Trang trại bò sữa tại Ontario, Canada. Ảnh: Reuters

Ngành sữa của Canada là một ngành được bảo hộ nghiêm ngặt. Kể từ những năm 1970, chính phủ nước này đã kiểm soát chặt chẽ nguồn cung sữa, trứng và thịt gia cầm, hạn chế số lượng nông dân có thể sản xuất và hạn chế nhập khẩu thông qua chế độ thuế quan nặng nề.

Dựa trên nhu cầu trong nước, chính phủ sẽ đề ra hạn ngạch hạn chế số lượng sản phẩm mà nông dân có thể sản xuất. Trong khi đó, hạn ngạch nhập khẩu giới hạn số lượng sản phẩm có thể đi vào thị trường Canada từ các quốc gia khác với mức thuế suất thấp.

Để ấn định giá sữa hàng năm mà các nhà chế biến sữa phải trả cho nông dân, Ủy ban Sữa Canada - một tổ chức thuộc sở hữu của chính phủ - sẽ họp bàn và đưa ra quyết định cuối cùng.

Về mặt quy mô, hãng tin Reuters cho biết doanh số bán sữa từ các trang trại Canada đạt 5,54 tỷ USD mỗi năm. Theo số liệu chính thức được công bố năm 2021, các lô hàng sữa đã qua quá trình chế biến của nước này đạt 12,2 tỷ USD.

Tuy nhiên vào năm 2002 trước đó, một ban hội thẩm của WTO đã ra phán quyết rằng Canada đã vi phạm các nghĩa vụ thương mại của mình thông qua các chính sách hỗ trợ ngành sữa. Kết quả cuối cùng là Canada không được phép xuất khẩu nhiều sữa nữa. Nhằm nắm bắt cơ hội này, các nhà chế biến sữa tại Mỹ muốn gia tăng doanh số bán hàng tại thị trường Canada nhưng lại gặp phải sự cản trở tới từ mức thuế quan cao.

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cáo buộc rằng Canada sử dụng cách tiếp cận không công bằng để xác định phân bổ hạn ngạch theo Thỏa thuận thương mại Mỹ - Mexico - Canada. Việc này đã khiến một số bên cùng tham gia vào thị trường sữa tại Canada như các nhà bán lẻ tại quốc gia này hay các công ty dịch vụ thực phẩm không thể đạt được hạn ngạch.

Mỹ cũng không phải quốc gia duy nhất phản đối cách chính phủ Canada kiểm soát ngành sữa. Các quốc gia sản xuất sữa khác như New Zealand cũng cho rằng các biện pháp kiểm soát của Canada là một cách không công bằng để bảo vệ ngành công nghiệp sữa nước này.

Theo nhiều nhận định, việc quản lý nguồn cung ngăn cản Canada trở thành cường quốc xuất khẩu sữa cũng như ngũ cốc và thịt. Chính các chính sách bảo hộ và hạn chế nghiêm ngặt hàng nhập khẩu dẫn đến giá lương thực Canada cao hơn.

Ngược lại, tất cả các đảng phái chính trị lớn tại Canada đều thể hiện thái độ ủng hộ việc quản lý nguồn cung do nó giúp ổn định thu nhập cho nông dân chăn nuôi bò sữa. Điều này lại càng quan trọng trong bối cảnh các nhà sản xuất sữa ở nhiều quốc gia khác hiện đang phải chịu đựng tình trạng giá cả thay đổi và tình trạng thị trường thiếu ổn định do lạm phát cùng nguy cơ suy thoái kinh tế.

9.739 nông dân chăn nuôi bò sữa của Canada cũng tạo thành một trong những nhóm vận động hành lang có ảnh hưởng nhất trong nước. Hầu hết các trang trại đều nằm ở Quebec và Ontario, các tỉnh của Canada có nhiều ghế nhất trong quốc hội.

Đại diện cho chính phủ Canada, Bộ trưởng Thương mại nước này là bà Mary Ng. cũng giữ thái độ tương tự. Nhằm phản ứng lại các cáo buộc từ phía Mỹ, Reuters trích dẫn bà Mary Ng. cho biết bà cảm thấy thất vọng về việc này, đồng thời sẽ kiên quyết phản đối nỗ lực "đàm phán lại" của Mỹ trong quá trình 2 nước thực hiện dàn xếp tranh chấp.