Để hiểu rõ hơn về những nội dung này, Mekong ASEAN đã có buổi trao đổi với ông Nguyễn Thành Vạn, Phó Chủ tịch UBND huyện Ninh Giang.
Mekong ASEAN: Ông có thể khái quát bức tranh toàn cảnh về những tiềm năng, thế mạnh những nguồn tài nguyên văn hóa, di tích, lễ hội của huyện Ninh Giang hiện nay?
Ông Nguyễn Thành Vạn: Ninh Giang là huyện nằm ở cửa ngõ phía Nam tỉnh Hải Dương, có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên tương đối thuận lợi, nằm tiếp giáp với huyện Quỳnh Phụ (tỉnh Thái Bình), huyện Vĩnh Bảo (thành phố Hải Phòng) và các huyện Thanh Miện, Gia Lộc, Tứ Kỳ (tỉnh Hải Dương). Trên địa bàn huyện có các hệ thống giao thông đường bộ lớn đi qua như quốc lộ 37, trục đường Bắc - Nam, trục đường Đông - Tây của tỉnh; các tuyến giao thông trong nội huyện đã và đang được đầu tư cải tạo, nâng cấp… Các tuyến sông Luộc, sông Đình Đào, sông Cửu An chảy qua, bao quanh địa bàn huyện… cùng những xóm, làng đan xen.
Về tài nguyên du lịch văn hóa, trên địa bàn huyện có trên 300 di tích, bao gồm nhiều loại hình như đình, đền, chùa, miếu, nhà thờ, tượng đài, bia chiến thắng… được phân bổ khắp các xã, thị trấn, trong đó có 10 di tích được xếp hạng cấp quốc gia, 22 di tích được xếp hạng cấp tỉnh.
 |
| Đình Trịnh Xuyên tọa lạc tại thôn Trịnh Xuyên (xã Nghĩa An) thờ Nguyên soái Vũ Đức Phong, một vị tướng đời nhà Trần, người đã có công đánh đuổi giặc Chiêm Thành bảo vệ bờ cõi. Năm 1992, di tích đình Trịnh Xuyên được Bộ văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) ra quyết định công nhận hạng mục Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Năm 2015, Lễ hội truyền thống đình Trịnh Xuyên được công nhận và xếp hạng danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm 2023, di tích Đình Trịnh Xuyên được UBND tỉnh Hải Dương ra quyết định công nhận là điểm du lịch, và là sản phẩm đạt chứng chỉ OCOP 4 sao cấp tỉnh. |
Các di tích tiêu biểu gồm có đền Tranh (xã Đồng Tâm), đền thờ Khúc Thừa Dụ (xã Kiến Quốc), chùa Sùng Ân (xã Đông Xuyên), đình Trịnh Xuyên (xã Nghĩa An), đình Bồ Dương (xã Hồng Phong), đình Đỗ Xá (xã Ứng Hòe), chùa Trông (xã Hưng Long), khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh (xã Hồng Dụ), khu tượng đài Bác Hồ (xã Hiệp Lực)…
Gắn với các di tích là hàng trăm lễ hội truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc, tiểu biểu như lễ hội đền Tranh, lễ hội đình Trịnh Xuyên, lễ hội đền thờ Khúc Thừa Dụ, lễ hội chùa Trông, lễ hội đình Đỗ Xá, lễ hội đình Cả, lễ hội chùa Sùng Ân…
 |
| Đền Tranh (hay còn gọi là đền quan lớn Tuần Tranh) thờ vị thủy thần Đệ Ngũ Tuần Tranh (hoàng tử thứ 5 của vua Thủy Tề) - hàng quan lớn trong hệ tứ phủ thuộc tín ngưỡng Đạo Mẫu tọa lạc tại xã Đồng Tâm, huyện Ninh Giang, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 2009. |
Bên cạnh những di tích, lễ hội, huyện Ninh Giang còn các loại hình nghệ thuật dân gian, trò chơi dân gian, làng nghề truyền thống, ẩm thực… trong đó phải kể đến như nghệ thuật múa rối nước tại xã Hồng Phong, nghệ thuật diễn xướng dân gian hát văn, hát chầu văn là di sản thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ, tứ phủ của người Việt, thường xuyên được diễn xướng tại đền Quan lớn Tuần Tranh (xã Đồng Tâm).
Các trò chơi dân gian trên địa bàn huyện gồm có: pháo đất, bịt mắt bắt dê, bịt mắt đập liêu, đi cầu thùm, kéo co, đánh đu, vật dân tộc, cờ người… Các làng nghề truyền thống: bánh gai ở thị trấn Ninh Giang và một số địa phương trong huyện, làm giò chả ở xã Tân Hương, làng nghề mộc Cúc Bồ, xã Kiến Quốc.
 |
| Lễ hội truyền thống đền Tranh được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2022 và Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đền Tranh cũng đã được UBND tỉnh Hải Dương công nhận là điểm du lịch năm 2023. |
Về tài nguyên du lịch tự nhiên, trên địa bàn huyện có hệ thống sông, ngòi dày đặc (sông Luộc, sông Cửu An, sông Đĩnh Đào…), với sự phát triển làng mạc ở hai bên bờ sông gắn với các tập quán sinh hoạt, làng nghề và sản xuất nông nghiệp phong phú, đa dạng, đây là những điều kiện thuận lợi giúp Ninh Giang khai thác, phát triển du lịch sinh thái trong hiện tại và tương lai.
