Sáng 19/5 (tức 1/4 âm lịch), tại di tích Quốc gia đặc biệt đền Bia, UBND huyện Cẩm Giàng (tỉnh Hải Dương) cùng chính quyền và nhân dân xã Cẩm Văn long trọng tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm Đại danh y, Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Một tiết mục văn nghệ tại lễ dâng hương.

Trong diễn văn tại lễ dâng hương, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Giàng Nguyễn Văn Công cho biết, đền Bia tọa lạc tại thôn Văn Thai, xã Cẩm Văn, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương nơi lưu giữ lời di nguyện của Đại danh y, Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Danh y Tuệ Tĩnh tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh, sinh năm 1330 tại làng Nghĩa Phú, tổng Văn Thai, phủ Thượng Hồng, nay là thôn Nghĩa Phú, xã Cẩm Vũ, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Lên 6 tuổi, ông đã mồ côi cha, mẹ, được sư trụ trì chùa Nghiêm Quang (tức Chùa Giám) đón về nuôi dạy. Suốt cuộc đời tuổi thơ ông nương tựa chốn thiền môn.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Giàng Nguyễn Văn Công đọc diễn văn tại lễ dâng hương.

Năm 22 tuổi (1351), ông thi đỗ Hoàng giáp nhưng khước từ việc làm quan, bởi ông thường xuyên phải chứng kiến những trận dịch lớn, rình rập cướp đi mạng sống của những người dân nghèo khó. Với mong muốn chuyển hoạ vi phúc, khởi tử hoàn sinh, cứu lấy trăm dân muôn họ, ông đã nghiên cứu cỏ cây, hoa, lá cùng với việc nghiên cứu dược liệu và chủ động việc trồng thuốc, tiếp tục thu thập những phương thuốc quý trong dân gian, lập y xá ngay tại các ngôi chùa để chữa bệnh bằng những bài thuốc.

Phương pháp đơn giản mà công hiệu cứu giúp những người bệnh nghèo, dập tắt những trận dịch lớn.

Ông Ngô Quang Giáp, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Cẩm Giàng đánh trống khai lễ dâng hương đền Bia.

Căn cứ vào các nguồn tài liệu hiện còn cho biết, ông đã tham gia xây dựng được hơn 20 ngôi chùa và các ngôi chùa này còn là nơi ông làm cơ sở chữa bệnh, cứu người. Với sự tận tụy của Tuệ Tĩnh, phong trào trồng thuốc Nam ngày càng có uy tín, được truyền bá rộng rãi, nhiều gia đình tự trồng thuốc và tự chữa lấy bệnh đơn giản.

Cung tuyên văn tế Đại danh y, Thiền sư Tuệ Tĩnh.

Năm 55 tuổi, sự nghiệp làm thuốc của ông đang nở rộ thì ông được vua nhà Trần xung vào đoàn đi sứ nhà Minh (Trung Quốc). Do có tài năng, chữa khỏi bệnh cho Tống Vương Phi (vợ vua Minh), vua Minh phong ông là Thái y, Thiền sư và giữ lại làm việc ở Viện Thái y, một thời gian sau ông mất tại Giang Nam, Trung Quốc.

Cuộc đời và sự nghiệp của danh y Tụệ Tĩnh đã để lại cho hậu thế những di sản quý báu trên nhiều lĩnh vực, đóng góp cho kho tàng tri thức y, dược học dân tộc, về y đức và cao cả hơn đó là tinh thần tự tôn dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước.

Các đại biểu dâng hương tại đền Bia.

Hơn 30 năm hoạt động khoa học ông đã tập hợp, nghiên cứu, hệ thống, tổng kết các phương pháp chữa bệnh, gồm 10 khoa, 2 môn, bằng 3.873 phương thuốc, 580 vị thuốc chữa cho 184 bệnh, danh y Tuệ Tĩnh có cống hiến to lớn về lý luận và thực tiễn cho nền y dược dân tộc, sự nghiệp của ông không ngừng được kế thừa và phát huy. Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là người kế tục xứng đáng sự nghiệp của ông ở thế kỷ XVIII.

Tại quê hương Cẩm Giàng, hiện có 3 nơi thờ ông, bao gồm đền Xưa ở thôn Nghĩa Phú xã Cẩm Vũ; chùa Giám xã Định Sơn và đền Bia xã Cẩm Văn. Ngày 25/12/2017, các di tích này đã được Thủ tướng Chính Phủ ký Quyết định số 2082 công nhận là di tích Quốc gia đặc biệt.

Nhân dân và du khách thập phương dâng hương.

Ngày nay, nơi đây mỗi năm có tới hàng triệu lượt nhân dân, du khách thập phương cùng các thầy thuốc, lương y, cán bộ, nhân viên, sinh viên ngành y dược cả nước đến tham quan, chiêm bái, tưởng nhớ bậc được mệnh danh là Y tổ Nam dược.

Đền Bia thờ Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh được trùng tu tôn tạo năm 2005 với 12 hạng mục, trên diện tích gần 12.800m2. Trong Đền phối thờ Công bộ Tả thị lang, Tiến sĩ Nguyễn Danh Nho - người đã đại diện cho nhân dân nước Việt thực hiện được một phần ước nguyện của Đại danh y Tuệ Tĩnh.