Giữa thập niên 1970, Malaysia bước vào giai đoạn đầy biến động. Sau gần hai thập kỷ độc lập, nền kinh tế nước này vẫn dựa nhiều vào khai thác tài nguyên và nông nghiệp, trong khi nhu cầu hiện đại hóa hạ tầng ngày một bức thiết.

Chính trong bối cảnh ấy, Gamuda Berhad ra đời năm 1976, do ông Lin Yun Ling và đối tác Koon Yew Yin sáng lập. Ban đầu, Gamuda chỉ là một nhà thầu khiêm tốn, tham gia vào các công trình cầu đường và thủy lợi ở quy mô vừa và nhỏ. Bộ đôi Lin Yun Ling - Koon Yew Yin ý thức rằng, nếu muốn tồn tại và phát triển lâu dài, công ty cần đi theo con đường kỹ thuật cao – công trình phức tạp – giải pháp trọn gói, thay vì chỉ thi công theo hợp đồng.

Bối cảnh chính trị – kinh tế Malaysia lúc bấy giờ cũng mở ra cơ hội cho Gamuda. Chính phủ thực thi Chính sách Kinh tế Mới (NEP) nhằm tái phân bổ cơ hội kinh tế, ưu tiên cho doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các công ty có năng lực kỹ thuật. Gamuda nhanh chóng nắm bắt “thời cơ vàng” này.

Bước sang thập niên 1990, Gamuda đã không còn là một nhà thầu nhỏ. Sau hơn một thập kỷ tích lũy kinh nghiệm, công ty bắt đầu được trao cơ hội đảm nhận những dự án quy mô quốc gia, đúng lúc Malaysia đang bùng nổ công nghiệp hóa. Các tuyến cao tốc Bắc–Nam (North–South Expressway), hệ thống thủy lợi và nhiều công trình giao thông trọng điểm đã trở thành “phòng thí nghiệm” để Gamuda chứng minh năng lực.

Thành công nối tiếp thành công, Gamuda dần xây dựng danh tiếng là một trong số ít công ty Malaysia có khả năng đảm nhận những hạng mục kỹ thuật phức tạp, vốn trước đây thường do nhà thầu ngoại chi phối.

Điểm nhấn lớn nhất của Gamuda giai đoạn này chính là dự án đường hầm SMART (Stormwater Management and Road Tunnel) tại Kuala Lumpur. Đây là công trình kép độc nhất vô nhị thời điểm đó: vừa là đường hầm giao thông dài 9,7 km, vừa kiêm chức năng thoát nước chống ngập cho thủ đô. SMART không chỉ thể hiện năng lực kỹ thuật táo bạo mà còn khẳng định khả năng đổi mới sáng tạo của Gamuda trong việc giải quyết những vấn đề đô thị nan giải. Dự án đưa tên tuổi Gamuda lên bản đồ kỹ thuật thế giới, trở thành “biểu tượng công nghệ” của Malaysia.

Song song với hạ tầng, Gamuda bắt đầu mở rộng sang lĩnh vực bất động sản. Các khu đô thị quy hoạch đồng bộ như Kota Kemuning và Gamuda Gardens ra đời, kết hợp hạ tầng hiện đại với không gian xanh.

Tuy nhiên, con đường không trải toàn hoa hồng. Khủng hoảng tài chính châu Á 1997–1998 đã giáng đòn mạnh mẽ lên ngành xây dựng Malaysia. Nhiều dự án đình trệ, chi phí vay vốn tăng cao, Gamuda buộc phải tái cấu trúc để duy trì dòng tiền.

Sau khi khẳng định được vị thế tại quê nhà, Gamuda hiểu rằng nếu chỉ dựa vào thị trường Malaysia, tập đoàn sẽ khó duy trì tốc độ tăng trưởng dài hạn. Đầu thập niên 2000, khi các “ông lớn” xây dựng châu Á như Hyundai (Hàn Quốc), Shimizu (Nhật Bản), hay China Railway (Trung Quốc) bắt đầu bành trướng ra nước ngoài, Gamuda cũng quyết định bước vào sân chơi khu vực.

Đối với Gamuda, khu vực Đông Nam Á chính là “sân sau” chiến lược. Dân số trẻ, đô thị hóa nhanh, nhu cầu hạ tầng khổng lồ khiến các quốc gia láng giềng trở thành thị trường đầy tiềm năng. Trong đó, Việt Nam nổi lên như điểm đến ưu tiên.

Khi Gamuda đặt chân vào Việt Nam năm 2007, thị trường bất động sản và hạ tầng nơi đây đang sôi động cùng làn sóng FDI mạnh mẽ. Các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đối diện nhu cầu cấp bách về nhà ở, hạ tầng và không gian công cộng.

Dự án đầu tiên và lớn nhất của Gamuda tại Việt Nam là Gamuda City, với tổng diện tích khoảng 500 ha tại phía Nam Hà Nội. Trọng tâm của dự án là Công viên Yên Sở và hệ thống hồ điều hòa, vốn là “lá phổi xanh” nhưng bị xuống cấp nặng nề nhiều năm. Gamuda đầu tư hàng trăm triệu USD để cải tạo công viên, nạo vét hồ, kết hợp phát triển khu đô thị với nhà ở, trường học, trung tâm thương mại.

Ở miền Nam, Gamuda triển khai Celadon City tại quận Tân Phú, TP.HCM, với diện tích khoảng 82 ha. Đây là một trong những dự án đô thị tích hợp hiếm hoi ở khu vực phía Tây thành phố, bao gồm khu dân cư, thương mại, trường học, công viên rộng lớn và trung tâm thể thao. Celadon City được coi là “điểm sáng” về quy hoạch xanh, khi dành tỷ lệ lớn đất cho cây xanh và tiện ích cộng đồng.

Sau nhiều thập kỷ gắn với những công trình bê tông, thép và đường hầm, Gamuda nhận ra rằng tương lai của ngành xây dựng – bất động sản không chỉ nằm ở quy mô hay công nghệ thi công, mà còn ở tính bền vững và khả năng thích ứng với một thế giới đang biến đổi.

Gamuda công bố mục tiêu Net Zero vào năm 2050, đồng thời triển khai các biện pháp tiết kiệm năng lượng, tái chế vật liệu, giảm phát thải CO₂ trong thi công. Các dự án hạ tầng mới được áp dụng công nghệ xử lý nước thải, thu hồi năng lượng, sử dụng năng lượng tái tạo trong vận hành.

Khi thế giới bước vào kỷ nguyên phát triển bền vững, Gamuda đang định vị lại mình như một “người kiến tạo đô thị xanh”, kết hợp công nghệ số và cam kết ESG để thích ứng với thời đại. Câu chuyện Gamuda vì thế không chỉ là chuyện của một công ty xây dựng, mà còn là hình ảnh thu nhỏ của quá trình hội nhập, va chạm và trưởng thành của doanh nghiệp Đông Nam Á trong dòng chảy toàn cầu hóa.