Ngày 13/2 (23 tháng Giêng), tại đền Cả thuộc quần thể khu di tích đền Cao (phường An Lạc), Thành ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ thành phố Chí Linh (Hải Dương) trang trọng tổ chức Lễ khai hội truyền thống, tưởng niệm ngày mất của 5 đức Thánh họ Vương.
Dự lễ có Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Trần Đức Thắng; Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Chí Linh Hoàng Quốc Thưởng; Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Nguyễn Minh Hùng; đại diện lãnh đạo xã Hà Long, huyện Hà Trung (Thanh Hoá), quê hương của cha mẹ 5 Đức Thánh họ Vương; cùng đông đảo của các đại biểu, nhân dân và du khách thập phương.
 |
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Trần Đức Thắng; đại diện lãnh đạo tỉnh Hải Dương; lãnh đạo thành phố Chí Linh; cùng đại diện lãnh đạo các sở ngành trong tỉnh dâng hương tại đền Cả tưởng nhớ công ơn 5 Đức Thánh họ Vương. |
Trong diễn văn khai hội, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Chí Linh Nguyễn Văn Kiên cho biết, quần thể khu di tích đền Cao tọa lạc tại phường An Lạc là đại danh lam từ ngàn xưa lịch sử, gắn liền với huyền sử, huyền thoại và chiến công oai hùng của 5 Đại tướng quân hiển Thánh họ Vương, có công phù giúp vua Lê Đại Hành chống giặc Tống xâm lược, bảo vệ nền độc lập dân tộc thế kỷ thứ X - mở đầu kỷ nguyên Đại Việt chống quân xâm lược phong kiến phương Bắc.
Vượt qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, những nghi lễ và phong tục độc đáo vùng địa linh, chung đúc tú khí hồn thiêng sông núi này được trao truyền từ đời này sang đời khác cho đến hôm nay, giữ nguyên những giá trị tâm linh đặc biệt thiêng liêng như nét đẹp văn hóa phi vật thể độc đáo, riêng có.
 |
Chủ tịch UBND thành phố Chí Linh Nguyễn Văn Kiên đọc diễn văn tại buổi lễ. |
Theo Ngọc phả do Hàn lâm viện Đông các Đại học sĩ Nguyễn Bính soạn năm Hồng Phúc thứ nhất (1572) ghi rằng, vào thời Tiền Lê, ở trang Thạch Tuyền, huyện Nga Sơn, phủ Nga Trung, Lộ Thanh Hóa có gia đình ông Vương Tĩnh và bà Đào Thanh, kết duyên nhiều năm mà chưa có con. Ông bà quyết định chu du thiên hạ, tìm nơi đất lành để làm ăn sinh sống, mong trời giáng phúc. Đến Dược Đậu trang, huyện Bàng Châu, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương, thấy chốn này dân phong thuần hậu, đất đai trù phú, cây cỏ tốt tươi, nên ông bà quyết định ở lại lập nghiệp.
Cũng theo Ngọc phả, được gia đình ông họ Phạm giúp đỡ, chẳng bao lâu, công việc làm ăn đã phát đạt nhưng trong lòng ông bà họ Vương vẫn canh cánh nỗi buồn của những người hiếm muộn. Ông bà thành tâm lập đàn giữa trời, cung kính cầu đảo quỷ thần, mong lòng trời thương đến mà giáng phúc, lưu ân.
Lập đàn tế xong, nửa đêm hôm ấy, bà Đào Thanh nằm mơ thấy một vị quan mũ áo xênh xang, hào quang rực rỡ, lớn tiếng truyền rằng: “Gia đình nhà ngươi có phúc dày, trời cao đã biết. Nay trời ban cho một bọc năm trứng, ba trứng màu vàng, hai trứng màu xanh đầu thai vào nhà ngươi làm con quý tử”. Tỉnh mộng, ông bà liền làm lễ bái tạ.
Ngọc phải ghi tiếp, một hôm bà Đào Thanh ra tắm ở bến Cả trên dòng Nguyệt Giang như thường ngày, nhưng bất ngờ gió lớn nổi lên, sóng nước cuồn cuộn phả mạnh vào thân thể. Bất chợt Giao Long ngũ sắc xuất hiện, quấn chặt lấy thân bà 5 vòng, khiến bà vô cùng hoảng sợ. Một lát sau, gió mưa ngưng tạnh, trời quang tỏa sáng. Từ đó, bà mang thai, ăn uống khác thường.
 |
Các đại biểu tham dự buổi lễ. |
Đến khi thai nghén đủ tuần, mãn nguyệt, bà Đào Thanh sinh ra một bọc, bung ra 5 trứng, ba trứng màu vàng nở ra ba con trai, hai trứng màu xanh nở ra hai con gái vào giờ Mão, ngày 26/10 năm Đinh Mùi. Năm người con đều mắt phượng mày ngài, dung mạo trâm anh. Con trai thì dáng mạo khôi ngô tuấn tú, oai phong lẫm liệt, hàm hổ, mặt rồng; con gái thì mặt hoa, da phấn, môi đỏ như son.
