EAS cần đi đầu trong bảo vệ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ nghĩa đa phương

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh thế giới đang bước vào giai đoạn nhiều biến động và thách thức toàn cầu, đòi hỏi các quốc gia cần tăng cường đoàn kết, củng cố liên kết và thúc đẩy hợp tác đa phương nhằm duy trì môi trường hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn cho phát triển bền vững, bao trùm; gia tăng tương đồng, giảm thiểu khác biệt; tránh các hành động đơn phương gây nguy cơ đối đầu, đứt gãy chuỗi cung ứng, cản trở thương mại và đầu tư.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu. Ảnh: VGP

Đánh giá cao vai trò của EAS, Thủ tướng đề nghị EAS cần đi đầu trong bảo vệ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ nghĩa đa phương, thúc đẩy trật tự khu vực mở, bao trùm, minh bạch, dựa trên luật lệ, với ASEAN giữ vai trò trung tâm; đồng thời, EAS cần tiên phong trong hợp tác thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, đặc biệt là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Trên tinh thần đối thoại và hợp tác, Thủ tướng Phạm Minh Chính chia sẻ 3 đề xuất nhằm góp phần duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy hợp tác trong khu vực.

Thứ nhất, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông là yêu cầu cấp thiết, là nền tảng cho hợp tác và thịnh vượng chung; do đó, đề nghị các bên tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), kiềm chế, không làm phức tạp tình hình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, đồng thời phối hợp thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử (COC) thực chất, hiệu quả.

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: VGP

Thứ hai, Việt Nam ủng hộ và sẵn sàng đóng góp vào tiến trình hòa bình, ổn định bền vững trên Bán đảo Triều Tiên; kêu gọi các bên sớm nối lại đàm phán, kiềm chế, tránh làm gia tăng căng thẳng, nghiêm túc thực hiện các Nghị quyết liên quan của Liên Hợp Quốc.

Thứ ba, kêu gọi các bên liên quan ở Myanmar chấm dứt bạo lực, tiến hành đối thoại toàn diện, tạo điều kiện thuận lợi cho cứu trợ nhân đạo, qua đó thúc đẩy tiến trình hòa giải và tổ chức bầu cử tự do, công bằng, bao trùm, an toàn. Thủ tướng đề nghị các đối tác tiếp tục ủng hộ và đồng hành cùng ASEAN trong tiến trình này.

EAS hướng tới một khu vực hòa bình, ổn định, bền vững và thịnh vượng

Tại hội nghị, lãnh đạo các nước EAS nhấn mạnh trong bối cảnh môi trường khu vực và thế giới biến động sâu sắc, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn gia tăng, các nước cần tiếp tục phát huy vai trò của EAS là cơ chế hợp tác mở, bao trùm, minh bạch và dựa trên luật lệ, với ASEAN giữ vai trò trung tâm trong việc dẫn dắt hợp tác và định hình trật tự khu vực vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng; đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của chủ nghĩa đa phương, đối thoại bình đẳng và xây dựng lòng tin chiến lược.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tại hội nghị. Ảnh: VGP

Các nhà lãnh đạo cũng đề cao tầm quan trọng của tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hợp Quốc và các nguyên tắc ứng xử đã được thống nhất; xử lý bất đồng bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; đồng thời tăng cường đối thoại và phối hợp nhằm giảm thiểu rủi ro tính toán sai lầm, ngăn ngừa xung đột và duy trì môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực.

Trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, coi đây là lợi ích chung của toàn khu vực và cộng đồng quốc tế.

Các bên nhấn mạnh yêu cầu kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982); thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử (COC) hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển 1982.

Thủ tướng Australia Anthony Albanese tại hội nghị. Ảnh: VGP

Hội nghị cũng khẳng định ủng hộ đối thoại nhằm hướng tới hòa bình bền vững ở bán đảo Triều Tiên, đề nghị các bên liên quan kiềm chế, tránh làm gia tăng căng thẳng và thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao phù hợp với các nghị quyết của Liên Hợp Quốc.

Liên quan đến tình hình Myanmar, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh Myanmar là một phần của Cộng đồng ASEAN; kêu gọi chấm dứt bạo lực, thúc đẩy đối thoại toàn diện, tạo điều kiện thuận lợi cho cứu trợ nhân đạo và tiếp tục triển khai hiệu quả Đồng thuận 5 điểm của ASEAN.

Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố Kuala Lumpur kỷ niệm 20 năm EAS và Tuyên bố EAS về Thúc đẩy địa phương hóa trong hành động dự báo ứng phó thiên tai, góp phần củng cố nền tảng hợp tác chiến lược của EAS trong giai đoạn phát triển mới, hướng tới một khu vực hòa bình, ổn định, bền vững và thịnh vượng.