Lực lượng Ukraine tiến vào tiếp quản thủ phủ Kherson. Ảnh: NYT

Ngày 11/11, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thông báo lực lượng Ukraine đã tiến vào Kherson - tạo đà mở đường cho các đơn vị khác tiếp quản thành phố. Trong khi đó, hàng chục nghìn binh sĩ Nga đã rút khỏi thủ phủ của khu vực chiến lược miền nam Ukraine này.

Al Jazeera dẫn bình luận của các nhà phân tích cho biết, việc Nga rút lui khỏi trung tâm đô thị lớn nhất mà nước này kiểm soát kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine đã đánh dấu một sự thay đổi lớn trong cuộc xung đột, tạo động lực cho nền kinh tế đang sa sút của Ukraine.

Tỉnh Kherson, với quy mô tương đương nước Bỉ, nằm dưới sự kiểm soát của Nga chỉ vài ngày sau khi cuộc xung đột bùng phát ngày 24/2. Vào cuối tháng 9, Nga tuyên bố sáp nhập Kherson và 3 tỉnh khác của Ukraine (Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia) - một động thái bị Ukraine và các đồng minh phương Tây cáo buộc là bất hợp pháp.

Tuy nhiên, tối 10/11, khi cuộc phản công kéo dài một tuần của Ukraine tiếp tục diễn ra với tốc độ nhanh, các quan chức Nga tuyên bố rút quân khỏi thủ phủ Kherson để "đảm bảo sinh mạng của các binh sĩ", trong bối cảnh họ gặp khó khăn trong việc duy trì các đường tiếp tế.

Ngay sau khi Nga tuyên bố rút quân, vào sáng 11/11, trước khi lực lượng Ukraine tiến vào thành phố Kherson, những dân thường ủng hộ Kiev đã treo quốc kỳ Ukraine trên nóc tòa thị chính thành phố.

Cờ Ukraine cắm tại khu vực quảng trường thủ phủ Kherson. Ảnh: CNN

Mặc dù vậy, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh, trạng thái pháp lý của Kherson vẫn không thay đổi ngay cả khi Moscow rút quân. "Kherson vẫn là một phần lãnh thổ của Nga, tình trạng pháp lý này đã được xác định và ấn định, sẽ không có bất cứ thay đổi nào", ông Peskov nói.

Moscow cũng một lần nữa nhấn mạnh, Nga luôn để ngỏ khả năng đàm phán với Ukraine để chấm dứt xung đột.

Nga "mất cơ hội chia đôi Ukraine"

Bình luận về diễn biến mới ở Kherson, ông Nikolay Mitrokhin, một chuyên gia về Nga tại Đại học Bremen của Đức, nói với Al Jazeer rằng động thái rút quân cũng đồng nghĩa với việc các lực lượng Nga "mất cơ hội chia đôi Ukraine" bằng cách tiến về các khu vực trung tâm. Thay vào đó, thứ có thể bị chia đôi là phần lãnh thổ hình lưỡi liềm ở miền đông và miền nam Ukraine do Nga đang kiểm soát.

Một binh sĩ Ukraine đứng cạnh kho đạn bỏ lại của Nga ở Kherson. Ảnh: NYT

Ông Mitrokhin cho biết, các lực lượng Ukraine được yểm trợ có thể hành quân qua các khu vực thảo nguyên thưa thớt dân cư, hướng tới các cảng vùng đông nam Berdyansk, Melitopol và Mariupol ở ven Biển Azov.

Khi điều đó xảy ra, các lực lượng Nga còn lại ở khu vực Kherson có thể bị buộc phải quay trở lại bán đảo Crimea (đã sáp nhập vào năm 2014), trong khi đó ở miền đông, họ sẽ cần phải rút về các khu vực do lực lượng thân Nga kiểm soát ở Donbass.

Trong khi đó, một số nhà phân tích phương Tây cho rằng cuộc tiến công chiến thắng của các lực lượng Ukraine được tăng cường bởi vũ khí phương Tây thậm chí có thể không bị cản trở bởi điều kiện thời tiết băng giá trong những tháng mùa đông tới.

“Thời tiết mùa đông có thể gây hại cho các lực lượng Nga được trang bị kém ở Ukraine, trong khi các lực lượng Ukraine nếu được hỗ trợ đầy đủ sẽ ít có khả năng phải dừng phản công do thời tiết mùa đông. Do đó, họ có thể lợi dụng địa hình băng giá để di chuyển dễ dàng hơn so với những tháng mùa thu lầy lội”, Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho biết ngày 10/11.

Động lực kinh tế của Ukraine

Đống đổ nát tại một khu dân cư ở Kherson. Ảnh: CNN

Vùng Kherson vốn là nguồn cung cấp ngũ cốc, rau và trái cây chính cho Ukraine, bao gồm cả giống dưa hấu nổi tiếng ngọt. Những khu vực bị lực lượng Nga bỏ lại bao gồm các cánh đồng được tưới tiêu thuận lợi gần đập thủy điện Nova Kakhovka khổng lồ.

Nhà phân tích Aleksey Kushch có trụ sở tại Kiev nói với Al Jazeera rằng Ukraine đang “lấy lại tiềm năng nông nghiệp của mình” và cho rằng diễn biến trên có thể tạo ra động lực cho nền kinh tế đang suy yếu của Ukraine.

Trong khi đó, đập Nova Kakhovka cũng đóng vai trò là nguồn cung cấp nước cho bán đảo Crimea. Một trong những bước đầu tiên Nga thực hiện sau khi kiểm soát Kherson vào tháng 3 là nối lại nguồn cung cấp nước qua Kênh Crimea mà Ukraine đã xây dựng đập chắn vào năm 2014. Ngay sau khi các lực lượng Ukraine kiểm soát con đập, bán đảo Crimea có thể sẽ mất đi nguồn nước lớn nhất.

Kherson cũng là nơi có các nhà máy chế biến thực phẩm và nhà máy đóng tàu dùng để vận chuyển ngũ cốc và thép, các mặt hàng xuất khẩu chính của Ukraine. Tuy nhiên, cho đến nay, việc điều hướng hoạt động tàu biển là không thể, do Nga vẫn kiểm soát Kinburn Spit ở khu vực phía nam Mykolaiv, chặn đường từ sông Dnieper đến Biển Đen và xa hơn vào Địa Trung Hải.

Trong diễn biến liên quan, RIA Novosti ngày 12/11 đưa tin, chính quyền Kherson do Nga bổ nhiệm quyết định chọn thành phố Genichesk làm thủ phủ tạm thời của tỉnh Kherson, sau khi Nga rút lực lượng khỏi thành phố Kherson.

Ông Alexander Fomin, người phát ngôn chính quyền Kherson, cho biết: "Thủ phủ hành chính tạm thời của tỉnh Kherson hiện là Genichesk. Tất cả các cơ quan chính quyền tập trung ở đó".

Genichesk là thành phố cảng với nhiều khu nghỉ dưỡng, cách thành phố Kherson khoảng 200km về phía nam, nằm bên bờ biển Azov và ở phía đông bắc Crimea. Nga kiểm soát thành phố này từ hôm 27/2 - chỉ vài ngày sau khi mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.