Chia sẻ tại tọa đàm “Bảo vệ doanh nghiệp trước tin giả” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều 15/11, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận định, tin giả ảnh hưởng đến mọi doanh nghiệp, người dân. Thực tế tin giả không phải gần đây mới xuất hiện, tuy nhiên dưới sự phát triển của mạng xã hội, thông tin giả khuyếch trương, tác động rất kinh khủng.
Theo ông Tuấn, khi những tin đồn về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, người đứng đầu doanh nghiệp hay những thông tin sai lệch xuất hiện lan tràn trên không gian mạng, lập tức doanh nghiệp lĩnh hậu quả ngay. Cổ phiếu xuống giá, ngân hàng đang cho vay lập tức phải tìm hiểu về "sức khỏe" của doanh nghiệp, thậm chí có thể đình trệ hợp đồng tín dụng... Tức là tin giả nhưng hậu quả rất thật.
Tác động của tin giả này là nhiều lúc doanh nghiệp như đối đầu với "bóng ma", vì trước đây nếu nguồn gốc tin giả có thể biết là được một tờ báo, một địa điểm nào hay một người cung cấp tin nhưng hiện nay với mạng xã hội, từng doanh nghiệp một sẽ rất khó biết nó từ đâu ra, vì cái gì, liên quan đến ai?
Ông Nguyễn Vũ Long - Quyền Tổng giám đốc, thành viên HĐQT CTCP Chứng khoán VNDirect chia sẻ trong giai đoạn vừa qua, khi thị trường chứng khoán rất xấu, VNDirect cũng phải chịu rất nhiều thông tin sai lệch, bao gồm thông tin về hoạt động kinh doanh, hoạt động tư vấn cho khách hàng, lãnh đạo doanh nghiệp bị bắt…
Theo ông Long, những thông tin sai lệch đầu tiên ảnh hưởng đến niềm tin của khách hàng, tiếp đó là ảnh hưởng đến uy tín với các đối tác. Ví dụ như ngân hàng có thể dừng hạn mức của công ty chứng khoán hay là khách hàng chuyển hết tài khoản đi...
Về vấn đề ứng phó với tin giả, ông Nguyễn Vũ Long cho rằng các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chưa thực sự có sự chuẩn bị mà đang ở thế “đi chữa bệnh hơn là phòng bệnh”. “Đó là điểm mà tôi nghĩ doanh nghiệp sẽ phải thích nghi trong điều kiện mới vì bản thân công ty chúng tôi là công ty niêm yết thì luôn chủ động về truyền thông các hoạt động kinh doanh của mình”, ông Long cho biết.
Đại diện VNDirect chia sẻ thêm, trước những tin giả thời gian qua, công ty chọn cách đối mặt trực tiếp bằng cách truyền thông lại thông qua hình thức có thể là email, trao đổi trực tiếp và quan trọng nhất là truyền thông đến nhân viên, các đối tác vì đó là những người rất hiểu và gắn bó cùng với doanh nghiệp, có khả năng giúp đính chính lại thông tin.
Đối với những thông tin sai lệch có thể làm ảnh hưởng đến uy tín và ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu của doanh nghiệp, tác động tới cảm xúc của nhà đầu tư, VNDirect chọn cách liên hệ trực tiếp với họ ngay khi có thông tin sai lệch để trao đổi, tư vấn, giải thích thấu đáo.
Ngoài việc doanh nghiệp chủ động thông tin thì theo ông Long, tổng thể cần sự truyền thông của các thành phần khác, bao gồm từ các cơ quan quản lý nhà nước, cả báo chí.
Chỉ có tin thật mới xóa được tin đồn
Chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh cho biết, nguyên lý truyền thông trong thời đại số là tính minh bạch. Tính minh bạch là chủ động nói với công chúng ngay cả khi những điều họ chưa quan tâm đến. Khi để họ băn khoăn, lo lắng đi tìm hiểu vài ba ngày, thậm chí vài ba tuần rồi mới trả lời thì lúc đó khó lấy lại niềm tin.
Tin đồn, tin giả từ đâu mà ra? Nó chỉ lợi dụng từ lỗ hổng thông tin mà chúng ta đang vô tình, không ý thức được vai trò của thông tin, tạo ra lỗ hổng đó, anh không dám bộc lộ, thậm chí anh nghĩ rằng nó quan trọng để che giấu. Nhiều vấn đề hoạt động của doanh nghiệp không nên giữ bí mật nữa. Trừ vấn đề tối quan trọng, còn anh đi đâu, làm gì thì làm gì phải giấu.
Ông Đậu Anh Tuấn cũng nhận định “chỉ có tin thật mới xóa được tin đồn”. Khi mọi người tin cậy về một nguồn thông tin, tin cậy về nơi cung cấp thông tin thì chắc chắn tin đồn tự khắc giảm dần và sẽ hết. Nhưng theo ông Tuấn, có điều rất đáng tiếc ở Việt Nam là một số cơ quan kể cả doanh nghiệp chưa thực sự có chiến lược truyền thông tốt, chưa thực sự cởi mở với báo chí, với truyền thông, chưa thực sự chủ động cung cấp thông tin về mình.
Đối với nhiều cơ quan quản lý Nhà nước, tuy cũng có cơ chế về người phát ngôn chính thức, nhưng nhiều trường hợp phát ngôn chưa kịp thời, khi đó tin đồn đã đi rất xa. Tin đồn chỉ qua một thời gian ngắn có thể gây thiệt hại rất lớn. “Do đó, các cơ quan cần phản ứng nhanh hơn”, ông Tuấn nói.
Về mặt dài hạn thì ông Tuấn cho rằng cần có đầu mối hỗ trợ cho các doanh nghiệp, cho người dân, thậm chí hỗ trợ cho chính các cơ quan Nhà nước về cách thức xử lý tin đồn, kỹ năng, kinh nghiệm xử lý tin đồn.
Trước ý kiến của ông Đậu Anh Tuấn và ông Nguyễn Vũ Long, ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cũng rất quan tâm đến vấn đề tin giả nên đã giao cho Bộ Thông tin Truyền thông triển khai một hoạt động quan trọng là tổ chức Hội nghị toàn quốc về truyền thông chính sách trong tháng 11 hoặc đầu tháng 12/2022; đồng thời tổ chức đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực truyền thông chính sách cho các Bộ, ngành, địa phương.
Bên cạnh đó, theo ông Do, doanh nghiệp phải kết hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước để đấu tranh với các tin đồn, tin giả. Đầu tiên là phải có bộ phận truyền thông về hoạt động của công ty và đính chính tin đồn ngày càng chuyên nghiệp hơn.
Thực tế cho thấy doanh nghiệp không chủ động, chỉ khi nào có khủng hoảng truyền thông thì mới bắt đầu đi xử lý nên lúc nào cũng chậm. Do đó, phải có kế hoạch bài bản về truyền thông và luôn luôn phải đi trước 1 bước là dự báo, dự đoán vấn đề về sẽ liên quan.
