Tình cảnh sau động đất tại Zinda Jan, Herat, Afghanistan ngày 10/10/2023. Ảnh: Reuters

Ngày 7/10, Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) cho biết trận động đất xảy ra ở phía tây Afghanistan có cường độ 6,3 độ Richter và tâm chấn cách tỉnh Herat 35 km về phía tây bắc – một trong những tỉnh lớn nhất của đất nước. Đây là một trong những trận động đất nguy hiểm nhất thế giới trong năm nay, sau trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria khiến khoảng 50.000 người thiệt mạng hồi tháng 2 đầu năm.

Trận động đất đã san phẳng các tòa nhà ở khoảng 20 ngôi làng ở phía tây bắc đất nước, theo các quan chức Afghanistan. Trong khi đó, báo cáo của Liên Hợp Quốc chỉ ra rằng có "100%" nhà cửa đã bị phá hủy ở Zinda Jan, cùng với 6 trường học khác tại địa phương.

Về mặt thương vong, Reuters trích dẫn số liệu chính thức của chính phủ do Taliban điều hành cho thấy có ít nhất 2.400 người được báo cáo đã thiệt mạng cùng hơn 2.000 người khác bị thương. Văn phòng Nhân đạo Liên Hiệp Quốc 10/10 ước tính số người thiệt mạng do trận động đất ở ngưỡng thấp hơn là 1.294 người và 1.688 người bị thương, cùng 485 người mất tích. Tuy nhiên theo tổ chức này, các con số trên mới chỉ tính riêng quận Zinda Jan và con số cuối cùng có khả năng sẽ cao hơn khi tổng hợp thêm số liệu của 4 quận bị ảnh hưởng khác.

Các nỗ lực cứu trợ và cứu hộ đã nhanh chóng được triển khai sau khi thảm họa xảy ra, tuy nhiên chúng bị cản trở do cơ sở hạ tầng xuống cấp sau nhiều thập kỷ giao tranh. Vì vậy, sau 72 giờ kể từ khi thảm họa xảy ra, Reuters trích dẫn người phát ngôn của Bộ Quản lý Thiên tai Afghanistan Janan Sayeeq cho biết: “Hoạt động cứu hộ gần như đã hoàn tất” và các nỗ lực cứu hộ sẽ chỉ được tiếp tục ở một số ngôi làng.

Khi nỗ lực cứu hộ được thu hẹp, người dân tại các vùng bị động đất ảnh hưởng cũng bắt đầu tổ chức lễ cầu nguyện và tang lễ cho các nạn nhân. Ví dụ như tại Siah Aab, một trong những ngôi làng thuộc Zinda Jan, ít nhất 300 người dân địa phương đã thiệt mạng. Người dân trong làng do đó đã tiến hành lễ cầu nguyện cho người đã khuất trước khi quấn họ trong chăn và tiến hành chôn cất.

Tuy công cuộc giải cứu gần như đã hoàn thành, những người còn sống sót vẫn rất cần được hỗ trợ các mặt hàng cứu nạn khẩn cấp như thực phẩm, nước uống, thuốc men, quần áo và lều. Trong bối cảnh đó, Văn phòng nhân đạo của Liên Hợp Quốc đã công bố khoản hỗ trợ trị giá 5 triệu USD để ứng phó với trận động đất.

Afghanistan thường xuyên hứng chịu các trận động đất mạnh do khu vực dãy núi Hindu Kush nằm gần điểm giao nhau của các mảng kiến tạo Á - Âu và Ấn Độ. Quốc gia này từ lâu đã trở thành một trong những nước nghèo nhất châu Á và bị tàn phá bởi xung đột trong nhiều thập kỷ. Tuần trước, Ngân hàng Thế giới (WB) cảnh báo 2/3 số gia đình Afghanistan đang phải đối mặt với "thách thức đáng kể trong việc duy trì sinh kế".

Hệ thống chăm sóc sức khỏe của Afghanistan, vốn phụ thuộc gần như hoàn toàn vào viện trợ nước ngoài, đang phải đối mặt với tình trạng bị cắt giảm nghiêm trọng trong 2 năm kể từ khi Taliban tiếp quản. Nhiều viện trợ quốc tế, vốn hình thành nên xương sống của nền kinh tế, cũng đã bị dừng lại.