Ảnh minh họa: Hà Anh.

Theo quy luật tiêu dùng, nhu cầu của người dân giảm sau dịp Tết Nguyên đán khiến giá hàng hóa và dịch vụ thiết yếu trên thị trường giảm, đặc biệt là lương thực, thực phẩm.

Do đó, theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Tổng cục Thống kê công bố sáng 29/3, so với tháng trước, CPI tháng 3 giảm 0,23% (khu vực thành thị giảm 0,21%; khu vực nông thôn giảm 0,25%). Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính, có 7 nhóm hàng giảm giá và 4 nhóm hàng tăng giá.

Đáng chú ý, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng có chỉ số giá tăng cao nhất, ở mức 0,29%. Nguyên nhân do giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 0,15% và giá dịch vụ sửa chữa nhà ở tăng 0,33%, chủ yếu do giá cát tăng khi thiếu nguồn cung.

Giá điện sinh hoạt tháng 3 tăng 0,47% so với tháng trước, nước sinh hoạt tăng 2,1% do nhu cầu tiêu dùng tăng.

Giá gas tăng 0,49% so với tháng trước do từ ngày 1/3/2024, giá gas trong nước điều chỉnh tăng 2.000 đồng/bình 12 kg do điều chỉnh tỷ giá USD.

Ở chiều ngược lại, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống có chỉ số giảm mạnh nhất, ở mức 0,76%, tác động làm CPI chung giảm 0,25 điểm phần trăm. Trong đó, lương thực giảm 0,42%; nhóm thực phẩm giảm 1,19%; nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 0,19%.

So với cùng kỳ năm trước, CPI tháng 3/2024 tăng 3,97%. Trong 11 nhóm hàng tiêu dùng chính có 10 nhóm tăng giá và 1 nhóm giảm giá.

Dẫn đầu là nhóm giáo dục với mức tăng cao nhất với 10,12%, tác động làm CPI chung tăng 0,62 điểm phần trăm, chủ yếu do trong năm học 2023-2024 một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tăng mức học phí theo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.

Nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 6,48%, làm CPI chung tăng 0,35 điểm phần trăm do giá dịch vụ y tế được điều chỉnh theo Thông tư số 22/2023/TT-BYT của Bộ Y tế từ ngày 17/11/2023.

Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 6,32%, trong đó lệ phí công chứng, bảo hiểm và dịch vụ khác tăng 12,59%; dịch vụ phục vụ cá nhân tăng 7,84%; dịch vụ vệ sinh môi trường tăng 5,45%; dịch vụ về hiếu hỉ tăng 2,86%.

Nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 4,87%, làm CPI chung tăng 0,92 điểm phần trăm do giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở và giá nhà ở thuê tăng.

Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 4,05%, tác động làm CPI chung tăng 1,36 điểm phần trăm, trong đó nhóm lương thực tăng 16,54%; ăn uống ngoài gia đình tăng 4,29%; thực phẩm tăng 1,94%.

Nhóm giao thông tăng 2,68% làm CPI chung tăng 0,26 điểm phần trăm, trong đó phụ tùng tăng 1,94%, bảo dưỡng phương tiện đi lại tăng 4%; xăng dầu tăng 1,75%.

Nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 2,63%, tác động làm CPI chung tăng 0,07 điểm phần trăm, chủ yếu do giá nguyên liệu sản xuất đồ uống, chi phí vận chuyển tăng.

Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 1,45% so với cùng kỳ năm trước, tác động làm CPI chung tăng 0,07 điểm phần trăm.

Riêng chỉ số giá nhóm bưu chính, viễn thông tháng 3/2024 giảm 1,47% so với cùng kỳ năm trước do giá điện thoại thế hệ cũ giảm.

So với tháng 12/2023, CPI tháng 3/2024 tăng 1,12%.

Bình quân quý 1/2024, CPI tăng 3,77% so với cùng kỳ năm 2023. Theo Tổng cục Thống kê, những nguyên nhân chính làm tăng CPI quý 1 gồm:

Giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng gạo nếp và gạo tẻ ngon trong dịp Lễ ông Công, ông Táo và Tết Nguyên đán tăng cao làm cho chỉ số giá gạo quý 1/2024 tăng 21,71% so với cùng kỳ năm trước, tác động làm CPI chung tăng 0,55 điểm phần trăm.

Chỉ số giá nhóm nước sinh hoạt tăng 10,58% do nhu cầu sử dụng nước tăng, đồng thời một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tăng giá nước theo quyết định của Ủy ban nhân dân, tác động làm CPI chung tăng 0,06 điểm phần trăm.

Chỉ số giá nhóm điện sinh hoạt tăng 9,38% do nhu cầu sử dụng điện tăng cùng với từ ngày 4/5/2023 và ngày 9/11/2023, EVN điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân, góp phần làm CPI chung tăng 0,31 điểm phần trăm.

Chỉ số giá nhóm giáo dục quý 1 tăng 9,02% so với cùng kỳ năm trước, do trong năm học 2023-2024 một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tăng mức học phí, làm CPI chung tăng 0,56 điểm phần trăm.

Chỉ số giá nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 6,51%, làm CPI chung tăng 0,35 điểm phần trăm do giá dịch vụ y tế được điều chỉnh theo Thông tư số 22 của Bộ Y tế từ ngày 17/11/2023.

Chỉ số giá nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 5,4% do giá xi măng, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào và giá nhà thuê tăng, làm CPI chung tăng 1,02 điểm phần trăm.

Chỉ số giá nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 1,35%, góp phần làm CPI chung tăng 0,06 điểm phần trăm.

Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra, lạm phát cơ bản tháng 3/2024 tăng 0,03% so với tháng trước và tăng 2,76% so với cùng kỳ năm trước.

Trong quý 1/2024, lạm phát cơ bản bình quân tăng 2,81% so với cùng kỳ, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 3,77%) chủ yếu do giá lương thực, xăng dầu, giá dịch vụ y tế và giá dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.

Trong nước, chỉ số giá vàng tháng 3/2024 tăng 4,59% so với tháng trước; tăng 9,41% so với tháng 12/2023; tăng 22,71% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân quý 1/2024, chỉ số giá vàng tăng 18,23%.

Chỉ số giá đô la Mỹ tháng 3/2024 tăng 0,88% so với tháng trước; tăng 1,81% so với tháng 12/2023; tăng 4,32% so với cùng kỳ năm trước; bình quân quý 1/2024 tăng 3,97%.