Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính, Ukraine thiệt hại tới hơn 60 tỷ USD về cơ sở hạ tầng và vật chất. Ảnh: Reuters

Wall Street Journal đưa tin, trong tuần qua, các quan chức tài chính hàng đầu thế giới đã tham gia cuộc họp Mùa xuân tại Washington (Mỹ) để thảo luận về gánh nặng chi phí ngày càng tăng do hệ quả từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Cùng với đó, các lãnh đạo cũng nhận định về những thách thức mà thế giới đang đối mặt khi giúp Ukraine tái thiết trong cả giai đoạn trước mắt và tương lai.

Thủ tướng Ukraine Denys Shmyha cho biết, nước này cần hỗ trợ ngân sách khoảng 5 tỷ USD/tháng để duy trì hoạt động trong vòng 5 tháng, cùng với đó là khoảng 600 tỷ USD nhằm hỗ trợ tái thiết. Mặc dù cả Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và một số chính phủ đã đưa ra cam kết hỗ trợ, nhưng các quan chức đều nhận định rằng còn nhiều khó khăn để có thể đáp ứng được nhu cầu tài chính mà Ukraine mong muốn.

Bfa Odile Renaud-Basso của EBRD cho biết, sự hỗ trợ cho Ukraine có thể so sánh với Kế hoạch Marshall sau Thế chiến II. Ảnh: Bloomberg

“Giờ đây, chúng ta sẽ thấy một sự huy động tài chính lớn của cộng đồng quốc tế. Tất cả đang suy nghĩ về một nỗ lực tương tự như 'Kế hoạch Marshall' cho Ukraine, tương tự như những gì đã xảy ra sau chiến tranh thế giới thứ 2”, bà Odile Renaud-Basso, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển và Tái thiết châu Âu (EBRD) nói. Bà đề cập đến chương trình tái thiết đa quốc gia của Mỹ được triển khai vào năm 1948, đã giúp phục hồi nền kinh tế châu Âu sau Thế chiến II thông qua viện trợ chính thức và các khoản đầu tư tư nhân.

Những thách thức lớn

Trong khi đó, hiện nền kinh tế toàn cầu đang xuất hiện một loạt các thách thức. Một số quốc gia, bao gồm Mỹ vẫn đang căng mình giải quyết các vấn đề của riêng mình, bao gồm tốc độ tăng trưởng giảm và lạm phát leo thang. Nhiều nước đang phát triển đang đối mặt với tình trạng giá cả hàng hoá tăng vọt, khoản nợ công khổng lồ và hậu quả mà đại dịch để lại. Ngoài ra, các nước này cũng cần tới sự hỗ trợ từ các quốc gia giàu có và những tổ chức tài chính quốc tế như IMF hay WB.

“Vấn đề lớn mà tất cả quốc gia phải đối mặt đó là cần có các phương án giải quyết như thế nào khi các cuộc khủng hoảng liên tiếp xuất hiện và chúng ta còn chưa thể phục hồi từ khủng hoảng đầu tiên”, bà Gita Gopinath, Phó Giám đốc điều hành thứ nhất của IMF, cho biết trong một cuộc phỏng vấn.

Tại cuộc họp Mùa xuân, 2 chủ đề hàng đầu được các nước ưu tiên thảo luận là các viện trợ phi quân sự cho Ukraine và giải pháp thanh khoản nợ cho các nước đang phát triển.

Theo Giám đốc điều hành IMF Kristalina Georgieva, Ukraine hiện cần khoảng 5 tỷ USD/tháng để duy trì hoạt động cơ bản của chính phủ trong vòng hai đến ba tháng tới. Nguồn thu ngân sách của Kiev đang sụt giảm, trong khi chi phí do hệ quả từ cuộc xung đột đang tăng cao.

Thủ tướng Ukraine Shmyhal cho biết Ukraine cần 600 tỷ USD để hỗ trợ tái thiết. Ảnh: Press Pool

Trong khi đó, Thủ tướng Ukraine Shmyhal cho rằng, nước này sẽ cần tổng cộng khoảng 600 tỷ USD để phục hồi, xây dựng và chuyển đổi nền kinh tế. Ông cho biết đã kêu gọi một số quốc gia cung cấp 10% quyền rút vốn đặc biệt (SDR) chưa sử dụng của họ nhằm giúp Ukraine. Năm ngoái, IMF đã phân bổ 650 tỷ USD trong các SDR mới, nhằm hỗ trợ các quốc gia thành viên tăng thảnh khoản cho nền kinh tế thế giới.

