HSBC: FDI vào sản xuất là 'lá chắn' giúp ASEAN trụ vững trước suy giảm toàn cầu

FDI asean
16:32 - 20/09/2022
Đầu năm nay, Samsung đã rót thêm 920 triệu USD đầu tư vào Việt Nam với mục đích mở rộng sản xuất, bao gồm sản xuất bảng mạch và mô-đun cảm ứng.
Đầu năm nay, Samsung đã rót thêm 920 triệu USD đầu tư vào Việt Nam với mục đích mở rộng sản xuất, bao gồm sản xuất bảng mạch và mô-đun cảm ứng.
0:00 / 0:00
0:00
Theo HSBC, hiện xuất khẩu hàng hóa của ASEAN vẫn bền bỉ, phần lớn nhờ vào chu kỳ công nghệ kéo dài, giá hàng hóa tăng cao và sự phục hồi của ngành du lịch có khả năng giúp khu vực vượt qua suy giảm thương mại toàn cầu.

Khi cuộc tranh luận về khả năng xảy ra suy thoái kinh tế toàn cầu bắt đầu lan rộng, câu hỏi lớn nhất được đặt ra là liệu xuất khẩu của ASEAN có thể tiếp tục mạnh mẽ.

"Mặc dù các chỉ số được đo với tần suất liên tục cho thấy chu kỳ sản xuất toàn cầu đang hạ nhiệt, chúng ta vẫn có những lý do chính đáng để tiếp tục lạc quan", Báo cáo Triển vọng ASEAN – Xuất khẩu: Một câu chuyện kiên cường đáng ngạc nhiên của Ngân hàng HSBC vừa công bố cho biết.

Một phần quan trọng của câu chuyện chính là lượng FDI chảy vào khu vực ASEAN vẫn đều đặn, và phần lớn chảy vào các lĩnh vực liên quan đến xuất khẩu. ASEAN hiện chiếm khoảng 10% thị phần FDI của thế giới, gần như ngang bằng với Trung Quốc đại lục.

HSBC nhận định, khu vực này đã giành được thị phần đáng kể trong một số sản phẩm nhất định, nhiều khả năng tạo ra "lá chắn" giúp ASEAN trụ vững trước xu hướng suy giảm thương mại toàn cầu. Mặc dù vậy, tác động có thể không đồng đều trong khu vực khi Singapore, Malaysia và Việt Nam có tâm thế tương đối tốt hơn trong ngắn hạn, còn Indonesia đã viết nên một câu chuyện dịch chuyển cơ cấu thú vị.

Ngành hàng điện tử: Một câu chuyện phức tạp

Với điện tử, theo HSBC, không cần nhắc lại tầm quan trọng của xuất khẩu hàng điện tử. Lĩnh vực này chiếm tới một phần ba tổng số hàng châu Á xuất đi và ở ASEAN tỷ lệ này lên tới 50-60%.

Sau hai năm nhu cầu đối với các sản phẩm điện tử liên tục mạnh mẽ, giờ đây đã xuất hiện dấu hiệu sơ khởi cho thấy chu kỳ công nghệ đang vào giai đoạn “chững lại”. Đơn đặt hàng tiêu dùng và công nghiệp điện tử mới đều tăng chậm lại sau khi đạt đỉnh vào giữa năm 2021

Mặc dù không có khả năng duy trì tốc độ nhanh như trước, cuộc khủng hoảng chất bán dẫn đang dịu đi cho thấy sản xuất có thể sẽ vẫn chậm lại chứ không ngưng hẳn.

Ví dụ tại Malaysia, trung tâm sản xuất chip thứ hai của ASEAN, khối lượng vẫn đang tăng. Tình hình này dẫn đến mức thặng dư thương mại cao kỷ lục, đạt hơn tương đương 1,7% GDP.

