Theo Bloomberg, Nhật Bản hiện có khoảng 7.100 phi công và Chính phủ nước này dự kiến ​​sẽ cần thêm 1.000 phi công vào năm 2030 để giúp đạt được mục tiêu thu hút khoảng 60 triệu khách du lịch trong cùng năm đó. Điều này đồng nghĩa rằng "xứ sở hoa anh đào" sẽ phải tìm kiếm phi công từ nước ngoài.

Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản đang xem xét các điều kiện để thu hút tuyển dụng, bao gồm cả việc cắt giảm thời gian và chi phí của việc chuyển đổi giấy phép phi công nước ngoài sang giấy phép của Nhật Bản.

Mức lương phi công ở Nhật Bản thấp so với nhiều nước

Tuy nhiên, có một số lý do khiến việc tuyển dụng phi công từ nước ngoài trở nên khó khăn đối với Nhật Bản. Điều này bao gồm vấp phải sự phải đối từ một số tổ chức công đoàn, cũng như việc các hãng hàng không Nhật Bản thường trả lương thấp hơn so với các hãng khác trên thế giới.

Máy bay của Japan Airlines tại sân bay quốc tế Haneda, Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Bloomberg

Ông Nobuhito Abe – người đứng đầu bộ phận Hàng không vũ trụ và công nghiệp khu vực châu Á – Thái Bình Dương của công ty Kearney, cho biết: “Các hãng hàng không lớn sẽ phải sửa đổi các quy trình vận hành nội bộ của mình để phù hợp với các phi công không nói tiếng Nhật”. Ông lưu ý rằng các hãng hàng không Nhật Bản vẫn có “các quy trình nội bộ rất ưu tiên nội địa”.

Theo nguồn tin trong ngành, trung bình các cơ trưởng tại hãng hàng không Japan Airlines (JAL) và All Nippon Airways (ANA) nhận được mức lương hàng năm khoảng 25 triệu Yen (172.900 USD). Trong khi đó, một phi công có 12 năm kinh nghiệm bay tại hãng Delta Air Lines của Mỹ có thể nhận mức lương tới 453.000 USD/năm, còn phi công của hãng American Airlines có thể được trả khoảng 480.000 USD/năm.

Bên cạnh đó, một làn sóng phi công nước ngoài làm việc tại Nhật Bản cũng có thể gây ra sự khó chịu đối với nhân viên là người bản địa, gia tăng lo ngại về việc bị đối xử kém hơn hoặc mất cơ hội thăng chức.

Chưa cởi mở với tuyển dụng phi công nước ngoài

Giống như nhiều nghề khác ở Nhật Bản, các phi công Nhật thường coi công việc của họ là công việc trọn đời. Theo truyền thống, phần lớn phi công làm việc trong hệ thống ở Nhật Bản đều là người được ANA hoặc JAL tuyển dụng làm tân binh, hoặc tốt nghiệp từ Trường Hàng không dân dụng công lập, chỉ tuyển khoảng 100 sinh viên mỗi năm.

Trên thực tế, số lượng phi công nước ngoài ở Nhật Bản rất ít. Một người phát ngôn của JAL cho biết hãng đang có khoảng 2.000 phi công, trong đó chỉ có “một vài” phi công không phải người Nhật. ANA có khoảng 2.400 phi công và hầu như không có phi công nước ngoài.

Trong khi đó, hãng Cathay Pacific Airways của Hong Kong (Trung Quốc) cho biết họ có phi công đến từ 70 quốc tịch trong biên chế. Hãng hàng không Emirates của UAE cũng nổi tiếng với cộng đồng phi công người nước ngoài đông đảo và các thông báo trước khi khởi hành chuyến bay của hãng này thường cho thấy số lượng ngôn ngữ đa dạng trong phi hành đoàn quốc tế.

JAL cho biết họ “đang thuê phi công nước ngoài theo hợp đồng để giải quyết vấn đề năm 2030 như một giải pháp tạm thời chứ không phải là biện pháp lâu dài. Về cơ bản, chúng tôi sẽ tiếp tục tuyển dụng các học viên phi công mới tốt nghiệp về làm nhân viên chính thức”.

Nhật Bản hiện chưa có giải pháp rõ ràng nào về vấn đề thiếu phi công, trong khi số lượng khách du lịch liên tục đạt mức cao mới hàng tháng.

Tình hình thiếu hụt sẽ trở nên trầm trọng hơn khi Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản cho biết nhiều cơ trưởng ở nước này đã vào độ tuổi 50 và sẽ nghỉ hưu vào khoảng năm 2030. Nhóm chuyên gia do Bộ Giao thông Vận tải Nhật Bản cũng đang xem xét các biện pháp khuyến khích các cơ trưởng tiếp tục làm việc sau 65 tuổi, đồng thời tìm cách thu hút thêm nhiều phi công nữ.

Ông Kentaro Fujibayashi, quan chức thuộc Cục Hàng không Dân dụng Nhật Bản, cho biết Chính phủ quyết tâm tăng số lượng phi. “Có thể có một số hãng hàng không tích cực tuyển dụng phi công nước ngoài và có thể có những hãng khác thì không. Nhưng đó là mục tiêu mà chúng tôi phấn đấu và chúng tôi sẽ cố gắng hết sức,” ông nói.

Theo Bloomberg, việc thiếu hụt phi công có thể đồng nghĩa với việc Nhật Bản bỏ lỡ nguồn thu du lịch lớn, vì các hãng bay sẽ không có đủ số lượng phi hành đoàn để đáp ứng trên mỗi máy bay. Ông Kotaro Toriumi - nhà phân tích du lịch và hàng không độc lập, lưu ý rằng nếu Nhật Bản không đảm bảo nguồn phi công dồi dào thì “sẽ rất khó đạt được mục tiêu vốn đã khó là đón 60 triệu khách du lịch”.