Trong bài viết dành riêng cho Mekong ASEAN nhân dịp Tết Giáp Thìn, Đại sứ Singapore tại Việt Nam Jaya Ratnam nhận định Việt Nam và Singapore sẽ tiếp tục phát triển hợp tác kinh tế, phù hợp với kế hoạch nâng cao mối quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Vào thời điểm này năm ngoái, tôi viết trên Mekong ASEAN rằng năm 2023 sẽ là một năm quan trọng đối với mối quan hệ song phương Việt Nam và Singapore. Tất cả chúng ta đều sẵn sàng kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước. Một năm trôi qua với bao trải nghiệm. Bây giờ, thời điểm bắt đầu năm 2024, cả hai nước đều mong muốn nâng mối quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Trong năm 2023, Việt Nam và Singapore đã chứng kiến những chuyến thăm song phương ở mọi cấp độ, nổi bật là các chuyến thăm trao đổi của các Thủ tướng.

Cụ thể, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đến thăm Singapore vào tháng 2, trong khi chuyến thăm của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long diễn ra vào tháng 8 và đạt nhiều kết quả quan trọng, trong đó thông báo rằng cả hai bên sẽ nỗ lực nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Việt Nam và Singapore có thể tự tin tiến về phía trước khi mối quan hệ song phương tiếp tục phát triển dựa trên nền tảng vững chắc do hai cố Thủ tướng Lý Quang Diệu và cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt thiết lập.

Hợp tác kinh tế sâu sắc đã làm cho mối quan hệ hai nước cùng có lợi và là nền tảng của quan hệ song phương. Không có biểu tượng hợp tác nào thể hiện điều này tốt hơn những Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP).

VSIP được cố Thủ tướng Lý Quang Diệu và cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt lên ý tưởng và lần đầu thành lập tại tỉnh Bình Dương vào năm 1996. Năm 2023, chúng ta chứng kiến 5 VSIP mới ra mắt. Tốc độ mở rộng như vậy là chưa từng có. Để tham khảo, tổng cộng chỉ có 5 VSIP trên khắp Việt Nam vào năm 2013, khi chúng ta kỷ niệm cột mốc 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và công bố quan hệ Đối tác chiến lược.

Mô hình VSIP tận dụng thế mạnh bổ sung của cả hai nước chúng ta, các VSIP cũng đã phát triển để hỗ trợ nhu cầu phát triển của Việt Nam với trọng tâm mới nhất là phát triển bền vững và đổi mới.

Vào tháng 12/2023, tôi đã tháp tùng Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đến Quảng Ngãi để kỷ niệm 10 năm Khu công nghiệp Việt Nam-Singapore (VSIP) Quảng Ngãi I và trao giấy phép phê duyệt cơ bản cho VSIP Quảng Ngãi II - khu công nghiệp VSIP thứ 18 tại Việt Nam.

Danh sách các VSIP sẽ còn tăng thêm và sự mở rộng bền vững của các VSIP trên cả 3 miền đất nước chắc chắn sẽ góp phần vào thành tích vốn đã cực kỳ ấn tượng: thu hút tổng vốn đầu tư trị giá 18,4 tỷ USD và tạo ra hơn 300.000 việc làm.

Chúng ta đang ở đỉnh cao trong quan hệ hợp tác thương mại và đầu tư. Năm 2023, Singapore là nhà đầu tư lớn nhất vào Việt Nam với hơn 6,8 tỷ USD, chiếm gần 19% tổng vốn đầu tư nước ngoài.

Tổng cộng trong những năm qua, Singapore đã đầu tư 74,51 tỷ USD vào Việt Nam và trở thành nhà đầu tư lớn thứ hai tại đây. Thương mại song phương đạt 21,53 tỷ USD vào năm 2022. Đây là mức tăng trưởng 7,2% mỗi năm so với 12,63 tỷ USD một thập kỷ trước vào năm 2013, khi hai nước lần đầu tiên thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược.

Việt Nam và Singapore cũng đang tích cực mở rộng sang các lĩnh vực hợp tác kinh tế mới. Cả hai nước đã ký kết Quan hệ đối tác Kinh tế xanh - Kỹ thuật số vào tháng 2/2023 nhằm tạo điều kiện hợp tác trong các lĩnh vực tăng trưởng mới như tín chỉ carbon, năng lượng tái tạo, phát triển nhân lực cũng như kinh tế kỹ thuật số.

Hai nước đã có những tiến bộ đáng kể với thông báo vào tháng 10/2023 về một dự án điện song phương, nhập khẩu 1,4 gigawatt năng lượng carbon thấp từ Việt Nam sang Singapore.

VSIP hiện là biểu tượng cho mối quan hệ đối tác song phương, Dự án Năng lượng Việt Nam Singapore (VSEP) được kỳ vọng sẽ thúc đẩy mối quan hệ của chúng ta tiến lên và gắn kết hai nền kinh tế chặt chẽ hơn nữa trong những thập kỷ tới.

