'Cần nhiều hơn đặt hàng từ Nhà nước cho báo chí trong công tác tuyên truyền'

“Dạ dày của báo chí” đang được thị trường nuôi tới 77%

Tại Hội nghị toàn quốc về công tác truyền thông chính sách với chủ đề "Nhận thức - Hành động - Nguồn lực”, ngày 24/11, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, báo chí là phương tiện truyền thông và công tác truyền thông là việc của chính quyền các cấp.

“Từ trước đến nay vẫn có sự nhầm lẫn là báo chí làm công tác truyền thông, vì thế, chính quyền các cấp không làm công việc này. Do vậy, hay xảy ra khủng hoảng truyền thông của các cấp chính quyền. Báo chí khi làm tuyên truyền thì thiếu thông tin từ chính quyền, cũng thiếu cả việc đặt hàng từ chính quyền. Tức là, báo chí thiếu cả thông tin và ngân sách để làm tuyên truyền”, Bộ trưởng Bộ TT&TT nhấn mạnh.

Phân tích sâu hơn về vấn đề chính sách, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ rõ, các báo, đài chưa tự chủ tài chính thì được chính quyền các cấp bố trí ngân sách. Chi ngân sách thường xuyên cho báo, đài chiếm khoảng 0,5% tổng chi thường xuyên của ngân sách và bằng khoảng 60% nguồn thu của báo, đài.

Những báo đài lớn tự chủ tài chính thì lại không có tiền thường xuyên từ ngân sách, cũng không có đặt hàng từ ngân sách mà dựa trên thị trường 100%, do đó dễ có xu thế trở thành báo chí thị trường.

"Nếu gộp lại cả báo đài tự chủ và chưa tự chủ tài chính thì ngân sách Nhà nước chỉ chiếm 23% tổng thu thường xuyên của báo đài, 77% còn lại là do báo, đài thu từ dịch vụ. Tức là, cái dạ dày của báo chí đang được thị trường nuôi tới 77%”.

Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng chỉ ra thực trạng, phần thu dịch vụ của báo chí, nhất là từ quảng cáo, ngày càng bị mất vào tay các nền tảng xuyên biên giới. 80% quảng cáo trực tuyến đã mất vào tay các nền tảng này, báo chí trong nước chỉ còn 20%.

“Nếu xét toàn bộ thị trường quảng cáo trên các loại phương tiện truyền thông thì báo chí chỉ còn 40%. Nguồn thu đang bị suy giảm mạnh, báo chí đang khó khăn, vì thế cần nhiều hơn nữa đặt hàng từ Nhà nước cho báo chí”, Bộ trưởng TT&TT kiến nghị.

Đầu tư công nghệ cho báo chí để giữ vững trận địa

Đề cập đến Chiến lược Chuyển đổi số báo chí mà Thủ tướng Chính phủ sắp phê duyệt, Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, công nghệ số ảnh hưởng đầu tiên và mạnh mẽ nhất là tới lĩnh vực truyền thông, nó phá huỷ mô hình truyền thông truyền thống.

“Báo chí muốn tồn tại được thì phải chuyển đổi số, phải trở thành một tổ chức công nghệ. Công nghệ phải chiếm tới 30% hoạt động của một cơ quan báo chí. Đã đến lúc phải đầu tư mạnh mẽ công nghệ cho các báo đài để giữ vững trận địa. Hiện nay, mỗi năm đầu tư cho báo chí là chưa đến 0,2% tổng chi đầu tư của ngân sách, là mức rất thấp”, Bộ trưởng Hùng phân tích.

Cũng theo lời người đứng đầu ngành Thông tin và Truyền thông, trước đây, quan niệm làm báo thì chỉ cần cây bút, tờ giấy, do vậy không cần đầu tư nhiều cho các cơ quan báo chí, có chăng thì cho cái nhà. Nhưng điều này không còn đúng nữa, không có công nghệ là không thể làm báo. Mạng xã hội, nền tảng số đang lấn sân báo chí chính là do công nghệ.

“Tụt hậu về công nghệ là không thể giữ được người đọc, là mất báo chí cách mạng. Bởi vậy, các cơ quan chủ quản báo chí phải quan tâm đầu tư đổi mới công nghệ cho các cơ quan báo chí”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Báo chí hiện đại bắt kịp xu hướng thời đại công nghệ số.

Sứ mệnh mới của báo chí là khơi dậy khát vọng Việt Nam hùng cường

Nhìn nhận lại bức tranh tổng thể về báo chí hiện nay, Bộ trưởng TT&TT cho rằng, báo chí phải phản ánh trung thực dòng chảy chính của xã hội, không biến dòng phụ thành dòng chính, tạo ra đồng thuận xã hội, tạo niềm tin xã hội.

Cụ thể, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, tỷ lệ tin bài nói cái xấu, phê bình cái xấu trong xã hội dưới 10% thì không làm xói mòn niềm tin nhưng đủ sức cảnh báo, đấu tranh với cái xấu. Tỷ lệ này mà trên 30% thì cái xấu sẽ được cảm nhận là cái chính trong xã hội.

Báo chí không chỉ đưa tin mà còn là các bài phân tích, đề xuất các giải pháp. Tạo ra các không gian cho người dân, chuyên gia tham gia tranh luận, tìm kiếm giải pháp, chính sách để phát triển đất nước. Đây là đóng góp mới của báo chí.

“Hiện nay, tỷ lệ các bài về tuyên truyền chính sách chưa cao. Tin tức về giải trí đang là cao nhất. Nếu người dân không biết, không hiểu chính sách của Đảng và Chính phủ thì hoặc người dân không làm, hoặc làm lại không đúng. Chính sách mà không được giải thích, không đến được mọi người dân thì làm sao mà chính sách thành công được”, Bộ trưởng Hùng nêu vấn đề.

Nói thêm về gợi mở giải pháp cho thực trạng này, Bộ Trưởng TT&TT nhìn nhận, tương tác 2 chiều của tờ báo với người dân chưa bao giờ có cơ hội tốt như bây giờ. Sau tương tác hai chiều là truyền thông chia sẻ trên mạng xã hội và sau đó là truyền thông cá nhân hoá thông qua sử dụng trí tuệ nhân tạo. Đây là sự thay đổi rất căn bản của báo chí. Báo chí chưa bao giờ có sự thay đổi lớn như vậy.

Đại hội XIII của Đảng lần đầu tiên nói đến khát vọng Việt Nam. Khát vọng hùng cường thịnh vượng, trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào giữa thế kỷ XXI. “Báo chí hãy nhận lấy một sứ mệnh mới, đó là khơi dậy khát vọng phát triển Việt Nam hùng cường thịnh vượng, sánh vai cường quốc năm châu, biến khát vọng này thành sức mạnh tinh thần để xây dựng đất nước”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.