Binh sĩ Wagner vốn đóng vai trò chủ chốt trong nỗ lực giành Bakhmut. Ảnh: AFP

“Vào thời điểm xảy ra cuộc binh biến, không có binh sĩ Wagner nào ở tiền tuyến vì tất cả họ đều đóng quân trong các trại dã chiến. Việc đẩy lùi các cuộc phản công của Ukraine trên thực tế được tiến hành mà không có sự tham gia của họ”, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga Andrey Kartapolov nói với TASS ngày 3/7.

Ông Kartapolov nhấn mạnh rằng: “Không có bất kỳ mối đe dọa nào liên quan đến việc sụt giảm tiềm năng chiến đấu, cả trong tầm nhìn trung hạn và dài hạn”.

Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga Andrey Kartapolov (đứng giữa) và Tổng thống Nga Vladimir Putin, năm 2018. Ảnh: Sputnik

Quan chức này khẳng định Nga sẽ có nguồn nhân lực dự bị để thay thế các binh sĩ Wagner trong lực lượng tham gia chiến dịch quân sự tại Ukraine; cũng như không cần một lệnh động viên quân nữa để thay thế lực lượng Wagner.

Kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine bùng nổ hồi tháng 2/2022, lực lượng của tập đoàn quân sự tư nhân Wagner đã tham gia chiến đấu tại nhiều mặt trận. Trong đó, các binh sĩ Wagner đã đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc giao tranh ác liệt nhiều tháng nhằm giành quyền kiểm soát thành phố Bakhmut ở miền đông Ukraine.

Lực lượng Wagner tại chiến trường Bakhmut. Ảnh: RIA Novosti

Tuy nhiên, trong thời gian chiến đấu tại Bakhmut, lãnh đạo Wagner Yevgeny Prigozhin đã nhiều lần cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga không cung ứng đầy đủ vũ khí và đạn dược khiến họ bị thương vong lớn tại mặt trận này. Quan hệ giữa tập đoàn Wagner và Bộ Quốc phòng Nga đã trở nên xấu đi.

Đến ngày 20/5, ông Prigozhin tuyên bố lực lượng Wagner đã kiểm soát hoàn toàn thành phố Bakhmut. Ông trùm sau đó cũng thông tin rằng binh sĩ của tập đoàn sẽ rời thành phố này để phục hồi lực lượng, đồng thời bàn giao các vị trí cho quân đội Nga.

Cuộc binh biến tại Nga nổ ra từ cuối ngày 23/6, khi lãnh đạo Wagner Prigozhin cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga tiến hành một cuộc tấn công bằng tên lửa nhắm vào trại quân sự của Wagner và tuyên bố sẽ trả đũa. Bộ Quốc phòng Nga đã bác bỏ cáo buộc trên.

Ngay sau đó, ông Prigozhin tuyên bố rằng 25.000 binh sĩ Wagner đã hành quân và chiếm giữ cơ sở quân sự ở hai thành phố Rostov-on-Don và Voronezh ở miền nam nước Nga chỉ trong một đêm. Ông cũng thông báo sẽ thực hiện "cuộc hành quân đòi công lý" và tiến về thủ đô Moscow. Hành động này bị chính phủ Nga gọi là "âm mưu đảo chính" và bị Tổng thống Vladimir Putin gọi là “phản quốc”.

Tuy nhiên, đến đêm 24/6, trùm Wagner đã quyết định chấm dứt nổi loạn và rút lực lượng đang tiến đến Moscow trở về doanh trại để "tránh đổ máu", sau khi đạt được thỏa thuận chấm dứt căng thẳng với Điện Kremlin thông qua nỗ lực dàn xếp trung gian là Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko.

Binh sĩ Wagner ngồi trên chiếc xe tăng ở Rostov-on-Don, Nga, ngày 24/6. Ảnh: AFP

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết thêm Tổng thống Nga đã đảm bảo an toàn cá nhân cho ông Prigozhin. Theo đó, ông này sẽ được miễn truy tố hình sự và được đảm bảo rời Nga sang Belarus. Các binh sĩ Wagner tham gia vào cuộc nổi loạn cũng sẽ không bị truy tố vì những công lao trước đây của họ trên chiến trường. Họ sẽ được sang Belarus hoặc tiếp tục ký hợp đồng chiến đấu với Bộ Quốc phòng Nga.

Trong diễn biến gần đây, phát biểu tại sự kiện kỷ niệm Quốc khánh Belarus hôm 30/6, Tổng thống Lukashenko cho biết ông cởi mở với ý tưởng mời tập đoàn Wagner huấn luyện quân đội nước này.

"Tiếc là các thành viên Wagner vẫn chưa đến Belarus. Tôi đã trao đổi với các chuyên viên huấn luyện của Wagner và sẵn sàng hoan nghênh nếu họ đến hỗ trợ rèn luyện và chia sẻ kinh nghiệm cho binh sĩ Belarus", ông nói.

Belarus chưa có thông báo chính thức về nơi Wagner được phép đóng quân tại nước này. Tuy nhiên, các hình ảnh vệ tinh của Planet Labs từ ngày 24-26/6 cho thấy, có hàng trăm chiếc lều quân sự được dựng lên tại một căn cứ quân sự bỏ hoang ở ngoại ô thị trấn Osipovichi, cách thủ đô Minsk khoảng 128km và Kiev hơn 450km, theo New York Times.

Nhiều chuyên gia phương Tây đã đặt nghi vấn liệu nơi này sẽ được dành cho tập đoàn Wagner. Giới chức Ukraine và các lãnh đạo NATO cũng bày tỏ lo lắng về mối đe dọa tiềm ẩn từ Wagner - một trong những lực lượng có vai trò lớn trong cuộc chiến tại Ukraine - có thể sẽ có mặt ở gần Kiev hơn.