Trong bối cảnh lãi suất tăng và thị trường tài chính bất ổn, nhiều công ty xe điện hàng đầu đã chứng kiến giá cổ phiếu và giá trị vốn hoá thị trường sụt giảm đáng kể. Rivivan Automotive, một startup xe điện của Mỹ từng có giá trị vốn hoá thị trường cao hơn cả thương hiệu xe hơi nổi tiếng Ford ngay sau khi niêm yết vào năm 2021, đã mất hơn 70% giá trị trong năm 2022.
Các công ty trong lĩnh vực xe điện khác dường như cũng đi vào "ngõ cụt". Nhà sản xuất xe van điện Arrival cảnh báo rằng công ty có thể cạn kiệt tiền trong vòng chưa đầy một năm. Cùng với đó, giá cổ phiếu của XPeng, đối thủ của Tesla tại Trung Quốc cũng mất hơn 80% giá trị trong năm nay.
Không nằm ngoài xu hướng, hãng xe điện Tesla cũng đang đối mặt với việc cổ phiếu sụt giảm trong cả năm nay và tiếp tục trượt dài kể từ khi CEO Elon Musk đảm nhận trọng trách mới - Giám đốc điều hành mạng xã hội Twitter.
Tính đến hết ngày giao dịch 14/12, cổ phiếu Tesla đóng cửa ở mức 156,80 USD, giảm vốn hoá thị trường xuống còn 495 tỷ USD. Tính từ đầu năm 2022 đến nay, giá trị cổ phiếu của Tesla đã giảm tới 55%.
Thiếu hụt nguồn cung, chi phí vật liệu thô leo thang, sự gián đoạn của hoạt động sản xuất đã đè nặng lên giá cổ phiếu. Giá Tesla "lao dốc" đã khiến tỷ phú Elon Musk mất vị trí người giàu nhất thế giới.
Chứng kiến giá cổ phiếu và giá trị vốn hóa thị trường sụt giảm đáng kể, các nhà đầu tư và chuyên gia về lĩnh vực xe điện không mấy lạc quan về triển vọng của thị trường này.
Nhu cầu cho xe điện đang chững lại
Các mục tiêu đẩy tham vọng về chống biến đổi khí hậu của các nước trên thế giới, từ Trung Quốc cho tới Mỹ và châu Âu, đồng nghĩa với chính phủ các nước đã rót hơn nghìn tỷ USD vào cuộc cách mạng chuyển đổi xe sử dụng động cơ đốt sang xe điện trong những năm qua.
Tháng 7 vừa qua, Liên minh châu Âu (EU) đã hoàn tất thoả thuận chấm dứt việc bán xe chạy xăng và động cơ diesel, xe thương mại hạng nhẹ ở thị trường EU và chuyển hoàn toàn sang xe sử dụng động cơ điện từ năm 2035.
Tesla đã vươn lên trở thành nhà sản xuất ô tô có giá trị nhất thế giới, đạt mức định giá 1.000 tỷ USD vào năm 2021, vượt trên cả các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Toyota và Volkswagen.
Theo Reuters, bắt đầu từ năm tới, một làn sóng chuyển dịch sang xe điện mới, từ xe bán tải đến SUV và sedan dành cho thị trường trung bình, sẽ tấn công các thị trường lớn trên toàn thế giới. Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích bày tỏ sự không đồng ý về việc xe điện có thể chiếm lĩnh một nửa thị trường ô tô toàn cầu chứ chưa nói đến toàn bộ ngành công nghiệp ô tô.
Tại Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, xe điện chiếm khoảng 21% thị phần ô tô trên toàn cầu. Ở châu Âu, xe điện chiếm khoảng 12% tổng doanh số bán xe. Tại Mỹ, thị phần của xe điện mới chỉ dừng ở mức 6%.
Giới chuyên gia cho rằng, một trong số các rào cản đối với việc áp dụng xe điện là việc thiếu cơ sở hạ tầng sạc nhanh công cộng, kèm với chi phí xe điện tăng cao. Theo công ty tư vấn AutoForecast Solutions, đến năm 2029, xe điện có thể chiếm 1/3 thị trường Bắc Mỹ và khoảng 26% số xe được sản xuất trên toàn thế giới.
Chủ tịch AutoForecast Solutions Joe McCabe cho rằng, doanh số bán xe điện có thể sẽ không tăng theo chu kỳ tăng dần mà nhiều khả năng sẽ trải qua những giai đoạn biến động khác nhau. Nếu có một cuộc suy thoái kinh tế vào năm tới như nhiều nhà kinh tế dự đoán, điều đó sẽ làm chậm tiến trình áp dụng xe điện trên toàn cầu.
Trong suốt năm 2022, các nhà sản xuất ô tô nổi tiếng như Mercedes, Ford và General Motors đứng ngồi không yên với mối lo ngại rằng Tesla và các startup xe điện khác sẽ thống lĩnh thị trường.
Trên thực tế, những hãng xe lâu đời như: Toyota, Volkswagen, BMW, Ford....đã làm xe điện từ nhiều năm nay, nhưng hầu hết đều là các dự án nghiên cứu và phát triển (R&D) hoặc các chương trình marketing thử nghiệm. Cuộc chạy đua sản xuất mẫu xe điện từ các hãng xe lâu đời dự kiến bắt đầu vào năm 2023 và 2024.
Khả năng cao sẽ phải mất khá nhiều năm để các hãng này xây dựng được một chuỗi cung ứng cũng như mạng lưới bán hàng và dịch vụ để có thể dịch chuyển sang sản xuất và bán đại trà ô tô điện.
Ông Joe McCabe cho biết, đến năm 2025, có thể có 74 mẫu xe điện khác nhau được cung cấp ở khu vực Bắc Mỹ. Tuy nhiên, ông McCabe dự đoán chỉ có ít hơn 20% trong số những mẫu xe đó có khả năng bán được doanh số trên 50.000 xe mỗi năm.
Ngân hàng đầu tư Morgan Stanley cũng lưu ý rằng nhu cầu cho xe điện đang chững lại. Ngân hàng này ước tính tỷ lệ người Mỹ sử dụng xe điện trong những năm tới sẽ thấp hơn đáng kể so với dự báo trước đây.
Giới phân tích lý giải nguyên nhân quá trình áp dụng xe điện vẫn đang diễn ra chậm lại là do sự chậm lại trong tăng trưởng các nền kinh tế cũng đe doạ tới nhu cầu xe tổng thể ở châu Âu và Trung Quốc.
