Năm 2023 đánh dấu một chặng đường ngoại giao Việt Nam đầy sôi động và rực rỡ với những thành tựu nổi bật. Hàng loạt các hoạt động ngoại giao cấp cao đã khẳng định vị thế, uy tín và hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế, đưa nền kinh tế trở thành một điểm hẹn hấp dẫn của các nhà đầu tư.

Chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam (từ ngày 12-13/12/2023), theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng là một trong những sự kiện ngoại giao nổi bật nhất năm 2023.

Chuyến thăm lịch sử này đã mở ra một chương mới trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, với việc hai bên ra Tuyên bố chung về việc tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ Đối tác hợp tác Chiến lược toàn diện; nhất trí xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược, nỗ lực vì hạnh phúc của nhân dân hai nước, vì sự nghiệp hòa bình và tiến bộ của nhân loại.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại lễ đón chính thức, ngày 12/12/2023. Ảnh: VGP

Vào tháng 9/2023, Việt Nam chào đón chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Mỹ Joe Biden (từ ngày 10-11/9/2023) theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Nhân dịp này, hai nước cùng chứng kiến dấu mốc lịch sử khi nhất trí nâng cấp quan hệ song phương lên Đối tác Chiến lược Toàn diện, vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững; nhằm đưa quan hệ song phương ngày càng đi vào chiều sâu, bền vững, hiệu quả hơn và tạo ra nhiều bước phát triển đột phá mang tính chiến lược.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden hội đàm tại Trụ sở Trung ương Đảng, ngày 10/9/2023. Ảnh VGP

Tuyên bố chung giữa hai nước có đoạn viết: “Việt Nam và Mỹ quyết định đẩy mạnh hợp tác về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực số, coi đây là đột phá mới của quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện”. Trong tương lai, quan hệ Việt Nam - Mỹ được kỳ vọng sẽ ngày càng phát triển nhờ sự chia sẻ những lợi ích ngày càng rộng lớn; với tinh thần “gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng, hướng tới tương lai” và thái độ đối thoại chân thành, thẳng thắn, xây dựng.

Trong năm 2023, Việt Nam và Nhật Bản đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới. Sự kiện này diễn ra nhân dịp Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng thăm chính thức Nhật Bản (từ ngày 27-30/11/2023). Đây là một cột mốc quan trọng cho thấy mối quan hệ hữu nghị và hợp tác tốt đẹp giữa hai nước, phát triển mạnh mẽ và toàn diện trên mọi lĩnh vực.

Hai nước nhất trí cùng xúc tiến hợp tác trong kinh tế và lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số. Nhật Bản cam kết tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp Nhật Bản; hỗ trợ Việt Nam thực hiện các cam kết, trong đó có giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio tại cuộc gặp gỡ báo chí, sau hội đàm, ngày 27/11/2023. Ảnh: TTXVN

Vốn ODA năm tài khóa 2023 của Nhật Bản dành cho Việt Nam lần đầu tiên vượt 100 tỷ Yen (674 triệu USD). Dòng vốn này là sự khẳng định mong muốn của Nhật Bản trong việc tăng cường hợp tác, thúc đẩy các dự án hạ tầng quy mô lớn, chất lượng cao ở Việt Nam.

Việt Nam và Hàn Quốc cũng tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol và Phu nhân (từ ngày 22-24/6/2023), theo lời mời của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol, ngày 23/6/2023. Ảnh: VGP

Bên cạnh điểm nhấn nổi bật trong việc tăng cường quan hệ với các siêu cường, Việt Nam tiếp tục duy trì phát triển mối quan hệ với các đối tác chủ chốt, củng cố quan hệ với các bạn bè truyền thống.

Việt Nam đặc biệt phát huy và tăng cường mối quan hệ truyền thống, đoàn kết hữu nghị và gắn bó với hai nước bạn Lào và Campuchia. Nổi bật là cuộc gặp cấp cao vào tháng 9/2023 tại Thủ đô Hà Nội giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Hun Sen và Tổng Bí thư Đảng Nhân dân cách mạng Lào, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith.