Mekong ASEAN: Với những nguồn tài nguyên có tiềm năng, thế mạnh đó, thời gian qua huyện Ninh Giang đã phát huy và khai thác như nào để phục vụ người dân, du khách và hướng đến phát triển du lịch, thưa ông?
Ông Nguyễn Thành Vạn: Trong những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ của tỉnh, huyện và các địa phương đã đầu tư kinh phí tu bổ, tôn tạo, chống xuống cấp và phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa, cách mạng.
Cùng với đó, để khai thác, phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương, Huyện ủy, UBND huyện và cấp ủy, chính quyền các địa phương trong huyện đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai nhiều hoạt động để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nhất là phát triển văn hóa, du lịch trên địa bàn huyện, như tập trung trùng tu, tôn tạo, bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa; khôi phục, phát huy giá trị các lễ hội truyền thống; phát triển, nâng cấp hạ tầng giao thông, hệ thống chợ, trung tâm thương mại; tăng cường quảng bá, xúc tiến du lịch; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực du lịch; tổ chức quy hoạch phát triển du lịch và xây dựng các tuyến du lịch…
 |
| Trình diễn hát văn tại đền Tranh. |
Về phát huy giá trị các lễ hội truyền thống, ngoài việc duy trì tổ chức các nghi lễ truyền thống, huyện chỉ đạo chú trọng tổ chức các hoạt động phần hội, trong đó, khôi phục đưa các trò chơi dân gian như pháo đất, bịt mắt bắt dê, bịt mắt đập liêu, đi cầu thùm, kéo co, đánh đu, vật dân tộc, cờ người… vào trong phần hội của các lễ hội.
Đến nay, lễ hội truyền thống đình Trịnh Xuyên (xã Nghĩa An) và lễ hội truyền thống đền Tranh (xã Đồng Tâm) được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Các lễ hội truyền thống đền Tranh, đền thờ Khúc Thừa Dụ được nâng tầm tổ chức quy mô cấp huyện.
 |
| Chùa Trông (Hưng Long tự) được xây dựng vào thời Lý, là Thánh tích Phật giáo có kiến trúc nghệ thuật độc đáo được xếp hạng di tích quốc gia năm 2003. Ngoài thờ Phật, chùa thờ 3 vị thiền sư nổi tiếng là Nguyễn Minh Không, Giác Hải, Từ Đạo Hạnh. Lễ hội truyền thống chùa Trông có các nghi thức, khóa lễ đặc sắc như rước nước, xuất Đông - nhập Tây và lễ tế Thánh về trời. |
Ngoài ra, trên địa bàn huyện hiện có 3 điểm du lịch cấp tỉnh, gồm có di tích lịch sử - văn hóa đình Trịnh Xuyên (xã Nghĩa An), di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đền Tranh (xã Đồng Tâm), phường rối nước Hồng Phong (xã Hồng Phong) và 4 sản phẩm OCOP thuộc lĩnh vực văn hóa, du lịch, trong đó có lễ hội đền Tranh, lễ hội đình Trịnh Xuyên, pháo đất xã Nghĩa An và nghệ thuật múa rối nước Hồng Phong.
Trên cơ sở đó, huyện Ninh Giang đã xây dựng và khai thác các tour, tuyến du lịch gắn với các di tích đình Trịnh Xuyên, đền Tranh, khu tượng đài Bác Hồ, khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, đền thờ Khúc Thừa Dụ, chùa Trông, miếu Tây Đà Phố… và làng nghề bánh Gai, làng nghề mộc Cúc Bồ; nghệ thuật múa rối nước Hồng Phong; diễn xướng hát văn, hát chầu văn; trò chơi pháo đất Nghĩa An... Bên cạnh đó, liên kết với các điểm du lịch trong tỉnh và ngoài tỉnh để xây dựng các tour, tuyến du lịch hấp dẫn.
 |
| Là một trong những nghi thức quan trọng tại lễ hội truyền thống chùa Trông, lễ rước nước là một nghi lễ truyền thống đặc sắc được gìn giữ, tiếp nối qua nhiều thế hệ của người dân địa phương. |
Kết quả, trong những năm gần đây, lĩnh vực văn hóa của huyện Ninh Giang có nhiều khởi sắc, hoạt động du lịch dần được hình thành và có chiều hướng phát triển, số lượng du khách thập phương đến Ninh Giang ngày một nhiều. Hàng năm có từ 30 - 40 nghìn lượt du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, chiêm bái tại các di tích lịch sử, văn hóa; tham dự các lễ hội truyền thống và xem biểu diễn nghệ thuật múa rối nước tại phường Múa rối nước Hồng Phong… qua đó đã góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế - xã hội của huyện.
