Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro. Ảnh: AP

Theo hãng tin AP, Tổng thống Honduras Xiomara Castro, người đang lãnh đạo CELAC, đã khai mạc cuộc họp hôm 16/4 bằng cách đọc một tuyên bố lên án hành động của Ecuador. Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador sau đó cũng đưa ra tuyên bố phản đối của mình, đồng thời lặp lại yêu cầu đình chỉ hoạt động của Ecuador khỏi Liên Hợp Quốc cho đến khi quốc gia này xin lỗi và cam kết sẽ không bao giờ tái phạm.

Ông López Obrador nhận định: “Nếu chúng ta không làm điều này, chúng ta sẽ không thể sống trong một thế giới được cai trị bởi các chuẩn mực và luật pháp”.

Về phía Venezuela, Tổng thống nước này là ông Maduro cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với yêu cầu của Mexico lên Liên Hợp Quốc liên quan tới việc đình chỉ tư cách thành viên. Phát biểu tại sự kiện, ông tuyên bố: “Sự lên án là nhất trí, toàn diện và tuyệt đối. Ngày nay trên thế giới đứng ra bảo vệ hành động man rợ này”.

Trong khuôn khổ sự kiện này, Tổng thống Venezuela là nhà lãnh đạo duy nhất tuyên bố đóng cửa cơ quan ngoại giao tại Ecuador. Ông cũng cho biết đã ra lệnh cho tất cả nhân viên ngoại giao quay trở lại Venezuela “cho đến khi luật pháp quốc tế được khôi phục rõ ràng ở Ecuador”. Ông cũng nhấn mạnh ông Glas, người hiện đang bị giam giữ tại một nhà tù an ninh tối đa ở thành phố cảng Guayaquil, “phải được trả lại đại sứ quán Mexico và được công nhận quyền tị nạn chính trị”.

Nhà lãnh đạo Venezuela cũng đồng thời chỉ trích sự vắng mặt của Tổng thống Ecuador Daniel Noboa trong cuộc họp của CELAC ngày 16/4. Ông cho biết: “Đáng lẽ ông ấy phải xuất hiện và nhận trách nhiệm về mình trước chính đất nước của mình, trước châu Mỹ Latin, trước Caribbean và trước thế giới nhưng ông ấy đã không lộ mặt. Từ Venezuela, tôi có thể nói rằng ông ấy đã lẩn trốn và người dân Ecuador nên biết điều đó”.

Trước đó vào ngày 5/4, chính quyền Ecuador đột kích và bắt giữ cựu Phó Tổng thống Ecuador Jorge Glas tại Đại sứ quán Mexico ở thủ đô Quito của Ecuador. Mexico đã cấp cho ông Glas quyền tị nạn vài giờ trước khi cảnh sát Ecuador tìm thấy Glas trong phòng ngủ và tiến hành bắt giữ.

Ông Noboa cho biết ông cho phép cuộc đột kích “để bảo vệ an ninh quốc gia”. Chính phủ của ông lập luận rằng ông Glas bị truy nã vì tội tham nhũng chứ không phải vì lý do chính trị, đồng thời cáo buộc Mexico vi phạm các hiệp ước Vienna khi cho ông tị nạn.

Cuộc đột kích này của Ecuador đã làm quan hệ giữa hai nước càng thêm căng thẳng. Trong một tuyên bố đưa ra cùng ngày, Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador cho biết ông đã chỉ thị cho Ngoại trưởng Mexico Alicia Barcena đình chỉ quan hệ ngoại giao với Ecuador. Ông cũng tố cáo cuộc đột kích là “vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và chủ quyền của Mexico”.

Tới ngày 12/4, Mexico đã đệ đơn khiếu nại lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) ở Hà Lan yêu cầu Liên Hợp Quốc đình chỉ hoạt động của Ecuador. Mexico yêu cầu tòa án “đình chỉ Ecuador dưới tư cách là thành viên Liên Hợp Quốc” cho đến khi nước này đưa ra “lời xin lỗi công khai thừa nhận hành vi vi phạm các nguyên tắc và chuẩn mực cơ bản của luật pháp quốc tế” và đồng ý bồi thường.

Đáp trả lại các động thái trên của Mexico, Ecuador tuyên bố Đại sứ Mexico tại Ecuador Raquel Serur Smeke là người không được chào đón, đồng thời yêu cầu Mexico tôn trọng chủ quyền của mình.

Việc sử dụng vũ lực bất thường đã thu hút sự lên án từ các chính phủ trên thế giới vì cơ sở ngoại giao được coi là “bất khả xâm phạm” theo các hiệp ước Vienna.