Chính phủ Malaysia đang có kế hoạch triển khai các kế hoạch nhằm tăng cường sản xuất gạo trong nước. Ảnh: The Star/ Asia News Network

Các kệ hàng gạo tại nhiều siêu thị và cửa hàng tạp hóa nhỏ ở Malaysia gần đây thường xuyên ở trong tình trạng trống rỗng do khách hàng mua toàn bộ các sản phẩm gạo trồng tại địa phương ngay khi có hàng.

Theo hãng tin Nikkei Asia phỏng vấn ông Kumaran, 57 tuổi, một công nhân xây dựng tại thành phố Subang Jaya hồi cuối tháng 9, ông đã phải vật lộn để có thể mua được gạo trắng địa phương. Ông cho biết: "Bạn không thể tìm thấy gạo sản xuất tại địa phương nào. Nếu tình trạng này tiếp diễn, mọi người sẽ bị ảnh hưởng”.

Giải thích nguyên nhân cho hiện tượng này, ông Ameer Ali Mydin, giám đốc điều hành của Mydin - một chuỗi siêu thị lớn tại Malaysia – cho biết tình trạng thiếu hàng xảy ra do sự chênh lệch cao giữa giá gạo sản xuất trong nước và gạo nhập khẩu khiến người dân hoảng sợ và có tâm lý tích trữ.

Do gạo sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được 70% nhu cầu sử dụng, Malaysia chủ yếu nhập khẩu gạo trắng từ các thị trường khác như Ấn Độ, Pakistan, Việt Nam, Thái Lan và Campuchia. Thông thường, giá gạo nhập khẩu sẽ đắt hơn gạo trắng sản xuất tại địa phương – một mặt hàng được chính phủ giới hạn giá ở mức 5,54 USD/10 kg.

Tuy nhiên kể từ ngày 1/9, Padiberas Nasional (Bernas), một tập đoàn Malaysia kiểm soát việc phân phối gạo, đã tăng giá bán lẻ gạo nhập khẩu lên 36% để phản ánh sự tăng giá toàn cầu gần đây, khiến nhu cầu gạo trắng địa phương tăng vọt. Gạo trắng nhập khẩu tại nước này hiện có giá từ 6,37 – 14,87 USD/10 kg.

Trên phạm vi toàn cầu, chỉ số giá gạo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc đạt 142,4 trong tháng 8, tương đương với tăng 31% so với một năm trước đó trong bối cảnh thiếu gạo trắng trên toàn cầu và lệnh cấm xuất khẩu ngũ cốc do Ấn Độ áp đặt kể từ tháng 7.

Trong bối cảnh này, chính phủ Malaysia đã bắt đầu áp dụng các biện pháp nhằm tăng cường sản xuất trong nước và ổn định giá cả. Hôm 25/9, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và An ninh lương thực Malaysia Chan Foong Hin tuyên bố trước Quốc hội về kế hoạch tăng năng suất gạo sản xuất trong nước từ 5 tấn/ha lên 7 tấn/ha.

Cụ thể, ông cho biết: “Chính phủ đã đưa ra sáng kiến mới nhằm tăng sản lượng lúa và thu nhập cho nông dân trồng lúa, với việc trồng 5 vụ trong 2 năm nhằm tăng năng suất, hướng tới mục tiêu đạt được tỷ lệ tự cung cấp gạo quốc gia ở mức 80% vào năm 2030”.

Thêm vào đó, chính phủ nước này cũng có kế hoạch nghiên cứu và phát triển các giống lúa mới có khả năng chống chọi tốt hơn với thời tiết khắc nghiệt và bệnh tật và có thể thu hoạch trong 75 ngày.

Nhận định về tình hình hiện tại, ông Fakhrurrazi Rashid, nhà phân tích cấp cao tại Trung tâm tư vấn Merdeka cho biết đây là cơ hội tốt để chính phủ Malaysia xem xét lại toàn bộ khuôn khổ chính sách an ninh lương thực của mình.

Nikkei Asia trích dẫn ông cho biết: "Đây là một cú sốc đối với nhiều người, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp do Malaysia luôn phụ thuộc vào việc nhập khẩu gạo để đáp ứng nhu cầu trong nước. Chính phủ không nên chờ đợi xung đột hay khủng hoảng xảy ra mới hành động, và nên đưa ra các chiến lược truyền thông rõ ràng hơn để đảm bảo cho người dân”.