Cũng theo truyền thuyết ghi trong Ngọc phả của đền Cao, đến tháng 7 năm Canh Thìn 980, giặc Tống kéo theo đường thủy sang xâm lược nước ta. Vua Lê Đại Hành thân chinh cầm quân đánh giặc, đến trang Dược Đậu đóng đồn trại thấy 5 người con họ Vương tướng mạo phi thường liền cho thử tài ứng thí rồi lập tức tuyển dụng. Vua phong chức cho 3 người con trai là “Quyền chưởng trung hoa tể Đại Tướng” và phong cho 2 người con gái là “Mẫu nghi chí tôn thiên hạ”.
 |
Lễ rước bài vị, mũ áo, bát hương… của các đức Thánh. |
5 vị tướng vâng lệnh vua ban, cầm quân đánh giặc Tống theo đường bộ. Hai người con gái giả làm người bán trầu thuốc, thâm nhập đồn sở quân xâm lược. Trước nhan sắc của hai bà, tướng giặc mê mẩn vứt bỏ quân cơ, đội ngũ, ngày chẳng có quân canh, đêm chẳng có lính gác. Ba người con trai dẫn quân tiến thẳng tới nơi, giáp chiến ác liệt, nhanh chóng giành thắng lợi vẻ vang.
Sau khi ca khúc khải hoàn, vua Lê Đại Hành cho mở yến tiệc khao thưởng quân sĩ, triệu hồi 5 vị tướng họ Vương về kinh đô ban thưởng, nhưng các vị tướng họ Vương còn đang để tang cha mẹ nên xin lui lại về sau. Không ngờ ý trời linh hóa, vào đêm 23 tháng Giêng, trời đất tối tăm, mưa gió ầm ầm, 5 vị tướng họ Vương đều thăng hóa, di hài được mối đất đắp thành những ngôi mộ lớn ở vị trí các ngôi đền thờ tại quần thể khu di tích đền Cao ngày nay.
Nhà vua hay tin liền sai các quan về làm lễ và truyền bảo nhân dân bản trang lập đền thờ ở các nơi Thánh hóa, hương hỏa phụng thờ. Triều đình sắc phong 5 vị tướng là “Thượng đẳng phúc thần” và phong tước.
Trải qua hơn 1.000 năm lịch sử, các ngôi đền thờ phụng 5 đức Thánh họ Vương vẫn uy linh trầm mặc, trường tồn giữa vùng không gian văn hóa tâm linh đặc biệt thiêng liêng Lạc Đạo/An Lạc. 12 đạo sắc phong, ngọc phả, hàng trăm bức hoành phi, câu đối, đại tự ca ngợi cuộc đời và sự nghiệp oai hùng, lẫm liệt của 5 đức Thánh họ Vương cùng với những địa danh lịch sử của đại bản doanh An Lạc góp sức cho vua Lê Đại Hành và quân dân Đại Cồ Việt tái tạo một Bạch Đằng, sáng tạo một Chi Lăng thế kỷ thứ X như núi Cao Hiệu, Bàn Cung, Sơn Đụn, Nội Xưởng, Nền bà Chúa, Lò Văn… vẫn mãi lưu danh thanh sử, trường tồn trong tâm linh muôn dân đất Việt…
 |
Đông đảo đại biểu, người dân và du khách thập phương tham dự lễ hội. |
Tại lễ khai hội đền Cao ngày 13/2, sau diễn mở đầu là phần văn tế tri ân do các cụ cao niên trong làng và đại diện lãnh đạo địa phương đồng chủ lễ thực hiện. Tiếp theo là lễ rước bộ gồm 8 kiệu bài vị của các đức Thánh, mũ áo, bát hương… cùng đoàn người đưa rước từ đền Cả về đình Lạc Đạo.
Hàng năm vào ngày 23 tháng Giêng, Thành ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ thành phố Chí Linh đều trang trọng tổ chức lễ hội đền Cao nhằm tưởng nhớ công ơn của các bậc đức Thánh, đồng thời giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn, tình yêu quê hương, đất nước đến các tầng lớp nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.
