Thế giới đang ở thời điểm khủng hoảng đa chiều. Tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 trong 3 năm qua trở nên tồi tệ hơn bởi những bất ổn gia tăng do căng thẳng địa chính trị, suy thoái môi trường và biến đổi khí hậu gây ra. Vì vậy, việc tăng cường hợp tác khu vực, chia sẻ thách thức là yêu cầu cấp thiết để đối mặt với các thách thức. Trong đó, xanh hóa là xu hướng tất yếu. Ngài Denny Abdi - Đại sứ Indonesia tại Việt Nam viết cho Mekong ASEAN.
Giữa bức tranh nhiều gam màu xám, chúng ta vẫn có thể thấy những điểm nhấn tươi sáng trong nhiều khía cạnh kinh tế. Các nền kinh tế trong khối ASEAN đã có sự phục hồi đáng kể trong năm 2021 và nửa đầu năm 2022.
Theo Báo cáo triển vọng kinh tế thế giới của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố hồi tháng 10, tăng trưởng kinh tế của khu vực năm 2021 đạt 3,1% và dự kiến đạt 5% trong năm 2022. Các hoạt động giao thương, xuất khẩu nhộn nhịp trở lại nhờ mở cửa biên giới và giảm thiểu tắc nghẽn chuỗi cung ứng toàn cầu. Thêm vào đó, số lượt tìm kiếm khách sạn, tỷ lệ lấp đầy và nhu cầu du lịch trong khu vực đều tăng trong quý IV/2022.
Mặc dù vậy, tăng cường hợp tác vẫn rất quan trọng để đảm bảo phục hồi toàn diện và bền vững trong bối cảnh tình hình toàn cầu còn nhiều rủi ro và bất ổn dai dẳng. Trong tháng 11/2022, ASEAN đã trở thành tâm điểm lãnh đạo các nỗ lực phục hồi kinh tế khu vực và toàn cầu sau đại dịch, với 3 cuộc họp lớn của ASEAN, G20 và APEC tại Campuchia, Indonesia và Thái Lan. Các sự kiện này đã thể hiện tinh thần đoàn kết để vượt qua các thách thức.
Đối với Indonesia và Việt Nam, nền kinh tế của hai nước cũng phục hồi mạnh mẽ vào năm 2022. GDP của Việt Nam được dự đoán sẽ tăng 8% trong năm 2022 trong khi GDP của Indonesia dự kiến sẽ đạt 5,3%. Là hai quốc gia lớn đang phát triển chiếm 55% tổng dân số ASEAN và 45% nền kinh tế của khối, Indonesia và Việt Nam có tiềm năng mạnh mẽ để trở thành động lực tăng trưởng của khu vực.
 |
 |
Năm 2023, Việt Nam và Indonesia sẽ kỷ niệm 68 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 10 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược. Hai nước cũng đang trong quá trình đổi mới Chương trình hành động Triển khai quan hệ đối tác chiến lược giai đoạn 2024-2028. Những chiến lược này rất cần thiết để sự hợp tác tạo ra nhiều lợi ích hơn cho người dân và đóng góp vào sự phát triển của khu vực. Trong đó, phát triển nguồn nhân lực và năng lượng tái tạo là hai lĩnh vực đầy triển vọng cần được khai thác thêm.
Indonesia và Việt Nam có tỷ lệ dân số trẻ khá lớn, chiếm hơn 50% tổng dân số. Là tài sản quan trọng của một quốc gia, thế hệ trẻ nắm giữ chìa khóa cho sự tiến bộ. Vì vậy, đầu tư vào thanh niên sẽ trở thành trọng tâm của sự hợp tác song phương. Để tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, Indonesia và Việt Nam cần chia sẻ tầm nhìn dài hạn nhằm thúc đẩy giáo dục, nghiên cứu, công nghệ và đổi mới để nâng cao khả năng cạnh tranh kinh tế trên toàn cầu.