Bên cạnh đó, WB ước tính rằng, con số thiệt hại vật chất tại Ukraine hiện đã lên tới 60 tỷ USD. Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass nhận định, quá trình tái thiết cần được bắt đầu bằng việc ưu tiên phục hồi những cơ sở hạ tầng thiết yếu (giao thông, điện, hệ thống sưởi và mạng lưới kỹ thuật số) trong vòng 6-8 tháng khi cuộc chiến kết thúc. Tiếp theo sau đó là các nỗ lực nhằm phục hồi các thành phố, các ngành kinh tế và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, ông Malpass cho biết: “Trong thời điểm xung đột vẫn diễn ra, chúng ta sẽ ưu tiên hỗ trợ cho hệ thống tài chính, tiền tệ và tài khoá của Ukraine”.

Các quan chức từ những thể chế đa phương cho biết họ hy vọng sẽ có thể hỗ trợ cho nhu cầu tài chính ngắn hạn của Ukraine, thông qua các khoản viện trợ không hoàn lại từ các nước, thay vì các khoản vay yêu cầu hoàn trả.

IMF dự báo nền kinh tế Ukraine đã giảm khoảng 35% trong năm nay. Thủ tướng Shmyhal thì cho biết hơn 60% doanh nghiệp của nước này đã ngừng hoạt động hoàn toàn hoặc một phần từ tháng 3, bao gồm các cơ sở sản xuất sắt và thép ở thàng phố Mariupol, điểm nóng giao tranh giữa quân đội Ukraine và Nga.

Cải cách để thu hút đầu tư

“Việc hợp tác và đưa ra một gói tổng thể nhằm hỗ trợ tái thiết sẽ là một quá trình phức tạp hơn”, bà Renaud-Basso từ EBRD cho biết. Để thuyết phục các nước hỗ trợ các nguồn tài chính lớn, Ukraine cần cam kết cải tổ toàn bộ nền kinh tế, đồng thời đưa ra những kế hoạch nhằm tăng cường tính chống chịu về lâu dài, bao gồm cả về vấn đề môi trường.

“Trước khi cuộc xung đột diễn ra, Ukraine đã có chương trình cải cách trong chính phủ, giải quyết vấn đề tham nhũng và hệ thống tư pháp. Tuy nhiên, những thách thức này vẫn còn tồn tại. Chúng cần phải được giải quyết trong quá trình tái thiết về sau nếu như Ukraine nhận được sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế”, bà bình luận.

Các đại diện tổ chức tài chính hàng đầu thế giới cũng thảo luận về giải pháp tái thiết Ukraine. Ảnh: Getty Images

Bên cạnh đó, giới chức cũng cho rằng nguồn đầu tư của tư nhân cũng đóng vai trò quan trọng. Thứ trưởng Tài chính Mỹ Wally Adeyemo và Bộ trưởng Tài chính Ukraine Sergii Marchenko hôm 21/4 đã có cuộc thảo luận với lãnh đạo các tập đoàn tài chính lớn của Mỹ để tìm giải pháp tái thiết Ukraine, bao gồm đại diện của Bank of America, Goldman Sachs, Citi Group và Mastercard.

“Tôi tin rằng, những khoản đầu tư quy mô lớn là cách duy nhất để tạo động lực cần thiết để mau chóng thoát khỏi cuộc khủng hoảng hiện nay”, ông Marchenko nói. Đồng thời ông cho biết nhóm đã thảo luận về cách giải quyết tham nhũng, cải thiện hệ thống tư pháp và pháp luật nhằm thu hút và bảo vệ nhà đầu tư.

“Đây là điều cần thiết để có thể tiếp tục thu hút vốn đầu tư vào Ukraine”, ông nhận định.

Mặc dù con số ước tính thiệt hại và chi phí cho quá trình tái thiết vẫn tiếp tục tăng lên khi cuộc chiến vẫn leo thang nhưng chắc chắn đây sẽ là con số không nhỏ.

“Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Cao uỷ Liên Hợp Quốc về Người tị nạn (UNHCR) đã được thành lập để giúp đỡ hơn 3 triệu người châu Âu phải di tản do chiến tranh. Còn hiện nay, đã có hơn 4,5 triệu người Ukraine phải rời bỏ khỏi đất nước, gần 8 triệu người khác bị mất nhà cửa”, bà Georgieva nói trong cuộc họp.

“Tất cả trong số chúng ta, những người hiểu rõ lịch sử của châu Âu, đều cảm thấy lo lắng cho tình hình tại Ukraine. Nhưng chúng ta cũng đồng thời có chung mối lo cho cả châu Âu và toàn thế giới về những thách thức hiện ở phía trước”, vị quan chức IMF này cho biết.