Những cột mốc trong một năm xung đột Nga - Ukraine

Tháng 2/2022: Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt

Lúc 5h55' sáng ngày 24/2/2022 (giờ địa phương), Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine tại vùng Donbass, miền Đông Ukraine. Ông nhấn mạnh rằng chiến dịch này của Nga nhằm mục đích “phi quân sự hóa” và “phi hạt nhân hóa” Ukraine, là hành động tự vệ của Moscow.

Phản ứng lại trước động thái của Nga, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố sẽ ở lại đất nước và nắm quyền. Ông đã ban bố thiết quân lệnh, ra lệnh tổng động viên toàn quốc và chấm dứt quan hệ ngoại giao với Moscow.

Các cuộc giao tranh đầu tiên giữa hai bên được ghi nhận khi một mũi tiến công của Nga vượt biên giới tiến vào tỉnh Lugansk, Ukraine.

Liên Hợp Quốc và các nước lên tiếng phản đối mạnh mẽ hành động của Nga. Phương Tây đồng loạt công bố áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Moscow.

Cũng trong tháng này, Ukraine nộp đơn xin gia nhập EU.

Tháng 3/2022: Các cuộc đàm phán thất bại và đóng băng

Ngày 2/3, Nga tuyên bố kiểm soát thành phố Kherson ở miền nam Ukraine. Lực lượng Nga cũng chiếm phần còn lại của vùng Kherson và phần lớn vùng Zaporizhzhia, trong đó có Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia lớn nhất châu Âu.

Nga và Ukraine đã tổ chức các cuộc đàm phán cấp cao giữa Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, cùng phái đoàn hai nước. Tuy nhiên, kết quả đàm phán không đạt được tiến triển khi mỗi bên đều có lập trường riêng.

Trên chiến trường, Nga không thành công với chiến lược “đánh nhanh thắng nhanh” tại các thành phố lớn ở Đông Bắc Ukraine và thủ đô Kiev. Bộ Quốc phòng Nga ngày 29/3 đã quyết định rút lực lượng khỏi thủ đô Kiev và một số khu vực khác, nhằm tập trung vào vùng trung tâm công nghiệp phía đông của Donbass.

Tháng 4/2022: Chiến dịch quân sự đặc biệt bước sang giai đoạn 2

Trong tháng 4, mặt trận miền Đông Ukraine diễn ra các cuộc giao tranh ác liệt khi Nga cố gắng kiểm soát hoàn toàn Donetsk và Lugansk.

Thành phố cảng Mariupol ở ven Biển Azov hứng chịu các cuộc pháo kích. Lực lượng Nga siết chặt vòng vây xung quanh nhà máy thép khổng lồ Azovstal - thành trì cuối cùng còn lại của Ukraine ở Mariupol.

Tháng 5/2022: Thành trì Mariupol thất thủ

Những binh sĩ Ukraine cuối cùng còn cố thủ trong nhà máy thép Azovstal đầu hàng lực lượng Nga sau gần 3 tháng bị bao vây. Mariupol thất thủ đã khiến Ukraine không thể tiếp cận biển Azov. Trong khi đó, Moscow có thể thiết lập một hành lang trên bộ từ bán đảo Crimea qua vùng Đông Nam Ukraine tới biên giới nước này.

Ngày 18/5, Phần Lan và Thụy Điển cùng nhau nộp đơn xin gia nhập NATO, kết thúc hàng thập kỷ duy trì vị thế trung lập. Chính phủ Nga cho rằng việc NATO cố gắng mở rộng liên minh là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới cuộc xung đột.

Tháng 6/2022: NATO và EU gia tăng mở rộng

Mỹ và phương Tây liên tục bơm các loại khí tài quân sự vào Ukraine nhằm hỗ trợ quốc gia này. Washington công bố các gói viện trợ quân sự khổng lồ, kèm theo cả hệ thống pháo phản lực cơ động cao M142 (HIMARS).

Bất chấp các cảnh báo của Nga, EU trao tư cách ứng viên cho Ukraine sau khi quốc gia này nộp đơn xin gia nhập liên minh. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo NATO đã chính thức mời Thụy Điển và Phần Lan tham gia khối quân sự. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ cảnh báo không chấp nhận tư cách thành viên của 2 nước Bắc Âu.

