“Cách Nga hành xử trong những ngày tới sẽ tiết lộ nhiều điều, nếu không muốn nói là tất cả. Nếu Nga vẫn có những hoạt động quân sự mới ở Biển Đen thì các quốc gia cần có biện pháp mới để gây áp lực lên Moscow,” Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky viết trên mạng xã hội X ngày 26/3 sau khi Nga và Mỹ công bố thỏa thuận về lệnh ngừng bắn ở Biển Đen.

Ông Zelensky cho biết Ukraine đang “làm mọi thứ có thể” để hướng tới lệnh ngừng bắn và đề nghị Nga “phải chứng minh rằng họ thực sự sẵn sàng chấm dứt xung đột”.

Tổng thống Ukraine cũng gửi lời cảm ơn tới Mỹ vì nỗ lực xây dựng thỏa thuận. Ông Zelensky đề nghị Nhà Trắng sẽ là bên giám sát lệnh ngừng bắn và “giải quyết các vấn đề” nếu các thỏa thuận về an toàn ở Biển Đen cũng như cơ sở hạ tầng năng lượng bị vi phạm.

Về phía Nga, Điện Kremlin cũng tuyên bố bất kỳ hành động nào của một trong hai bên vi phạm lệnh ngừng bắn đều tự động khiến thỏa thuận trở nên vô hiệu. “Nếu một trong hai bên vi phạm lệnh ngừng bắn, bên kia có quyền coi mình không có nghĩa vụ phải tuân thủ thỏa thuận”, RT trích thông báo của Điện Kremlin.

Thời điểm lệnh ngừng bắn ở Biển Đen bắt đầu hiện vẫn chưa được các bên công bố cụ thể.

Tổng thống Zelensky tại cuộc họp báo ở Kiev ngày 25/3. Ảnh: Getty

Vào ngày 25/3, sau cuộc gặp kéo dài 12 tiếng tại Arab Saudi, các quan chức của Mỹ và Nga đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Biển Đen.

Nhà Trắng cho biết “Mỹ và Nga đã nhất trí đảm bảo an toàn hàng hải, loại bỏ việc sử dụng vũ lực và ngăn chặn việc sử dụng tàu thương mại cho mục đích quân sự tại Biển Đen”.

Bên cạnh đó, theo thông báo của Nhà Trắng, Mỹ cũng cam kết “hỗ trợ khôi phục quyền tiếp cận thị trường toàn cầu của Nga đối với xuất khẩu nông sản và phân bón, giảm chi phí bảo hiểm hàng hải và tăng cường khả năng tiếp cận các cảng cũng như hệ thống thanh toán cho các giao dịch này”.

Biển cảnh báo tại một bờ biển phía đông Biển Đen. Ảnh: Getty

Trên thực tế, Nga và Ukraine từng đạt được thỏa thuận an ninh hàng hải ở Biển Đen vào tháng 8/2022 thông qua trung gian là Liên Hợp Quốc. Để thuyết phục Nga đồng ý dỡ bỏ phong tỏa 3 cảng Biển Đen để Ukraine tiếp tục xuất khẩu ngũ cốc, Liên Hợp Quốc đồng ý giúp tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu lương thực và phân bón của Nga.

Đến tháng 7/2023, Nga đã rút khỏi thỏa thuận với lý do phương Tây không thực hiện được nghĩa vụ của mình trong thỏa thuận.

“Nếu bạn nhớ lại phiên bản gốc của thỏa thuận, có những nghĩa vụ quan trọng phải được thực hiện đối với phía chúng tôi nhưng chưa bao giờ được thực hiện,” người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov bình luận vào ngày 24/3.