Chánh án Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn. Ảnh: Quochoi

Tại phiên chất vấn về lĩnh vực toàn án của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 18/3, đại biểu Hoàng Văn Liên (Long An) dẫn báo cáo của TAND Tối cao gửi Quốc hội nêu tỷ lệ giải quyết đơn yêu cầu tuyên bố phá sản của doanh nghiệp chưa cao. Đồng thời đặt câu hỏi "Chánh án có giải pháp nào cho vấn đề này?".

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, hiện nay quy định về phá sản của Việt Nam đang khác nhiều nước. Có nước có Luật phá sản, có nước gọi là Luật phá sản và phục hồi, vì họ coi việc phá sản một doanh nghiệp bê bết, thua lỗ như sự hồi sinh, cơ cấu lại; là một việc bình thường và lành mạnh.

Còn tại Việt Nam, phá sản vẫn bị coi như một vấn đề rất nghiêm trọng, cho nên Luật đang quy định rất ngặt nghèo về trình tự phá sản. Quản tài viên, mở thủ tục, đóng kinh phí khi phá sản… “Doanh nghiệp đã hết tiền vẫn phải đóng kinh phí làm thủ tục phá sản. Có những quy định tương đối bất cập”, Chánh án TAND Tối cao nêu.

Về nguyên nhân chủ quan, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, hơn 6.000 thẩm phán hiện nay rất giỏi trong án hình sự và kinh tế, dân sự, nhưng kinh nghiệm, tính chuyên nghiệp trong giải quyết án phá sản còn thiếu. Để khắc phục, ngành sẽ tiếp tục đề xuất Quốc hội sửa Luật Phá sản để tháo gỡ khó khăn hiện nay; đồng thời nâng cao trình độ thẩm phán về các vụ án phá sản.

Đặc biệt, ngành tòa án sẽ đề nghị Quốc hội cho phép hình thành tòa án phá sản chuyên biệt, chuyên xét xử vụ án về phá sản ở các trung tâm kinh tế lớn. Theo ông Bình, nếu có các tòa án chuyên biệt, chuyên môn sẽ tốt hơn, chất lượng xét xử án phá sản sẽ được nâng cao.

Trong dự thảo luật Tổ chức Tòa án nhân dân sửa đổi đang lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, việc thành lập TAND sơ thẩm chuyên biệt đã được bổ sung. Đây là các bộ phận được thành lập để giải quyết các vụ án, vụ việc đặc thù, có yêu cầu về kiến thức chuyên môn cao. TAND sơ thẩm chuyên biệt được tổ chức theo địa hạt pháp lý tùy thuộc vào số lượng các vụ việc phát sinh tại địa hạt pháp lý đó.

Việc quyết định thành lập TAND sơ thẩm chuyên biệt nào, số lượng bao nhiêu, theo những địa hạt pháp lý nào sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định trên cơ sở đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Trước mắt, dự thảo đề nghị thành lập: TAND sơ thẩm Sở hữu trí tuệ, TAND sơ thẩm Hành chính, TAND sơ thẩm Phá sản. Trong đó, tòa Sở hữu trí tuệ có thẩm quyền giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm các vụ việc về sở hữu trí tuệ theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự; tòa Hành chính có thẩm quyền giải quyết, xét xử các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND, Chủ tịch UBND từ cấp tỉnh trở lên theo quy định của Luật Tố tụng hành chính; tòa Phá sản có thẩm quyền giải quyết phá sản thuộc thẩm quyền của TAND theo quy định của Luật Phá sản.

Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử ở TAND sơ thẩm chuyên biệt là những chuyên gia, người có chuyên môn về lĩnh vực tương ứng, do HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi TAND sơ thẩm chuyên biệt có trụ sở bầu theo đề nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp. Chánh án TAND sơ thẩm chuyên biệt sau khi thống nhất ý kiến với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề nghị HĐND cùng cấp miễn nhiệm, bãi nhiệm Hội thẩm.

Bổ sung quy định TAND sơ thẩm chuyên biệt có chức năng, nhiệm vụ xét xử sơ thẩm các loại vụ việc đặc thù theo từng lĩnh vực (sở hữu trí tuệ, hành chính, phá sản). Chánh án TAND sơ thẩm chuyên biệt chịu trách nhiệm báo cáo công tác với TAND Tối cao.