Việc hợp tác bao gồm các nỗ lực tăng cường quan hệ đối tác ba chiều giữa Công nghiệp - Chính phủ - Đại học. Ví dụ, Indonesia và Việt Nam có thể hợp tác để xây dựng một hệ sinh thái giáo dục đại học, liên kết trường đại học với doanh nghiệp. Với các mối liên kết mạnh mẽ hơn, nghiên cứu và đổi mới do các trường đại học tạo ra sẽ không chỉ cải thiện hiệu quả kinh doanh của ngành mà còn mang lại lợi ích cho các nền kinh tế và mang lại giá trị cho cộng đồng.
 |
Về năng lượng tái tạo, trong những năm gần đây, hầu hết các quốc gia đã cam kết thực hiện các mục tiêu khí hậu tham vọng hơn như cắt giảm lượng phát thải ròng bằng 0. Tháng 11/2022, kết quả của Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP27) đã tái khẳng định cam kết của các quốc gia trong việc giữ cho nhiệt độ toàn cầu tăng ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Giống như những cam kết này, chúng ta biết rằng sẽ không có tương lai nếu không có năng lượng tái tạo và năng lượng sạch.
Sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch vẫn là một thách thức lớn, đặc biệt đối với các nước đang phát triển như Indonesia và Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn còn thời gian để chúng ta chuẩn bị và tăng cường nỗ lực chuyển đổi năng lượng sạch hơn. Việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ chỉ hiệu quả khi có sự thay đổi trong lĩnh vực giao thông vận tải vì đây là một trong những nguồn phát thải, ô nhiễm tiếng ồn và biến đổi khí hậu chính.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), ngành giao thông vận tải chịu trách nhiệm cho 37% lượng khí thải CO2 vào năm 2021. Tại Đông Nam Á, gần 40% lượng khí thải nhà kính toàn cầu (GHG) và 23% lượng khí thải carbon đến từ ngành giao thông vận tải .
Trong bối cảnh đó, chúng ta phải áp dụng các chính sách quan trọng để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang giao thông vận tải bền vững. Hợp tác mạnh mẽ và hội nhập chính sách là các yếu tố cần thiết để đạt được sự chuyển đổi trong lĩnh vực năng lượng và giao thông vận tải. Kết quả này là hoàn toàn trong tầm tay với các chính sách phù hợp và quy định khuyến khích điện hóa ngành giao thông trong khi đảm bảo rằng nguồn điện được sử dụng tới từ các nguồn năng lượng tái tạo.
 |
 |
Việt Nam đã khẳng định mình là một bên tham gia trong ngành công nghiệp xe điện (EV) khi Vinfast công bố chiến lược điện toàn phần cho năm 2023. Hãng đã ngừng sản xuất xe động cơ đốt trong vào cuối năm 2022 và chuyển hoàn toàn sang các mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện. Tháng 11/2022, Vinfast bắt đầu xuất khẩu lô ô tô điện thông minh đầu tiên sang thị trường Mỹ, qua đó tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành.
Tại Indonesia, Chính phủ cũng đang nghiêm túc phát triển ngành công nghiệp xe điện và dịch chuyển nền kinh tế của đất nước từ việc dựa trên hàng hóa sang dựa trên công nghiệp. Ngoài ra, Indonesia đang thực hiện nỗ lực quốc gia nhằm triển khai cơ sở hạ tầng rộng lớn nhằm tạo ra chuỗi cung ứng xe điện tích hợp (từ khai thác, chế biến đến sản xuất pin và cuối cùng là sản xuất xe điện), giúp giảm lượng khí thải carbon từ ngành giao thông vận tải.
Vào tháng 3/2021, Indonesia đã thành lập công ty sản xuất pin Indonesia Battery Corporation (IBC) nhằm tạo ra một nền kinh tế có giá trị gia tăng trong ngành khai thác mỏ và năng lượng, đặc biệt là niken - thành phần chính của pin xe điện. Việc thành lập IBC phản ánh cam kết của Indonesia đối với quá trình chuyển đổi năng lượng và vận tải sạch.
Đến năm 2030, hệ sinh thái xe điện của Indonesia được dự đoán sẽ mang lại giá trị 10 tỷ USD cho nền kinh tế của đất nước và tạo ra khoảng 200.000 việc làm mới. Indonesia cũng nỗ lực tăng cường các nguyên tắc về môi trường, xã hội và quản trị (ESG) trong các hoạt động khai thác để giải quyết những lo ngại về môi trường của việc khai thác niken.
Các chính sách có lợi đã được thực hiện để khuyến khích sản xuất xe điện trong khu vực. Trong bối cảnh này, Indonesia và Việt Nam sẽ thiết lập quan hệ đối tác để thúc đẩy hệ sinh thái xe điện bền vững ở ASEAN, bao gồm cả công nghệ pin và trạm sạc. Sự hợp tác trong việc phát triển hệ sinh thái xe điện sẽ giúp khu vực hiện thực hóa chiến lược phát triển xanh.