Nhìn về tương lai, Việt Nam và Singapore sẽ nỗ lực đưa hợp tác kinh tế lên một tầm cao mới, phù hợp với các kế hoạch nâng cao mối quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện. Trong đó, các dự án song phương sẽ đóng vai trò là những thí điểm, để phát triển các cơ chế và quy định pháp lý nhằm theo kịp nguyện vọng chung của hai nước.

Là những đối tác tốt, chúng ta có thể học hỏi lẫn nhau, thử nghiệm và cùng nhau tìm ra con đường phía trước.

Khi VSIP Bình Dương I lần đầu tiên được ra mắt, đây là một trong những dự án đầu tiên thuộc loại hình này tại Việt Nam. Có rất nhiều thách thức trong suốt chặng đường đã qua, nhưng các quy tắc và quy định đã được điều chỉnh và cập nhật để cho phép VSIP có được thành công như hiện nay, thúc đẩy sự phát triển của ngành sản xuất Việt Nam.

Một số lĩnh vực hợp tác mà Việt Nam và Singapore sẽ thực hiện trong năm 2024 và những năm sau đó như:

Về năng lượng, Việt Nam đã phê duyệt giấy phép khảo sát địa điểm điện gió ngoài khơi cho đề xuất mua bán điện xuyên biên giới của Tổng công ty Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC) và Sembcorp Utilities Pte Ltd. Đây là bước quan trọng đầu tiên hướng tới Dự án Năng lượng Việt Nam Singapore (VSEP) và thực hiện các cam kết về khí hậu. Cả hai nước sẽ cần phải tiếp tục dự án này, bao gồm cả việc chuẩn bị sẵn sàng cơ sở hạ tầng cho việc kinh doanh năng lượng tái tạo ở quy mô lớn như vậy.

Về tính bền vững, về cơ bản Việt Nam và Singapore đã kết thúc các cuộc đàm phán về Thỏa thuận thực hiện vào năm 2023. Khi được ký kết, nó sẽ tạo khuôn khổ để hai nước hợp tác trong các dự án tín chỉ carbon, tuân thủ Điều 6 của Thỏa thuận Paris. Năm 2024, cả Việt Nam và Singapore cần tìm cách hợp tác trong các dự án có thể tạo ra tín chỉ carbon tuân thủ Điều 6 của Thỏa thuận Paris.

Về phát triển nhân lực, năm 2023, chúng ta đã ký Biên bản ghi nhớ (MOU) về Chương trình Trao đổi Tài năng Đổi mới (ITX). Khi được triển khai, chương trình này sẽ cho phép các chuyên gia Việt Nam tìm kiếm cơ hội làm việc trong các lĩnh vực công việc đủ điều kiện liên quan đến đổi mới ở Singapore và ngược lại. Năm nay, chúng ta cần nỗ lực thiết kế quy trình triển khai ITX.

Bên cạnh các lĩnh vực hợp tác mới, chúng ta cũng phải đảm bảo tương lai cho các lĩnh vực hợp tác hiện tại, đặc biệt là VSIP. Tại Quảng Ngãi vào cuối tháng 12/2023, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã khuyến khích VSIP chuyển chữ “I” trong “VSIP” từ Công nghiệp (Industrial) sang Đổi mới (Innovation).

VSIP có nhiều kinh nghiệm trong việc đổi mới. VSIP đầu tiên, Bình Dương I, tập trung vào sản xuất nhẹ trong khi Bình Dương II có cơ sở hậu cần hiện đại. VSIP Bình Dương III dự kiến ra mắt vào năm 2024, được định vị là một khu công nghiệp xanh và thông minh, với trang trại năng lượng mặt trời tại chỗ, là nơi chứa các khoản đầu tư “xanh” mang tính đột phá lớn từ Tập đoàn LEGO và Pandora.

Để đáp ứng các mục tiêu chung, Việt Nam và Singapore đã và đang thực hiện các bước cụ thể để tăng cường phối hợp và hợp tác, khi chúng ta phải đối mặt với một môi trường địa chính trị bên ngoài ngày càng thay đổi và bất lợi.

Thứ nhất, nhiệm vụ của Khung Kết nối Việt Nam - Singapore, một cơ chế điều phối song phương cấp Bộ trưởng của Việt Nam và Singapore được triển khai năm 2006, đã được làm mới và nâng cấp trong năm 2024, bao gồm hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, tính bền vững và đổi mới.

Thứ hai, cũng trong năm 2024, Việt Nam và Singapore sẽ tổ chức các cuộc họp thường niên đầu tiên giữa các Thủ tướng. Hình thức này sẽ cho phép giám sát và chỉ đạo cấp cao cho sự hợp tác song phương.

Chỉ cần tiếp tục hợp tác, Việt Nam và Singapore có thể đưa mối quan hệ song phương lên tầm cao mới. Chúng ta có những mục tiêu đầy tham vọng phía trước, nhưng tương lai của mối quan hệ hữu hảo chưa bao giờ tươi sáng hơn.

Nhân dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, tôi chúc độc giả Mekong ASEAN cùng tất cả mọi người một năm mới hạnh phúc, thịnh vượng và thành công!