Tại Hội thảo Triển vọng kinh tế ASEAN: Xây dựng chiến lược phục hồi bền vững và thích ứng ngày 26/10, ông Ramesh Subramaniam, Tổng Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á của Ngân hàng ADB nhận định: “Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối diện với nhiều thách thức, ASEAN đang phục hồi khá lạc quan".

Theo lý giải của ông Subramaniam, đây là kết quả của sự nỗ lực của chính phủ các nước trong khu vực trước và sau khi đại dịch Covid-19 bùng phát, ví dụ như phổ cập vaccine, nới lỏng hạn chế di chuyển và mở cửa đón khách du lịch trở lại.

Trong nửa đầu năm 2022, khu vực ASEAN đã tăng trưởng ở mức 5,3%, do đó Tổng Vụ trưởng kỳ vọng trong 2 năm tới mức tăng trưởng sẽ là khoảng 5%, giảm nhẹ do tình hình căng thẳng ở châu Âu.

Bên cạnh đó, bất chấp triển vọng lạc quan này, nền kinh tế khu vực này vẫn phải đối mặt với tình trạng không chắc chắn cũng như nhiều thách thức, ông Subramaniam cho biết.

Một số thách thức khu vực ASEAN phải đối mặt

Trong thời gian qua, sự tăng trưởng không đồng đều giữa các nước trong khu vực trong đó các nền kinh tế lớn có nhiều tài nguyên vẫn có sự tăng trưởng mạnh mẽ hơn các nền kinh tế nhỏ phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu.

Mặt khác, cuộc xung đột Nga – Ukraine cũng như tình hình lạm phát kéo dài ở nhiều quốc gia, trong đó có Mỹ khiến giá năng lượng và hàng hóa leo thang, gây ra áp lực nặng nề khiến các nước phải thắt chặt thị trường tiền tệ.

Theo ông Subramaniam, những yếu tố này sẽ có ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế vĩ mô của khu vực, trong ngắn hạn.

Tuy nhiên ADB vẫn khá lạc quan với sự tăng trưởng của khu vực này, vì các nước ASEAN đã có nhiều kinh nghiệm trong việc ứng phó với các cuộc khủng hoảng tài chính ở châu Á cũng như trên thế giới và cả đại dịch Covid-19 vừa qua.

Ngoài ra, vị Tổng Vụ trưởng cũng đề cập đến những khó khăn gây ra từ thảm hoạ thiên nhiên, nhưng ông cũng cho biết các nước như Indonesia, Philippines, Việt Nam, Campuchia, Lào đã rất kiên cường trong công cuộc ứng phó với các thảm họa này.

Đối mặt với thách thức liên quan đến sự phát triển, ông Subramaniam cho biết, các khoản nợ đang tăng lên, khiến các chính phủ gặp nhiều khó khăn trong việc ứng phó với những thách thức trong trung và dài hạn.

ASEAN đã làm tốt công tác giảm nghèo, một số quốc gia ASEAN thậm chí đã thành công giảm tỉ lệ nghèo đói về mức 1 con số. Tuy nhiên, tình hình trở nên khó khăn hơn khi tỉ lệ thất nghiệp ngày càng gia tăng, đặc biệt ở giới trẻ.

Ông Ramesh Subramaniam, Tổng Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á của ADB

Ngoài ra, ông Subramaniam đề cập đến việc giảm phát thải ròng về 0, đòi hỏi rất nhiều nguồn lực từ các nước. Việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) hiện cũng trở nên khó khăn hơn trong không gian tài chính hạn chế và dư nợ ngày càng tăng.

Trước khi đại dịch bùng phát, UNESCAP đã tiến hành một số biện pháp tiên phong nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước, nhưng thậm chí khoảng cách này ngày càng xa và tình hình càng trở nên khó khăn hơn sau đại dịch.

ASEAN khó tránh khỏi những cơn gió ngược

Trước những khó khăn kể trên, Tổng Vụ trưởng ADB cho rằng: "ASEAN không nên bỏ qua bất cứ cơ hội cải cách cơ cấu nào. Hiện ADB đang kết hợp chặt chẽ với các nền kinh tế lớn nhỏ để thực hiện cải cách nhằm tăng cơ hội việc làm và hỗ trợ những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid. Đây là những biện pháp cực kỳ quan trọng để giải quyết bất bình đẳng về kinh tế - xã hội và tăng cường khả năng phục hồi".

Liên quan đến vấn đề môi trường, ngân hàng ADB đang thử nghiệm một chương trình chuyển đổi năng lượng ở Indonesia và đang xem xét triển khai ở Philippines và Việt Nam. Ngoài ra, ADB cũng đang tiến hành một số dự án khác liên quan đến lĩnh vực này, ông Subramaniam cho biết

Bên cạnh những vấn đề mà Tổng Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á đã nêu, ông Aladdin D. Rello, cố vấn kinh tế cấp cao của Viện Nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Nam Á (ERIA) cũng cho rằng, trước những thách thức phát triển mà cả khu vực và toàn thế giới đang đối mặt, ASEAN chắc chắn không thể tránh khỏi những cơn gió ngược.

Theo ông Rello, căng thẳng địa chính trị và phân mảnh kinh tế sẽ tác động đến chính sách của ASEAN trong tương lai, vì điều này có thể gây ra căng thẳng thương mại toàn cầu, kéo theo đó là các động thái thắt chặt thị trường thương mại.

Những yếu tố này có thể gây ra thiệt hại lớn về kinh tế, ảnh hưởng đến các nước ASEAN trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, ông Rello nhận định, trong bối cảnh hiện nay, ASEAN cần phải giải quyết các tác động của sự phân mảnh này, kể cả từ góc độ kinh tế hay chính trị.

Ông Rello cũng đánh giá cao mối quan hệ hợp tác đa phương của ASEAN, vì ASEAN đang được hưởng lợi rất nhiều từ hợp tác đa phương, đặc biệt là từ các hiệp định hợp tác đa phương như RCEP.

“Hợp tác đa phương sẽ giúp ích cho ASEAN trong việc giải quyết một số thách thức hiện tại, trong đó có việc số hóa, phát triển bền vững và biến đổi khí hậu”, ông Rello kết luận.