Một trạm sạc của công ty Electrify America tại Mỹ - một trong những công ty chuyên các trạm sạc xe điện lớn tại Mỹ. Ảnh: InsideEVs

Nhằm hỗ trợ quá trình điện hóa các phương tiện giao thông tại Mỹ, chính phủ nước này đang đổ ra rất nhiều nỗ lực nhằm lắp đặt hàng trăm nghìn trạm sạc công cộng cho người dân. Dự luật khí hậu và năng lượng mà Quốc hội nước này thông qua vào tuần trước đã công bố các khoản tín dụng thuế cho việc mua xe điện. Ngay từ năm 2021, chính phủ Mỹ cũng đã thông qua luật cơ sở hạ tầng cho phép chi 7,5 tỷ USD cho việc xây dựng nhiều trạm sạc công cộng.

Tuy nhiên, những người lái xe điện và các nhà phân tích cho rằng các công ty lắp đặt và bảo trì trạm sạc cần phải làm nhiều hơn nữa để đảm bảo hơn 120.000 trạm sạc hiện tại và nhiều trạm sạc sắp được xây dựng có thể hoạt động trơn tru. Nguyên nhân là do hiện nay, các trạm sạc này gặp nhiều vấn đề bao gồm màn hình bị hỏng và phần mềm bị lỗi. Một số ngừng làm việc giữa chừng, trong khi những trạm sạc khác thậm chí không khởi động được.

Đối với những tài xế gặp phải nhiều bất tiện trong việc sạc xe, tờ New York Times cho biết việc chuyển sang sử dụng xe điện hoàn toàn, đặc biệt là cho những chuyến đi đường dài đang khiến họ cân nhắc lại lựa chọn của mình.

Mạng lưới trạm sạc xe điện công cộng ngày nay khiến nhiều người liên tưởng tới thời kỳ đầu của công nghệ Internet. Ảnh: Toyota Motors

Các trục trặc kỹ thuật liên quan tới trạm sạc

Trước đó lúc xe điện mới xuất hiện trên thị trường, hầu hết các chủ sở hữu sẽ lựa chọn sạc xe của mình tại nhà và do đó ít sử dụng các trạm sạc công cộng hơn. Thêm vào đó, do hầu hết các phương tiện chạy điện trên đường đều do Tesla sản xuất, việc sạc xe không gây ra rắc rối quá lớn do tập đoàn có mạng lưới sạc độc quyền.

Tuy nhiên, tất cả những điều này đang thay đổi trong bối cảnh doanh số bán xe điện ngày càng tăng khi các nhà sản xuất ô tô tung ra nhiều mẫu xe mới. Một số mẫu xe cũng được mua bởi những người không có khả năng lắp bộ sạc tại nhà, do đó việc sạc xe sẽ phải diễn ra tại những trạm sạc công cộng.

Các nghiên cứu cũng cho thấy trạm sạc công cộng đang là mối quan tâm hàng đầu của người tiêu dùng khi cân nhắc mua ô tô điện bên cạnh một mối bận tâm lớn khác về những vấn đề liên quan tới quãng đường mà xe có thể đi trong một lần sạc đầy.

Những sự lo lắng này không chỉ giới hạn trong những khách hàng tiềm năng mà thậm chí cả những người đã sở hữu xe điện. Theo khảo sát của Plug In America, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên quảng bá những phương tiện này, khoảng 1/3 người tham gia cho biết trạm sạc là một mối bận tâm trung bình.

Hiện cũng có ít nghiên cứu khoa học về các trạm sạc. Tuy nhiên một nghiên cứu gần đây được tiến hành bởi Cool the Earth, một tổ chức phi lợi nhuận về môi trường ở California và giáo sư về kỹ thuật sinh học đã nghỉ hưu tại Đại học California, Berkeley ông David Rempel đã phát hiện ra rằng 23% trong số 657 trạm sạc công cộng ở khu vực Bay Area đã bị hỏng.

Theo nghiên cứu này, các vấn đề phổ biến nhất là khi người sử dụng báo cáo không thể yêu cầu bộ sạc chấp nhận thanh toán hoặc bắt đầu tính phí. Trong các trường hợp khác, màn hình trống, không phản hồi hoặc hiển thị thông báo lỗi.

