Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (thứ hai bên phải) và Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte (ở giữa) tham quan các máy bay chiến đấu F-16 ở Eindhoven, Hà Lan, ngày 20/8. Ảnh: AP

"Hôm nay, tôi đã thông báo cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky về quyết định của Chính phủ Hà Lan chuẩn bị 18 máy bay chiến đấu F-16 để chuyển giao cho Ukraine", Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội X ngày 22/12, theo Reuters. Thông tin này được ông đưa ra sau cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

"Việc cung cấp máy bay F-16 là một trong những yếu tố quan trọng nhất của các thỏa thuận hỗ trợ quân sự cho Ukraine", ông Rutte cho biết. Ông cũng nói thêm rằng, việc chuyển giao máy bay vẫn đang chờ Bộ Ngoại giao Hà Lan cấp giấy phép xuất khẩu, cũng như Ukraine phải đáp ứng được một số tiêu chí khác về nhân sự và cơ sở hạ tầng trước khi quá trình chuyển giao có thể diễn ra.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Hà Lan cũng thừa nhận rằng nước này chưa xin được giấy phép xuất khẩu từ Mỹ. Phía Hà Lan cho biết, mặc dù Thủ tướng Mark Rutte không nêu mốc thời gian cho những quyết định này, nhưng thông báo mới nhất có thể giúp dự trù kinh phí và nhân lực để chuẩn bị giao máy bay.

Đáp lại, Tổng thống Ukraine Zelensky đã gửi lời cảm ơn Thủ tướng Rutte về quyết định chuyển giao các máy bay chiến đấu F-16 để hỗ trợ Kiev.

Đầu tháng 11, Bộ Quốc phòng Hà Lan thông báo rằng lô máy bay chiến đấu F-16 đầu tiên của nước này đã được gửi Trung tâm Huấn luyện F-16 Châu Âu (EFTC) - cơ sở đào tạo dành cho phi công và quân nhân Ukraine ở Borcea, Romania.

Được lên kế hoạch trong Hội nghị thượng đỉnh NATO tại Vilnius (Lithuania), EFTC được vận hành bởi liên minh gồm 11 quốc gia phương Tây, dẫn đầu là Đan Mạch và Hà Lan. Liên minh này nhằm mục tiêu giúp huấn luyện phi công Ukraine sử dụng máy bay F-16 do Mỹ sản xuất. Tập đoàn công nghiệp quân sự Mỹ Lockheed Martin – đang sản xuất F-16, cũng đang tham gia hỗ trợ dự án này và giúp bảo trì các máy bay chiến đấu.

Đan Mạch và Na Uy cũng "phát tín hiệu" về kế hoạch tặng máy bay F-16 cho Kiev, trong đó Copenhagen cho biết họ sẽ gửi 19 trong số 43 chiếc F-16 của mình, còn Oslo đề nghị sẽ cung cấp ít hơn 10 chiếc.

Trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 8 với một đài truyền hình Bồ Đào Nha, Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết Ukraine đã đạt được thỏa thuận nhận tới 60 chiếc F-16 từ các nước phương Tây ủng hộ. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng Kiev cần khoảng 160 máy bay phản lực để "có một lực lượng không quân hùng mạnh ngăn chặn Nga thống trị không phận".

Mặc dù giới chức Ukraine tiếp tục cho rằng máy bay chiến đấu của Mỹ có thể giúp thay đổi hoàn toàn tình hình trên chiến trường, nhưng phía Nga đã bác bỏ những tuyên bố đó.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu hôm 1/11 tuyên bố rằng phi đội F-16 tương lai của Kiev có thể bị tiêu diệt trong "khoảng 20 ngày làm việc". Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin từng dự báo rằng những chiếc F-16 sẽ "cháy rụi" giống như xe tăng phương Tây cung cấp cho Kiev. Ông đồng thời tuyên bố rằng Moscow sẽ tìm mọi cách tấn công các địa điểm bên ngoài Ukraine nếu những chiếc máy bay này đóng quân ở đó.