Cuộc gặp cấp cao ba nước Việt Nam - Campuchia - Lào, ngày 6/9/2023. Ảnh: TTXVN

Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực phát triển hết sức nhanh chóng, tình đoàn kết Việt Nam – Lào - Campuchia đã, đang và sẽ tiếp tục là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong tiến trình phát triển mối quan hệ giữa 3 nước.

Hàng loạt các chuyến công du của lãnh đạo cấp cao Việt Nam như chuyến thăm chính thức Lào (tháng 4/2023) của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng; sự kiện Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng dự lễ đăng quang của Quốc vương Anh Charles III (tháng 5/2023); chuyến thăm chính thức Cuba, Argentina, Đông Uruguay của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 4/2023); các hoạt động của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính như thăm chính thức Singapore (tháng 2/2023), Brazil (tháng 9/2023), Thổ Nhĩ Kỳ (tháng 11/2023), tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 (tháng 5/2023), Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 và các hội nghị liên quan (tháng 9/2023) tại Indonesia, tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Khóa 78 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, kết hợp hoạt động song phương tại Mỹ (tháng 9/2023)… là những sự kiện ngoại giao quan trọng của Việt Nam trong năm 2023.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dự phiên họp Ban Chấp hành AIPA lần thứ 44, Jakarta, Indonesia, tháng 8/2023. Ảnh: CTTĐT Quốc hội Việt Nam

Việt Nam đã tổ chức 22 chuyến thăm nước ngoài của lãnh đạo chủ chốt và chào đón 28 chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao các nước thăm Việt Nam cùng với hàng loạt cuộc gặp cấp cao tại các diễn đàn, hội nghị đa phương; phối hợp chặt chẽ với các nước để kỷ niệm các mốc 30, 40, 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Đánh giá về các hoạt động ngoại giao năm 2023, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhận xét rằng: “Nhiều nguyên thủ, lãnh đạo cấp cao các nước và tổ chức quốc tế lớn thăm Việt Nam, đã vẽ lên một bức tranh rất đẹp, sinh động, có sức hấp dẫn cao trên mặt trận đối ngoại trong hai năm vừa qua; tạo nên một vị thế mới của Việt Nam trên trường quốc tế, được dư luận trong nước và bạn bè quốc tế đánh giá cao”.

Các hoạt động đối ngoại đã góp phần tăng cường tin cậy chính trị, làm sâu sắc hơn tình hữu nghị, tạo xung lực mới đưa quan hệ Việt Nam với các nước đi vào chiều sâu, nhất là các nước láng giềng, các đối tác quan trọng, bạn bè truyền thống và đối tác tiềm năng.

Đây cũng là minh chứng về thành quả của một quá trình xây dựng lòng tin, hợp tác bền bỉ, chân thành và hiệu quả của công tác ngoại giao, thể hiện sự thành công trong chính sách ngoại giao cây tre Việt Nam.

Trong hàng loạt các hoạt động đối ngoại năm 2023 của các lãnh đạo chủ chốt và cấp cao Việt Nam, ngoại giao kinh tế nổi lên là một trong những lĩnh vực được chú trọng thúc đẩy.

Công tác ngoại giao kinh tế đã thực sự trở thành nhiệm vụ trọng tâm của ngoại giao Việt Nam; góp phần giúp các ngành, lĩnh vực, địa phương và doanh nghiệp mở rộng không gian đa dạng để phát triển, đưa Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng trong các liên kết kinh tế khu vực và toàn cầu.

Với phương châm "lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp là trung tâm phục vụ”, ngoại giao kinh tế đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đóng góp thiết thực vào ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không chỉ có ý nghĩa quan trọng về quan hệ chính trị, mà còn được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều cơ hội hợp tác, góp phần bổ sung thêm những động lực mới cho quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa hai nước.

