Một tên lửa đạn đạo liên lục địa Yars được bắn thử trong khuôn khổ cuộc tập trận hạt nhân của Nga từ một bãi phóng ở Plesetsk, tây bắc nước Nga, ngày 26/20/2022. Ảnh: BQP Nga

"Việc Nga từ chối tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động thanh tra đã ngăn cản Mỹ thực hiện các quyền quan trọng theo hiệp ước và đe dọa khả năng kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa hai bên", một người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 31/1 cho biết trong một bình luận gửi qua email, theo Reuters.

Trong khi đó, lãnh đạo các ủy ban an ninh quốc gia tại Thượng viện Mỹ - cơ quan chịu trách nhiệm thông qua các hiệp ước, cho rằng việc Moscow không tuân thủ hiệp ước sẽ ảnh hưởng đến các thỏa thuận vũ khí trong tương lai.

"Việc tuân thủ các nghĩa vụ của hiệp ước New START sẽ rất quan trọng đối với việc Thượng viện xem xét bất kỳ hiệp ước kiểm soát vũ khí chiến lược nào trong tương lai với Moscow, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Bob Menendez, Jack Reed và Mark Warner cho biết trong một tuyên bố chung.

New START hiện là trụ cột duy nhất còn lại trong việc kiểm soát hạt nhân song phương giữa Moscow và Washington. Hiệp ước được hai nước thực thi từ năm 2011ăm 2021, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký gia hạn New START thêm 5 năm, kéo dài thỏa thuận đến năm 2026.

Phái đoàn Nga tham dự hội nghị đánh giá Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân tại New York, Mỹ, ngày 1/8/2022. Ảnh: Reuters

Bình luận của phía Mỹ được đưa ra sau khi Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov ngày 30/1 cảnh báo rằng ước New START mà nước này ký với Mỹ có thể sẽ kết thúc vào năm 2026 mà không có hiệp ước thay thế, khi Washington cố khiến Moscow chịu "thất bại chiến lược" trong cuộc chiến tại Ukraine, theo RIA Novosti.

"Mọi việc trong lĩnh vực an ninh, bao gồm kiểm soát vũ khí, đều trở thành vật làm tin cho đường lối của Mỹ trong việc gây ra thất bại chiến lược đối với Nga. Chúng tôi sẽ chống lại điều này theo cách mạnh mẽ nhất và bằng tất cả các phương pháp, phương tiện mà chúng tôi có", Thứ trưởng Ngoại giao Nga nhấn mạnh.

Khi được hỏi liệu Moscow có nghĩ tới khả năng không có hiệp ước kiểm soát hạt nhân sau năm 2026 hay không, Thứ trưởng Ngoại giao Nga cho biết: "Đây là một kịch bản hoàn toàn có thể xảy ra".

Hồi tháng 8/2022, Nga đã đình chỉ hợp tác với những cuộc thanh tra theo hiệp ước New START, đổ lỗi cho các hạn chế đi lại mà Washington và đồng minh áp đặt sau khi Moscow phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine. Tuy nhiên, nước này vẫn cam kết tuân thủ các điều khoản của hiệp ước.

Các cuộc đàm phán giữa hai bên về việc nối lại các cuộc thanh sát theo New START vào tháng 11 năm ngoái tại Ai Cập, nhưng Nga đã hoãn lại và không bên nào ấn định ngày mới. Tại thời điểm đó, ông Ryabkov cho rằng tình hình không thuận lợi cho việc ấn định thời điểm tổ chức phiên họp của ủy ban tham vấn Nga - Mỹ về Hiệp ước New START.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng Nga "có con đường rõ ràng" để trở lại tuân thủ hiệp ước bằng cách cho phép những hoạt động thanh tra và Washington vẫn sẵn sàng hợp tác với Moscow để thực hiện đầy đủ hiệp ước. "Hiệp ước New START vẫn nằm trong lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ", người phát ngôn nói.

Kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine nổ ra, Washington đã viện trợ an ninh cho Kiev lên tới 27 tỷ USD, bao gồm hơn 1.600 tên lửa phòng không Stinger, 8.500 tên lửa chống tăng Javelin và hơn 1 triệu viên đạn pháo 155 mm.