Quyền Chủ tịch Hạ viện Mỹ Patrick McHenry tại Đồi Capitol ngày 3/10/2023. Ảnh: AFP

Ngày 3/10, kiến nghị bãi nhiệm ông Kevin McCarthy từ Hạ nghị sĩ Matt Gaetz đã được thông qua với sự ủng hộ của 8 đảng viên Cộng hòa và 208 đảng viên Dân chủ có mặt.

Cuộc bỏ phiếu này đã khiến ông McCarthy trở thành Chủ tịch Hạ viện Mỹ đầu tiên bị phế truất chỉ sau chưa đầy 9 tháng làm việc.

Việc ông McCarthy bị loại bỏ khỏi chức Chủ tịch Hạ viện diễn ra vào thời điểm trọng yếu nhất trong năm khi tranh chấp lưỡng đảng gần như đẩy chính phủ Mỹ tới bờ vực vỡ nợ 31.400 tỷ USD.

Cuộc bỏ phiếu khiến hoạt động lập pháp tại Hạ viện bị đình trệ, đặc biệt là khi chính phủ tiếp tục đứng trước nguy cơ đóng cửa một phần vào ngày 17/11 nếu Quốc hội không gia hạn luật chi tiêu ngân sách.

Ngoài ra, nó còn khiến Quốc hội rơi vào tình thế khó khăn trong việc cập nhật các chương trình trợ cấp nông nghiệp và dinh dưỡng, thông qua các dự luật tài trợ của chính phủ và xem xét viện trợ thêm cho Ukraine.

Ai sẽ là Chủ tịch Hạ viện tiếp theo?

Ngay sau cuộc bỏ phiếu, hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Patrick McHenry, một đồng minh thân cận của ông McCarthy, đã được bổ nhiệm làm quyền chủ tịch. Ông là cái tên được lựa chọn từ danh sách các hạ nghị sĩ có thể đảm nhiệm chức Chủ tịch Hạ viện tạm thời mà ông Kevin McCarthy lập ra hồi tháng 1 khi ông được bầu vào vị trí này.

Theo AP trích dẫn quy định, ông McHenry sẽ không có toàn bộ quyền lực của một Chủ tịch Hạ viện được bầu hợp lệ mà chỉ có những quyền lực được cho là “cần thiết và phù hợp”. Ông sẽ không có quyền thông qua hoặc bãi bỏ dự luật và cũng không có quyền ký kết bất kỳ hoạt động chính thức nào khác của Hạ viện cần có sự chấp thuận của Chủ tịch.

Trước mắt, công việc của ông McHenry sẽ là tìm ra Chủ tịch Hạ viện mới. 221 thành viên Đảng Cộng hòa và 212 thành viên Đảng Dân chủ tại Hạ viện sẽ cần họp kín để đưa ra hướng đi trong tương lai.

Mỗi bên dự kiến sẽ cố gắng lựa chọn một ứng cử viên cho vị trí này. Đối với các đảng viên Dân chủ, lựa chọn tiềm năng nhất chính là Lãnh đạo thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries - người đã từng tranh cử chức vụ này hồi tháng 1 đầu năm với ông McCarthy cùng các ứng cử viên khác.

Hiện vẫn chưa rõ thành viên Đảng Cộng hòa nào tại Hạ viện được đề cử cho vị trí Chủ tịch. Một số hạ nghị sĩ, trong đó bao gồm ông Gaetz, đã đề cập đến các ứng cử viên đồng thuận tiềm năng như ông Steve Scalise hoặc ông Tom Emmer. Những cái tên khác được đưa ra thảo luận bao gồm Dân biểu Kevin Hern - Chủ tịch Ủy ban Nghiên cứu của Đảng Cộng hòa, và Dân biểu Jim Jordan - Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện.

Cũng có một số ý kiến đề xuất cựu Tổng thống Donald Trump giữ chức vụ này do theo Hiến pháp Mỹ, Chủ tịch Hạ viện không nhất thiết phải là thành viên Quốc hội. Tuy nhiên, nhà cựu lãnh đạo cho biết mình không mong muốn công việc này và ông cũng đang trong quá trình tranh cử Tổng thống.

Sau khi có quyết định đề cử, Hạ viện sẽ phải bỏ phiếu cho tới khi ứng cử viên nhận được đa số phiếu ủng hộ cho chức Chủ tịch Hạ viện. Quá trình này có thể diễn ra thuận lợi, tuy nhiên cũng có thể bị kéo dài giống như những gì từng xảy ra với ông McCarthy hồi tháng 1 đầu năm. Tại thời điểm đó, ông phải trải qua hơn 15 cuộc bỏ phiếu mới có thể thành công trở thành Chủ tịch Hạ viện.