Bên cạnh việc tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa hai nước liên tục tăng, Việt Nam đang tiếp tục là điểm đến đầu tư hấp dẫn đối với các doanh nghiệp của Trung Quốc. Trong thời gian tới, hai bên sẽ thúc đẩy nhanh mở cửa thị trường cho nhiều loại nông sản thực phẩm; tạo điều kiện thuận lợi về kiểm dịch, thông quan hàng hóa, xử lý vướng mắc về cơ chế, chính sách..., mở ra triển vọng hợp tác sâu rộng về đầu tư, thương mại…

Tương tự, chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ được kỳ vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy các trụ cột hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư phát triển hài và hợp tác trong những lĩnh vực cốt lõi, chiến lược như năng lượng, chuyển đổi năng lượng, kinh tế xanh, công nghệ bán dẫn, chip…

Tầm quan trọng của kinh tế trong các hoạt động ngoại giao cũng được thể hiện đậm nét trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol và Phu nhân (từ ngày 22-24/6/2023).

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì tọa đàm bàn tròn với lãnh đạo các hiệp hội doanh nghiệp và các tập đoàn hàng đầu Hàn Quốc, ngày 23/6/2023. Ảnh: TTXVN

Tháp tùng ông trong chuyến thăm Việt Nam khi đó là khoảng 205 doanh nghiệp Hàn Quốc, bao gồm cả Chủ tịch của những tập đoàn hàng đầu Hàn Quốc như Samsung Electronics, SK Group, Hyundai Motor Group, LG Group… Đây được coi là cơ hội lớn để các công ty, tập đoàn của Việt Nam và Hàn Quốc khám phá các lĩnh vực hợp tác trong tương lai và chuẩn bị động lực mới cho tăng trưởng kinh tế.

Lãnh đạo hai nước cũng nhất trí đặt mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên 100 tỷ USD trong năm nay và 150 tỷ USD năm 2030.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long dự Hội nghị thúc đẩy triển khai các dự án hợp tác đầu tư Việt Nam - Singapore, ngày 29/8/2023. Ảnh: Đỗ Thảo - Mekong ASEAN

Cũng trong năm 2023, Việt Nam đã thiết lập quan hệ Đối tác kinh tế số - kinh tế xanh với Singapore, ký kết dự án ODA thế hệ mới với Nhật Bản, thiết lập khuôn khổ Đối tác Chiến lược về tài chính xanh với Luxembourg, ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác với WEF giai đoạn 2023-2030,…

Bên cạnh đó, Việt Nam đã thành công trong việc thu hút các dự án đầu tư xanh, công nghệ cao, trung tâm R&D và đẩy mạnh thu hút đầu tư trong các lĩnh vực chiến lược, đột phá như ngành bán dẫn.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang chú trọng các hướng hợp tác mới như phát triển ngành Halal, hợp tác nông nghiệp, nhằm phát huy hơn nữa thế mạnh nông nghiệp, khai thác hiệu quả các thị trường tiềm năng, đóng góp vào đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu. Trong các cuộc tiếp xúc, gặp gỡ cấp cao, Việt Nam luôn thực hiện công tác vận động công nhận quy chế kinh tế thị trường.

Tại phiên họp ngoại giao kinh tế trong khuôn khổ Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 (ngày 21/12/2023), Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao những đóng góp của ngành ngoại giao vào sự phát triển kinh tế của đất nước. Thủ tướng cũng nhấn mạnh tinh thần khi triển khai ngoại giao kinh tế phải “đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, hài hòa về lợi ích, rủi ro thì chia sẻ”, bám sát yêu cầu trong nước, nhu cầu của người dân, doanh nghiệp.

Mục tiêu cao nhất của công tác đối ngoại Việt Nam trong thời gian tới là bám sát đường lối tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; phát huy tối đa thế và lực mới của đất nước, bản sắc “ngoại giao cây tre Việt Nam” dựa trên nền tảng tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh và truyền thống, bản sắc ngoại giao, văn hóa của dân tộc.

Ngoại giao kinh tế cấp cao sẽ tiếp tục là mặt trận quan trọng, chủ chốt để không ngừng củng cố cục diện hòa bình, ổn định, mở ra các khuôn khổ hợp tác mới, mang tính đột phá, phục vụ thiết thực cho phát triển đất nước.