 |
| Di tích lịch sử quốc gia đền thờ Khúc Thừa Dụ được gọi theo tên danh nhân Khúc Thừa Dụ - người có công đầu trong công cuộc xây dựng nền tự chủ đất nước. Đền thờ Khúc Thừa Dụ và một số di tích tại đây được xây dựng trên khuôn viên đất có diện tích 15.000m2. Từ năm 2024, lễ hội đền Khúc Thừa Dụ được tổ chức quy mô cấp huyện. |
Mekong ASEAN: Để tiếp tục phát huy, thúc đẩy phát triển của các nguồn tài nguyên trên, ông có thể cho biết huyện Ninh Giang sẽ triển khai những định hướng, giải pháp nào trong thời gian tới?
Ông Nguyễn Thành Vạn: Để khai thác, phát huy hơn nữa tiềm năng, nguồn tài nguyên về văn hóa, du lịch góp phần thúc đẩy văn hóa, du lịch của huyện ngày một phát triển, trong thời gian tới, huyện Ninh Giang tiếp tục quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển văn hóa và du lịch; thực hiện Đề án “Phát triển du lịch chất lượng cao tỉnh Hải Dương giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050” trên địa bàn huyện.
 |
| Đền thờ Khúc Thừa Dụ tọa lạc tại thôn Cúc Bồ, xã Kiến Quốc, huyện Ninh Giang. |
Trong đó, tiếp tục tăng cường nguồn lực đầu tư tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử văn hóa; xây dựng cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, dịch vụ, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ môi trường... tại các di tích, điểm du lịch, đáp ứng nhu cầu đi lại, ăn, uống, vui chơi, giải trí, lưu trú của người dân và du khách thập phương.
Đồng thời, tăng cường các hoạt động tuyên truyền, thông tin quảng bá, xúc tiến du lịch trên các phương tiện thông tin đại chúng; chỉnh trang, lắp đặt các bảng, biển, pano, băng zôn khẩu hiệu tuyên truyền trên các tuyến đường quốc lộ và đường vào di tích, điểm du lịch trong các ngày lễ về văn hóa du lịch, các sự kiện lễ hội tại các di tích; tiến hành số hóa các di tích, điểm du lịch; tham gia các kỳ xúc tiến thương mại trong tỉnh và các tỉnh lân cận.
 |
| Ninh Giang là địa phương đầu tiên ở Hải Dương có sản phẩm OCOP du lịch đã được công nhận 4 sao gồm trò chơi dân gian pháo đất, đình Trịnh Xuyên (xã Nghĩa An) và đền Tranh (xã Đồng Tâm). Trên địa bàn huyện hiện có 2 loạt hình trò chơi pháo đất, gồm pháo tiểu (do một người chơi), pháo đại (do nhiều người chơi). Trong đó, trò chơi dân gian pháo đất ở xã Nghĩa An (huyện Ninh Giang) đã được UBND tỉnh Hải Dương công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao năm 2023. |
Bên cạnh khai thác các sản phẩm du lịch, tuyến du lịch đã có, huyện đồng thời thực hiện khai thác và phát triển các sản phẩm du lịch mới gắn với du lịch sinh thái, nông nghiệp, nông thôn. Phối hợp với các địa phương của các tỉnh, thành phố lân cận tổ chức xây dựng thêm các tuyến du lịch, hấp dẫn nhằm kết nối với các sản phẩm du lịch của huyện.
 |
| Năm 2024 là năm thứ 2 huyện Ninh Giang đưa hội thi pháo đất vào dịp lễ hội đền Khúc Thừa Dụ. |
Ngoài ra, tiếp tục xây dựng các điểm du lịch của huyện trở thành điểm du lịch cấp tỉnh và công nhận sản phẩm OCOP trong lĩnh vực du lịch. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho sự phát triển của ngành du lịch theo hướng chuyên nghiệp hóa.
Cùng với đó, huyện tiếp tục đẩy mạnh mời gọi các doanh nghiệp vào đầu tư, phát triển các dịch vụ văn hoá, giải trí, lưu trú, ăn uống, sửa chữa phương tiện giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu cho khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm. Tập trung đầu tư khu dịch vụ, giải trí, thể thao và du lịch tại xã An Đức; khu du lịch sinh thái sông Cửu An; dự án phát triển du lịch văn hoá - lịch sử - tâm linh, du lịch nông nghiệp và làng nghề truyền thống huyện Ninh Giang đã được tỉnh phê duyệt…
Mekong ASEAN: Trân trọng cảm ơn ông!