Liên Hợp Quốc lên tiếng cảnh báo hàng triệu người dân tại nhiều quốc gia trên thế giới phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực, trong bối cảnh Ukraine đóng băng hoạt động xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen vì lo ngại các cuộc giao tranh.

Tháng 7/2022: Nga – Ukraine thiết lập thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen

Lực lượng Nga giành chiến thắng quan trọng tại thành phố Lysychansk và Sievierodonetsk, tiến tới kiểm soát gần như toàn bộ vùng Lugansk.

Ngày 23/7, với sự trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc, Nga và Ukraine đã đồng ý về thỏa thuận giải phóng các kho hàng ngũ cốc đang mắc kẹt tại các cảng Biển Đen. Đây được coi là một bước đột phá trong nỗ lực chấm dứt tình trạng bế tắc chuỗi cung ứng, xoa dịu cuộc khủng hoảng ninh lương thực toàn cầu.

Tháng 8/2022: Nga ngừng chuyển khí đốt sang châu Âu

Ngày 9/8, một vụ nổ lớn xảy ra tại một căn cứ không quân Nga trên bán đảo Crimea. Nhiều vụ nổ khác cũng xuất hiện vài ngày sau đó. Lực lượng Ukraine thừa nhận các vụ nổ trên do họ gây ra.

Nga và Ukraine đổ lỗi lẫn nhau về việc thực hiện các vụ pháo kích nhắm vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, cảnh báo về nguy cơ xảy ra thảm họa hạt nhân tàn khốc.

Ngày 30/8, lực lượng Ukraine bắt đầu cuộc phản công ở vùng Kherson tại miền Nam. Một ngày sau đó, Nga tạm dừng tất cả hoạt động xuất khẩu khí đốt từ Nga sang châu Âu. Tập đoàn năng lượng Gazprom của Nga nêu lý do là cần bảo trì đường ống Nord Stream 1.

Tháng 9/2022: Nga tổng động viên một phần, sáp nhập 4 vùng lãnh thổ Ukraine

Nhằm đối phó với tình trạng giá năng lượng đắt đỏ và tạo bước tiến mới trong việc trừng phạt Moscow, nhóm các nền kinh tế G7 nhất trí áp đặt giá trần đối với dầu Nga trên toàn cầu.

Trên chiến trường, lực lượng Ukraine phát động cuộc phản công bất ngờ ở thành phố Kharkov, miền Đông Bắc nước này, khiến quân Nga nhanh chóng bị đẩy lùi.

Ngày 21/9, Tổng thống Nga Putin ký sắc lệnh tổng động viên một phần, nhằm huy động 300.000 quân dự bị cho cuộc chiến.

Nga tổ chức trưng cầu dân ý tại 4 tỉnh của Ukraine gồm Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhia về việc sáp nhập lãnh thổ. Ngày 30/9, ông Putin ký các văn bản sáp nhập 4 tỉnh tại buổi lễ được tổ chức ở Điện Kremlin.

Trong khi đó, đường ống Nord Stream vận chuyển khí đốt từ Nga sang châu Âu xuất hiện vết nứt, nghi là do “các hành động phá hoại”.

Tháng 10/2022: Vụ nổ trên cầu Crimea

Ngày 8/10, một chiếc xe tải chứa chất nổ đã phát nổ trên cầu Crimea - tuyến đường bộ duy nhất nối Nga với bán đảo Crimea.

Nga cáo buộc Ukraine là bên gây ra vụ việc trên, tuy nhiên Kiev lên tiếng phủ nhận. Moscow sau đó đáp trả bằng cách triển khai pháo kích dữ dội nhắm vào các nhà máy điện và cơ sở hạ tầng quan trọng tại thủ đô Kiev và nhiều thành phố khác của Ukraine.

Các trận pháo kích diễn ra liên tục khiến Ukraine đối mặt với tình trạng mất điện và thiếu nguồn cung điện trên toàn quốc.