Nguyên nhân do Malaysia là một trong những nhà xuất khẩu chip ô tô thành phẩm lớn nhất thế giới, chuyên thử nghiệm/lắp ráp chip thành phẩm. Mặc dù nhu cầu đối với thiết bị điện tử tiêu dùng đang ngày càng sụt giảm, đơn hàng đặt trước chip ô tô vẫn còn, nghĩa là Malaysia nhiều khả năng sẽ giữ được mức xuất khẩu chất bán dẫn bùng nổ thêm một thời gian nữa.

Theo HSBC, sự bùng nổ cũng đồng nghĩa nâng cao năng lực sản xuất, nhờ dòng vốn FDI ổn định. Malaysia liên tục nhận được một phần lớn vốn FDI của khu vực, gần đây đã đạt mức cao tới 10% GDP, 70% trong số đó rót vào sản xuất thiết bị điện tử. Nếu xem xét một giai đoạn dài, con số này còn ấn tượng hơn nữa. Trong một thập kỷ qua, nền kinh tế này đã giành được thị phần lớn trong lĩnh vực bán dẫn trên toàn cầu: 25% linh kiện mạch tích hợp IC của thế giới, cũng như 10% thị phần trong cả chip xử lý/điều khiển và chip khuếch đại.

Với Việt Nam, báo cáo của HSBC chỉ ra rằng, mặc dù dữ liệu mới nhất cho thấy xuất khẩu điện tử đã chậm lại nhưng dòng vốn FDI đổ vào mạnh mẽ nhiều khả năng sẽ tạo bước đệm để hỗ trợ Việt Nam tiến lên trong chuỗi giá trị. Đầu năm nay, Samsung đã rót thêm 920 triệu USD đầu tư vào Việt Nam với mục đích mở rộng sản xuất, bao gồm sản xuất bảng mạch và mô-đun cảm ứng.

Samsung không phải là nhà đầu tư duy nhất, vì Apple cũng đang đẩy nhanh quá trình chuyển nhà máy sang Việt Nam, sau khi kế hoạch bị gián đoạn một phần bởi đại dịch. Sau khi sản xuất đại trà AirPods vào năm 2020, Apple đang đàm phán với Việt Nam để sản xuất các sản phẩm phức tạp hơn như Apple Watch và MacBook. Cụ thể, Foxconn, một nhà cung cấp lớn của Apple, đã ký kết Biên bản ghi nhớ trị giá 300 triệu USD với một công ty phát triển đô thị của Việt Nam là Kinh Bắc City, để mở rộng cơ sở sản xuất tại tỉnh Bắc Giang.

Xuất khẩu hàng hóa khác chiếm ưu thế

Về xuất khẩu hàng hóa khác, ở ASEAN đang có hai "nhà vô địch": Malaysia là nhà xuất khẩu dầu và khí đốt ròng duy nhất của khu vực và Indonesia là nước xuất khẩu dầu cọ lớn nhất thế giới và than đá lớn thứ hai toàn cầu.

Báo cáo của HSBC cho thấy, các chỉ số thương mại của Indonesia đã cải thiện đáng kể do giá hàng hóa cao, với thặng dư thương mại đạt mức cao nhất là 4,2% GDP tính tới thời điểm này. Về mặt hàng, một phần ba sự cải thiện có được là nhờ giá dầu cọ tăng và hai phần ba còn lại do giá than cao.

Một điểm sáng khác chính là sự chuyển dịch trong sản xuất của Indonesia. Quốc gia này đã chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực hàng hóa cuối chuỗi cung ứng, đặc biệt là chuỗi cung ứng niken (nguyên liệu đầu vào quan trọng cho pin xe điện và Indonesia nguồn niken dồi dào).

