Lãnh đạo tập đoàn quân sự tư nhân Nga Wagner Yevgeny Prigozhin. Ảnh: AP

"Vài ngày trước khi xảy ra cuộc nổi loạn, Bộ Quốc phòng Nga đã yêu cầu tất cả các đơn vị thực hiện nhiệm vụ chiến đấu phải ký hợp đồng. Đây là quyết định là hoàn toàn đúng đắn. Mọi người bắt đầu thực hiện quyết định này, ngoại trừ lãnh đạo Wagner Yevgeny Prigozhin", ông Andrey Kartapolov cho biết, theo RT.

Hồi tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã vận động các nhóm quân tình nguyện ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng Nga trước ngày 1/7.

Tuy nhiên, ông Prigozhin hôm 11/6 đã tuyên bố tập đoàn quân sự tư nhân Wagner sẽ không ký bất kỳ hợp đồng nào với Bộ Quốc phòng, đồng thời chỉ trích ông Shoigu không có khả năng quản lý các đơn vị quân đội.

Chính phủ Nga sau đó đã thông báo với ông Prigozhin rằng, trong trường hợp này, Wagner sẽ không được tiếp tục tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, đồng nghĩa là họ sẽ không còn được nhận hỗ trợ về tài chính hay vật chất. "Đối với ông Prigozhin, tiền là một vấn đề quan trọng, nếu không muốn nói là vấn đề chính", nghị sĩ Nga cho biết.

Xe tăng Wagner trên đường phố Rostov-on-Don, Nga, ngày 24/6. Ảnh: Reuters

"Kết quả là, mối đe dọa bị cắt tài trợ, tham vọng quá mức và sự kích động của ông ấy đã dẫn đến một âm mưu phản quốc và lừa dối đồng đội", ông Kartapolov nêu những nguyên nhân kích động cuộc nổi loạn của Wagner.

Kể từ khi cuộc xung đột giữa Nga - Ukraine bùng nổ hồi tháng 2/2022, lực lượng Wagner đã tham gia chiến đấu tại nhiều mặt trận. Trong đó, lực lượng này đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc giao tranh ác liệt nhiều tháng tại thành phố Bakhmut ở miền đông Ukraine.

Tuy nhiên, ông trùm Wagner Prigozhin đã nhiều lần cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga không cung ứng đầy đủ vũ khí và đạn dược khiến họ bị thương vong lớn. Quan hệ giữa Wagner và Bộ Quốc phòng trở nên xấu đi.

Cuộc binh biến tại Nga nổ ra từ cuối ngày 23/6, khi ông Prigozhin cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga tiến hành một cuộc tấn công bằng tên lửa nhắm vào trại quân sự của Wagner và tuyên bố sẽ trả đũa. Bộ Quốc phòng Nga bác bỏ thông tin này.

Ngay sau đó, Wagner đã hành quân và chiếm giữ cơ sở quân sự ở hai thành phố Rostov-on-Don và Voronezh ở miền nam nước Nga chỉ trong một đêm. Ông Prigozhin thông báo ông cùng 25.000 binh sĩ bắt đầu "cuộc hành quân đòi công lý" với kế hoạch tiến tới Moscow. Hành động này bị chính phủ Nga gọi là "âm mưu đảo chính" và bị Tổng thống Vladimir Putin gọi là “phản quốc”.

Tuy nhiên, đến đêm 24/6, khi còn cách Moscow khoảng 200 km, ông Prigozhin quyết định chấm dứt nổi loạn và rút lực lượng đang tiến đến Moscow trở về doanh trại để "tránh đổ máu, sau khi đạt được thỏa thuận với Điện Kremlin thông qua nỗ lực dàn xếp trung gian của Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết thêm Tổng thống Nga đã đảm bảo an toàn cá nhân cho ông Prigozhin. Theo đó, trùm Wagner sẽ được miễn truy tố hình sự và được đảm bảo rời Nga sang Belarus. Các binh sĩ Wagner tham gia vào cuộc nổi loạn cũng sẽ không bị truy tố vì những công lao trước đây của họ trên chiến trường.