Một công ty sạc lớn là ChargePoint chỉ ghi nhận tỷ lệ các trạm sạc vận hành thành công ở ngưỡng 61%. Các nhà phê bình cho biết, mô hình của công ty có nhiều vấn đề do nó đặt trách nhiệm lên chủ sở hữu tài sản - những người có thể không có đủ chuyên môn hoặc cam kết cần thiết để quản lý thiết bị.

Ngoài các vấn đề về lỗi kỹ thuật, sự tương thích giữa bộ sạc với từng loại ô tô cũng là một vấn đề lớn. Những rắc rối này phần nào gợi nhớ tới thời kỳ ban đầu của Internet khi các modem cũ kỹ và đường dây điện thoại cũ kỹ có thể khiến việc sử dụng các trang web và gửi email trở thành một nhiệm vụ gây bực mình.

Một ví dụ về người gặp rắc rối với xe điện là ông Ethan Zuckerman, giáo sư tại Đại học Massachusetts Amherst và đồng thời là chủ sở hữu một chiếc Chevrolet Bolt. Theo New York Times phỏng vấn ông Zuckerman, các trạm sạc nhanh thường gặp phải lỗi. Bản thân là người từng trải qua những trường hợp bất tiện như vậy, ông Zuckerman cho biết người lái lúc đó không biết có thể tìm ai giúp đỡ.

Cụ thể vào mùa đông năm 2020, khi ông phải lái đường dài tới Viện Công nghệ Massachusetts, ông đã phải dừng lại trên đường về nhà do thời tiết lạnh của mùa đông thường khiến pin xe điện hao nhanh hơn. Khi ông tìm kiếm được một trạm sạc và lái xe tới đó, trạm sạc này lại bị hỏng. Một trạm sạc khác ở gần đó cũng đồng thời bị hỏng. Do không còn cách nào, ông đã phải lái đến một trạm xăng gần đó và thuyết phục một công nhân chạy dây nối cho xe của mình.

Ông chia sẻ: “Tôi đã ngồi đó 2 tiếng rưỡi trong cái lạnh cóng để đợi xe sạc đủ rồi tiếp tục đi tới thị trấn Lee, Mass và sử dụng 1 trạm sạc khác. Vì vậy, ông cho biết tính khả dụng và độ tin cậy của các trạm sạc công cộng vẫn còn là một vấn đề lớn.

Vì tất cả các yếu tố trên, ông Joel Levin, giám đốc điều hành của Plug In America nhận định nếu chính phủ muốn đẩy mạnh việc sử dụng xe điện, vấn đề sạc xe cần phải được giải quyết triệt để.

Mạng lưới trạm sạc của Tesla được đánh giá là đáng tin cậy và vận hành tương đối tốt. Ảnh: Getty Images

Biện pháp giải quyết tình hình

Với công nghệ ngày càng phát triển, ngành công nghiệp ô tô và trạm sạc hy vọng có thể sớm khắc phục được những vấn đề đang gây khó, tương tự như cách mà ngành công nghệ và viễn thông đã giúp việc truy cập internet trở nên đáng tin cậy hơn nhiều.

Trước mắt, việc mở rộng số lượng trạm sạc sẽ là một giải pháp được ứng dụng. Nếu có thêm nhiều trạm sạc ở nhiều vị trí, người lái sẽ không bị mắc kẹt hoặc cảm thấy bực bội nếu trạm sạc đầu tiên hoặc thứ 2 của mình gặp trục trặc.

Ngoài ra, trong khuôn khổ gói hỗ trợ xây dựng cơ sở sạc xe điện của chính phủ liên bang, các bộ sạc cũng sẽ được yêu cầu hoạt động 97% thời gian cũng như tuân thủ nghiêm ngặt theo các tiêu chuẩn kỹ thuật. Các trạm sạc cũng cần trang bị tối thiếu 4 cổng sạc đồng thời và không giới hạn cho bất kỳ thương hiệu ô tô nào.

Nhằm giải quyết vấn đề sạc xe, nhà sản xuất xe điện đứng đầu thị trường Tesla cũng dự kiến sẽ mở rộng các cơ sở sạc pin của mình cho cả những hãng ô tô khác, tương tự như mạng lưới của công ty tại một số quốc gia châu Âu.

Tuy nhiên, các chuyên gia ô tô cho biết mạng lưới của Tesla hoạt động tốt một phần là do bộ sạc được thiết kế riêng cho ô tô của công ty. Do đó, không có gì đảm bảo rằng các phương tiện do các nhà sản xuất ô tô khác sản xuất sẽ hoạt động trơn tru ngay từ đầu với thiết bị sạc của Tesla.