Ngày 25-26/11, hàng trăm chuyên gia kinh tế đến từ các nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã tham dự lễ khai mạc hội thảo bàn về các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng hậu đại dịch Covid-19 và ứng phó với những thách thức mới của nền kinh tế toàn cầu.
Đây là sự kiện thường niên lần thứ 45 của Liên đoàn Các hội kinh tế ASEAN (FAEA), cũng là lần thứ tư Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam (VEA) đăng cai sự kiện thường niên của FAEA kể từ khi trở thành một thành viên của liên đoàn vào năm 1995, sau khi Việt Nam gia nhập ASEAN.
Phát biểu tại hội nghị "Phục hồi và tăng trưởng kinh tế ở các nước ASEAN sau đại dịch Covid-19 và chiến lược ứng phó trong bối cảnh nền kinh tế có những biến động lớn", ông Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, thế giới đang thay đổi nhanh chưa từng thấy, có nhiều bất định, bất ổn, những tình huống đảo chiều, đột biến và rủi ro khó lường.
Từ đầu năm 2022, vừa thoát ra khỏi thời điểm khó khăn nhất của đại dịch Covid-19, nền kinh tế toàn cầu đã hứng chịu nhiều biến động mạnh và những cú sốc lớn, khó dự báo. Trong khi các chuỗi cung ứng bị đứt gãy do đại dịch Covid-19 chưa kịp phục hồi, xung đột Nga - Ukraine bùng nổ làm giá năng lượng, hàng hóa tăng mạnh, cộng hưởng với chính sách tiền tệ nới lỏng trong giai đoạn đại dịch khiến lạm phát tăng vọt ở nhiều nước, gây ra tình trạng vừa lạm phát, vừa suy giảm kinh tế trên phạm vi toàn cầu.
Để hạ nhiệt lạm phát, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã liên tục tăng lãi suất, khiến đồng USD mạnh lên, làm đảo chiều các dòng chu chuyển vốn quốc tế và kéo theo sự mất giá của hàng loạt đồng tiền. Điều này tạo ra sức ép rất lớn đối với việc ổn định tỷ giá và cán cân thanh toán của nhiều nền kinh tế đang phát triển, ông Nguyễn Xuân Thắng nhìn nhận.
Các dự báo đều cho thấy, tăng trưởng của các nền kinh tế lớn sẽ giảm mạnh và kinh tế thế giới sẽ rất khó khăn trong năm 2023 giữa bối cảnh lạm phát và mặt bằng lãi suất dâng cao, giá cả năng lượng trồi sụt, tổng cầu yếu và đơn hàng giảm sút, niềm tin người tiêu dùng ở mức rất thấp và dư địa chính sách đang thu hẹp rất nhanh ở hầu hết các nước.
Theo ông Nguyễn Xuân Thắng, những yếu tố trên đã tác động mạnh đến các nền kinh tế ASEAN.
ASEAN cần đặt người dân ở vị trí trung tâm
Trong bối cảnh đó, ông Nguyễn Xuân Thắng khẳng định, trong quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch của các nền kinh tế ASEAN, đã đến lúc cần đặt người dân ở vị trí trung tâm.
Phải chăng, đã đến lúc chúng ta cần nhận thức lại, cần đặt đúng người dân ở vị trí trung tâm của quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế, đặt mục tiêu bảo vệ an toàn và sức khoẻ của nhân dân lên vị trí hàng đầu. Ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm việc làm và thu nhập cho người lao động; thực hiện chính sách tăng trưởng bao trùm và bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau, giải quyết các vấn đề kinh tế không thể tách rời các vấn đề ổn định chính trị, xã hội và bảo vệ môi trường.
Bên cạnh đó, yêu cầu cực kỳ cấp bách về phục hồi, phát triển kinh tế sau đại dịch đòi hỏi mỗi nước ASEAN vừa phải tự mình có quyết sách linh hoạt, vừa phải tăng cường gắn kết trong nội khối, vừa phải nỗ lực nâng cao vị thế, thúc đẩy hợp tác với bên ngoài.
"Mỗi quốc gia cần xác định rõ động lực tăng trưởng riêng có của mình; sớm khắc phục các đứt gãy về cung ứng, lao động, thị trường, huy động các nguồn lực cho sự phát triển. Chính điều đó giúp ASEAN có được sự tự cường, sự thống nhất trong đa dạng, tiếp tục là một điểm sáng của thế giới về ổn định và tăng trưởng kinh tế bao trùm, bền vững", Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh.
Việt Nam đã trở thành một điểm sáng trên thế giới về phục hồi và phát triển kinh tế
Đề cập đến những thành tựu phát triển kinh tế của Việt Nam, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết, hơn 35 năm qua, công cuộc đổi mới của Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Qua đó, từng bước xác lập và khẳng định "mô hình phát triển Việt Nam" mang diện mạo nổi bật là sự ổn định, đổi mới, phát triển nhanh và bền vững, lấy con người làm trung tâm; hướng tới mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào giữa thế kỷ.
Ông Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, nền tảng phát triển và những nhân tố hết sức quan trọng đó đã được phát huy tích cực trong giai đoạn vừa qua. Với phương châm chủ động, sáng tạo và thích ứng linh hoạt, Việt Nam đã thực hiện thành công "mục tiêu kép" vừa duy trì phát triển kinh tế - xã hội, vừa tập trung phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả, bảo vệ sức khoẻ và bảo đảm an toàn cho người dân, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.
"Việt Nam đã trở thành một điểm sáng trên thế giới về phục hồi và phát triển kinh tế trong bối cảnh thế giới có nhiều diễn biến bất lợi. Năm 2022, kinh tế Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 8,3%, cao nhất trong khu vực", ông Nguyễn Xuân Thắng nhìn nhận.
Tuy nhiên, cũng như các nền kinh tế khác ở Đông Nam Á, ông Nguyễn Xuân Thắng chỉ ra rằng, các thách thức mà nền kinh tế Việt Nam hiện đang phải đối mặt không hề nhỏ.
Từ đầu năm đến nay, nền kinh tế đã phải trải qua nhiều trạng thái, hứng chịu những ngọn gió "đảo chiều", với các ưu tiên liên tục được điều chỉnh từ chỗ phục hồi đà tăng trưởng sau đại dịch trong những tháng đầu năm chuyển sang tập trung vào kiểm soát lạm phát từ thời điểm giữa năm, sau đó là ổn định tỷ giá và hiện nay là ưu tiên xử lý vấn đề thanh khoản của hệ thống ngân hàng.
Thời gian tới, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đề nghị cần tiếp tục đánh giá sâu sắc, khách quan về trạng thái của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh tăng trưởng có chậm hơn; xuất khẩu giảm tốc; tiêu dùng tăng chậm lại khi việc làm bị thu hẹp và thu nhập khó khăn hơn. Từ đó, có những kiến nghị, đề xuất chính sách sát thực, hữu ích góp phần đưa nền kinh tế dịch chuyển suôn sẻ sang trạng thái cân bằng mới.
