Ảnh minh họa.

Tại Tọa đàm "Sóng Chứng Khoán 2023: V hay W?" do Chứng khoán Yuanta Việt Nam tổ chức ngày 19/8, bà Đỗ Hồng Vân - Trưởng nhóm phân tích dữ liệu, Khối dịch vụ thông tin tài chính FiinGroup cho biết, kể từ giữa tháng 4/2023, Chính phủ có sự đảo chiều sự chính sách giúp tâm lý nhà đầu tư trở nên cân bằng hơn. Nhờ đó, VN-Index có sự phục hồi mạnh mẽ.

Sự phục hồi đó đến từ rất nhiều nhóm ngành, đặc biệt những nhóm ngành có độ nhạy với lãi suất như dịch vụ tài chính (chủ yếu là chứng khoán), liên quan đến kỳ vọng hồi phục lợi nhuận. Vậy kết quả kinh doanh của doanh nghiệp có phản ứng đúng kỳ vọng thị trường hay không?

Dữ liệu của FiinGroup cho thấy có sự phục hồi nhẹ về lợi nhuận thị trường, biểu hiện ở việc tốc độ suy giảm lợi nhuận đã chậm lại so với các quý trước. Lợi nhuận quý 2/2023 đã tăng trưởng cao so với quý 1/2023 và quý 4/2022. “Chúng tôi tin rằng quý 4/2022 đã là đáy về suy giảm lợi nhuận doanh nghiệp”, bà Vân nói.

Theo vị chuyên gia, sự hồi phục lợi nhuận thị trường đến từ khối tài chính, chủ yếu là nhóm chứng khoán thay vì nhóm ngân hàng như các giai đoạn trước. Khối phi tài chính cải thiện về biên lợi nhuận, đã diễn ra trong 2 quý vừa qua và xu hướng ngày càng mạnh mẽ. Tuy nhiên nhìn sâu vào từng nhóm ngành, bà Vân chỉ ra những điểm đáng lưu ý.

Như ngành bất động sản, trong quý 2 vừa qua được xếp vào nhóm tăng trưởng mạnh do tổng lợi nhuận tăng 61% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng chủ yếu đóng góp từ vài doanh nghiệp như KBC, VHM.

“Với nhóm ngành này, nhà đầu tư quan tâm đến tiến độ thực hiện dự án và bán hàng hơn là câu chuyện tăng trưởng lợi nhuận. Bất động sản vẫn đang chu kỳ xuống, kỳ vọng sớm hồi phục có xác suất thấp. Doanh nghiệp bất động sản gặp vấn đề liên quan đến vốn và pháp lý dự án”, bà Vân nhận định.

Tổng lợi nhuận của khối tài chính và phi tài chính trong quý 2/2023 đã tăng 31,8% so với quý 4/2022 và 6,4% so với quý 1/2023. Nguồn: FiinGroup

Với các ngành ở nhóm hồi phục, chuyên gia cho rằng tốc độ suy giảm lợi nhuận đã chậm lại đáng kể, có chỉ báo liên quan đến sự hồi phục là biên lợi nhuận cải thiện.

Như nhóm thép, lợi nhuận giảm quý thứ 4 liên tiếp nhưng biên lợi nhuận chuyển từ âm sang dương, tức là doanh nghiệp hoạt động đã có lãi từ hoạt động kinh doanh cốt lõi. Tuy nhiên phần lớn các công ty trong ngành có số ngày tồn kho giảm, cho thấy bản thân doanh nghiệp không tự tin về việc bán hàng ở phía trước nên chủ động kiểm soát hàng tồn kho để duy trì lợi nhuận.

Với nhóm đang ở trạng thái dò đáy gồm hoá chất, dầu khí, bán lẻ; bà Vân cho rằng hầu hết đều phụ thuộc vào sự phục hồi cầu trong nước cũng như thế giới, và sự phục hồi này đang diễn ra rất chậm.

Thời điểm nhà đầu tư dễ kiếm tiền nhất đã qua?

Nhận định về triển vọng thị trường trước mắt, chuyên gia FiinGroup cho rằng vẫn còn nhiều tiềm năng tăng trưởng, song cơ hội để nhà đầu tư mua cổ phiếu lãi "bằng lần" không còn nhiều như nửa đầu năm.

Trích dẫn một báo cáo nước ngoài về 4 pha cơ bản mà thị trường thường trải qua là thất vọng, kỳ vọng, hồi phục và tăng trưởng, bà Vân đánh giá thị trường đang chuẩn bị bước qua giai đoạn phục hồi.

"VN-Index đã trải qua pha thất vọng khi giảm sâu vào cuối năm 2022. Từ đầu năm đến nay, chúng ta đang ở pha kỳ vọng và chuẩn bị bước vào hồi phục vào cuối năm. Dù vậy, cần lưu ý trong mỗi chu kỳ của thị trường, pha kỳ vọng là thời điểm nhà đầu tư dễ kiếm tiền nhất. Hiện, định giá thị trường không còn rẻ, nếu loại nhóm ngành ngân hàng, bất động sản thì đang ở mức rất cao trong nhiều năm nay", vị chuyên gia nhận định.

Theo bà Vân, khi định giá thị trường không còn rẻ, nhà đầu tư sẽ có cái nhìn thận trọng hơn giai đoạn trước. Thị trường sẽ chọn lọc kỹ lưỡng hơn và những kỳ vọng sẽ cần có số liệu thực tế chứ không đơn thuần là tin tức.

Đa số các ngành tăng giá cổ phiếu do mở rộng định giá. Nguồn: FiinGroup

Về chủ đề đầu tư lớn trên thị trường hiện nay, bà Vân cho rằng dựa trên ba kỳ vọng.

Kỳ vọng thứ nhất liên quan đến tháo gỡ chính sách, với tác động đến những nhóm nổi bật như chứng khoán, thép, bất động sản, xây dựng... Tuy nhiên vị chuyên gia cho rằng, giá cổ phiếu các nhóm này đã "chạy" rất xa so với sự cải thiện nền tảng cơ bản (phục hồi lợi nhuận). "Định giá mở rộng như thế kia thì bao giờ lợi nhuận mới theo kịp?", bà Vân phân tích theo biểu đồ trên.

Thứ hai là kỳ vọng cầu nội địa cải thiện, nổi lên ngành bán lẻ. Nhiều kỳ vọng cho rằng nhóm bán lẻ cuối năm sẽ tốt hơn, song chuyên gia cho rằng cần lưu ý việc các doanh nghiệp đang giảm hàng tồn kho đáng kể, cho thấy bản thân doanh nghiệp cũng chưa chắc chắn về sự hồi phục trong thời gian tới.

Thứ ba là kỳ vọng xuất khẩu hồi phục. Bà Vân cho rằng kỳ vọng này sẽ mang lại cơ hội đầu tư cho nửa cuối năm nay. Sự hồi phục của nền kinh tế Mỹ sẽ là cơ hội cho một số nhóm xuất khẩu liên quan đến đời sống thực của người dân như ăn, mặc...