Indonesia đã trở thành nước xuất khẩu thép không gỉ lớn nhất thế giới, hiện xuất khẩu hơn 2,5 tỷ USD các sản phẩm sắt thép mỗi tháng, trong khi con số này cách đây một thập kỷ chỉ là 200 triệu USD

Xuất khẩu dịch vụ đóng góp vào sự bền bỉ

Tuy nhiên, theo HSBC, không phải mọi thứ đều có thể đóng gói, xếp vào container để xuất khẩu. Không ai có thể xuất khẩu những phong cảnh đẹp, một buổi hoàng hôn hoàn hảo hay bãi cát trắng thơ mộng… Đó là lý do tại sao, trước đại dịch, du lịch ở châu Á đã bùng nổ.

Báo cáo cho thấy, với tài nguyên thiên nhiên tuyệt đẹp và sự hiếu khách, xuất khẩu dịch vụ là một thành phần quan trọng của nền kinh tế ASEAN. Trước năm 2020, mặc dù chỉ chiếm khoảng 3% GDP của thế giới, tỷ trọng của ASEAN trong tổng xuất khẩu dịch vụ của thế giới đã lên mức khá lớn là 7%. Con số này thậm chí còn vượt mức 8%, nếu tính cả số lượng khách du lịch đến ASEAN so với tổng số khách du lịch trên thế giới.

Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi đại dịch xảy ra. Nhu cầu tiêu dùng đã dịch chuyển từ dịch vụ sang hàng hóa vì các hộ gia đình buộc phải ở trong nhà trong giai đoạn giãn cách. Tỷ trọng của ASEAN trong tổng sản lượng kinh tế toàn cầu phần lớn vẫn giữ nguyên, nhưng tỷ trọng xuất khẩu dịch vụ và tỷ trọng về số lượng khách du lịch đã giảm đáng kể.

Trên thực tế, xuất khẩu dịch vụ ở ASEAN thu hẹp nhiều so với các nước còn lại trên thế giới (nguyên nhân chủ yếu là do sự sụt giảm của du lịch quốc tế) và phần nào giải thích tại sao tổng sản lượng kinh tế ở một số nước ASEAN cũng thu hẹp lại.

Du lịch là một thành phần quan trọng của kinh tế ASEAN nhưng tầm quan trọng của ngành này ở mỗi nước một khác. Trong đó, hai nền kinh tế nổi bật là Thái Lan Việt Nam, với doanh thu từ du lịch lên tới 10% GDP vào năm 2019, trước khi sụt giảm mạnh vào năm 2020 và 2021 khi đại dịch buộc các nền kinh tế phải đóng cửa biên giới.

Tuy nhiên, kể từ đầu năm 2022, khu vực này đã và đang tăng tốc nỗ lực để mở cửa du lịch quốc tế trở lại. Giống như "van nước" được mở ra, HSBC cho rằng có thể mong đợi doanh thu từ du lịch sẽ tăng lên, do nhu cầu dồn nén trong suốt gần 3 năm qua.

"Có thể sóng gió trên phạm vi toàn cầu sẽ vẫn mang đến những thách thức, tuy nhiên, sự dịch chuyển của nhu cầu trên thế giới từ hàng hóa sang dịch vụ cũng như việc đi lại, du lịch tiếp tục được mở cửa có thể giúp ASEAN đủ mạnh mẽ để vượt qua những khó khăn sắp tới", HSBC nhận định

Một điểm cần lưu ý nữa được báo cáo chỉ ra là tầm quan trọng của Trung Quốc đại lục trong việc phục hồi sau đại dịch của ASEAN. Theo HSBC, một phần lớn khách du lịch đến ASEAN là từ Trung Quốc. Do đó, đây là một yếu tố mấu chốt có thể xác định mức độ phục hồi du lịch của ASEAN.

Đọc tiếp

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Ông Trump thoát nguy cơ bị tịch thu tài sản

Ngày 25/3, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đạt được một chiến thắng trong việc tạm dừng phán quyết gian lận dân sự trị giá 454 triệu USD, từ đó tránh được việc bị chính quyền bang New York thực hiện các bước để tịch thu tài sản.