Trao đổi với Mekong ASEAN về động thái tiếp tục giảm đồng loạt lãi suất điều hành lần thứ 4 trong năm 2023 của ngân hàng Nhà nước (NHNN) TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia nhìn nhận, có hai lý do đằng sau quyết định này của cơ quan điều hành.
Đầu tiên là bối cảnh quốc tế đã thuận lợi hơn, trong cuộc họp ngày 15/6, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tạm dừng tăng lãi suất, chấm dứt chuỗi 10 lần tăng lãi suất liên tiếp được cơ quan này đưa ra từ tháng 3/2022. Tỷ giá không còn nhiều áp lực giúp NHNN có dư địa để giảm lãi suất.
Đối với bối cảnh trong nước, lạm phát đang trên đà giảm, nhưng xuất khẩu giảm mạnh, sản xuất công nghiệp giảm, doanh nghiệp vẫn còn khó khăn về đầu ra, về nghĩa vụ tài chính, tín dụng tăng thấp, nên quyết định giảm tiếp các lãi suất điều hành của NHNN được đưa ra trong lúc này là phù hợp.
"Việc hạ lãi suất vào thời điểm này có tác động tích cực hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn, nhất là về nghĩa vụ tài chính", ông Cấn Văn Lực nói.
Sau khi NHNN giảm lãi suất điều hành, hy vọng các ngân hàng thương mại sẽ giảm lãi suất đầu vào lẫn đầu ra. Điều này góp phần giảm bớt khó khăn về nghĩa vụ trả nợ, cả cũ và cả mới cho doanh nghiệp.
Qua đó sẽ giúp kích cầu tín dụng trong bối cảnh tín dụng tăng trưởng rất thấp trong những tháng đầu năm nay, tính đến hết tháng 5 chỉ khoảng 3%.
Ngoài ra, việc giảm lãi suất lần này cũng nhằm thực hiện chỉ đạo chung của Chính phủ và Quốc hội về hạ lãi suất để hỗ trợ cho nền kinh tế, kích thích tăng trưởng.
 |
TS. Cấn Văn Lực |
6 tháng cuối năm: Phải mạnh tay hạ lãi suất, nới lỏng chính sách tiền tệ
Chia sẻ tại Chuỗi sự kiện hội thảo "Tìm ổn định trong bất định" tổ chức bởi Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) hôm qua ngày 17/6, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên cao cấp trường Đại học Fulbright Việt Nam cũng nhìn nhận, Chính phủ thực sự quan ngại về tình trạng đình trệ sản xuất kinh doanh và doanh nghiệp khó khăn dẫn đến đổ vỡ. Các cảnh báo, ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp đưa lên cấp cao nhất có thông điệp rất rõ về mặt bằng lãi suất cao, khả năng tiếp cận tín dụng khó khăn, không chỉ ảnh hưởng đến con số tăng trưởng kinh tế mà là sức khoẻ của nền kinh tế.
"Áp lực đó khiến Chính phủ phải mạnh tay hạ lãi suất. Thời điểm này vẫn còn dư địa, nếu không có dư địa thì có chỉ đạo cũng khó có thể thực hiện", chuyên gia đánh giá.
Phân tích rõ hơn về dư địa hạ lãi suất, ông Nguyễn Xuân Thành cho biết, lạm phát tính đến tháng 5 chỉ còn quanh 2,4%, thấp hơn so với mục tiêu 4% được Quốc hội đề ra hồi đầu năm. Trong đó, lạm phát tổng thể giảm từ 2,81% tháng 4 xuống 2,43% tháng 5, lạm phát cơ bản chỉ giảm từ 4,56% tháng 4 xuống 4,54% tháng 5.
"Quan điểm điều hành chính sách vẫn là thận trọng với lạm phát nhưng không còn là nỗi lo lớn," TS. Nguyễn Xuân Thành nhận định.
 |
Mặt khác, sau 10 lần tăng lãi suất, Fed đã tạm thời dừng lại. Tỷ giá VND/USD ổn định trong suốt tháng 3 và tháng 4, trong khi USD xuống giá so với nhiều đồng tiền khác.
Năm ngoái, đồng USD tăng giá khiến các nhà điều hành lo ngại đồng VND mất giá đã phải liên tục có những động thái để bảo vệ tỷ giá; lạm phát gia tăng nên phải thắt chặt tiền tệ.
Đến cuối năm 2022, NHNN đã bán ra 25 tỷ USD, dự trữ ngoại hối xuống khoảng 83,5 tỷ USD. Nhưng năm 2023, NHNN đang mua vào USD để tăng dự trữ. Hiện, theo con số được ông Thành đưa ra, dự trữ đã đưa lại lên 91,5 tỷ USD, dự báo NHNN sẽ tiếp tục mua vào USD để đưa dự trữ ngoại hối tới cuối năm lên 100 tỷ USD.
Điều này giúp các nhà điều hành đạt được mục tiêu kép vừa tăng dự trữ ngoại hối vừa bơm VND ra thị trường qua đó tác động trực tiếp tới nền kinh tế. Không bị áp lực tỷ giá và lạm phát, thanh khoản dồi dào là cơ sở để NHNN hạ lãi suất.
 |
Bên ngoài áp lực tỷ giá giảm, bên trong lạm phát cũng đã qua đỉnh. Hiện nay, dù tín dụng đã tăng trưởng nhanh trở lại từ nửa cuối tháng 3/2023, nhưng tính chung 5 tháng đầu năm vẫn tăng trưởng chậm. NHNN đưa mục tiêu tăng trưởng tín dụng 14-15%, 5 tháng đầu năm, tín dụng tăng 3,17% so với cuối năm 2022.
"Áp lực rất lớn của Chính phủ hiện nay là hạ lãi suất cho doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy được tăng trưởng tín dụng. Vì vậy, dự báo trong nửa cuối năm 2023, NHNN sẽ vừa bơm tiền, vừa hạ lãi suất điều hành", chuyên gia Nguyễn Xuân Thành nhìn nhận.
Ngày 16/6, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có quyết định điều chỉnh giảm các mức lãi suất thêm tối đa 0,5% từ ngày 19/6.
Trong đó đáng chú ý là mức, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với TCTD giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm từ mức 5%/năm xuống 4,5%/năm; lãi suất tái chiết khấu giảm từ mức 3,5%/năm xuống 3%/năm.
Lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng giữ nguyên ở mức 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng giảm từ mức 5%/năm xuống 4,75%/năm.
