để mỗi người dân, dù ở miền núi, đồng bằng hay ven biển, đều có cơ hội vươn lên, sống ấm no, hạnh phúc và tự hào về chính những giá trị mình tạo ra.