Tháng 11/2022: Tên lửa Ukraine bay sang Ba Lan

Ngày 9/11, Nga tuyên bố rút quân khỏi thành phố Kherson – một trong những thành phố đầu tiên mà lực lượng nước này kiểm soát kể từ khi cuộc xung đột mới bùng nổ.

Ngày 15/11, một tên lửa phòng không của Ukraine đã rơi vào lãnh thổ Ba Lan khiến 2 người thiệt mạng. Vụ việc suýt chút nữa khiến căng thẳng giữa Nga và NATO leo thang.

Tháng 12/2022: Tổng thống Zelensky đến thăm Mỹ

Ngày 5/12, quân đội Nga cáo buộc Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái để nhắm vào hai căn cứ không quân máy bay nằm sâu trong lãnh thổ Nga.

Ngày 21/12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đến thăm Mỹ. Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của nhà lãnh đạo Kiev kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu. Tại cuộc gặp, Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố sẽ gửi hệ thống tên lửa phòng không Patriot và các loại khí tài khác để giúp Ukraine ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng.

Tháng 1/2023: Phương Tây cam kết chuyển giao xe tăng cho Kiev

Ngày 1/1, 89 binh sĩ Nga thiệt mạng sau khi Ukraine tấn công bằng tên lửa vào một cơ sở quân sự ở thị trấn Makiyivka, tỉnh Donetsk, theo Bộ Quốc phòng Nga.

Sau nhiều tháng giao tranh dữ dội, Nga tuyên bố chiếm được thị trấn khai thác muối Soledar, tỉnh Donetsk vào ngày 12/1, mặc dù Kiev không thừa nhận điều đó cho đến vài ngày sau đó. Moscow cũng đẩy mạnh cuộc tấn công nhằm chiếm giữ thành trì Bakhmut.

Ngày 14/1, Anh tuyên bố sẽ gửi xe tăng chiến đấu Challenger 2 cho Ukraine và là thành viên NATO đầu tiên đồng ý cung cấp vũ khí bọc thép hiện đại.

Tiếp theo, sau nhiều tranh cãi, Mỹ và Đức cũng đồng ý chuyển giao các loại xe tăng chiến đấu chủ lực của mình cho Ukraine. Trong đó, Mỹ tuyên bố gửi tới chiến trường Ukraine những chiếc xe tăng chiến đấu hạng nặng M1 Abrams. Còn Đức chấp thuận gửi xe tăng Leopard 2 do nước này sản xuất.

Tháng 2/2023: Chuyến thăm Ukraine của Tổng thống Mỹ và Thông điệp Liên bang của Tổng thống Nga

Ngày 20/2, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có chuyến thăm bất ngờ đến thủ đô Kiev, Ukraine. Tại cuộc gặp mặt người đồng cấp Zelensky, ông Biden thông báo sẽ cung cấp khoản viện trợ 500 triệu USD cho Ukraine, bao gồm đạn pháo, tên lửa chống tăng, radar giám sát trên không và các viện trợ khác.

Ngày 22/2, Tổng thống Nga Vladimir Putin đọc Thông điệp Liên bang, với nội dung trọng tâm liên quan đến chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, việc nền kinh tế Nga vượt qua lệnh trừng phạt.

Đồng thời, ông Putin thông báo Nga sẽ đình chỉ việc tham gia Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) với Mỹ. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo này khẳng định Nga không rút khỏi hiệp ước, mà chỉ đình chỉ việc tham gia.

Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine hiện chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, trong bối cảnh hai bên giao tranh dữ dội ở Bakhmut, thành phố được coi là đầu mối giao thông quan trọng của Ukraine tại vùng Donbass. Phương Tây và Ukraine cảnh báo khả năng Moscow sẽ mở chiến dịch tấn công lớn để đánh dấu một năm phát động chiến dịch quân sự.

Trong diễn biến mới nhất, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 23/2 đã bỏ phiếu yêu cầu Nga rút quân ngay lập tức và vô điều kiện khỏi Ukraine, đồng thời kêu gọi nền hòa bình "công bằng và lâu dài" tại quốc gia này.