Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc - Ảnh:quochoi.vn

Chiều 20/11, tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, Quốc hội thảo luận về Tờ trình của Chính phủ về việc giảm thuế giá trị gia tăng (VAT).

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nêu rõ, qua 4 tháng thực hiện (tháng 7, 8, 9 và tháng 10/2023), chính sách giảm thuế VAT đã hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân tổng cộng khoảng 15.600 tỷ đồng.

Việc này đã góp phần giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ, từ đó thúc đẩy sản xuất kinh doanh và tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động, góp phần kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ, để kịp thời ứng phó với diễn biến tình hình kinh tế - xã hội, đồng thời cân nhắc, tính toán phù hợp với điều kiện thực tế, cần triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất đã ban hành trong năm 2023 và nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp về giảm thuế, phí, lệ phí cho năm 2024.

Theo đó, tiếp tục xem xét giảm thuế VAT 2% và xem xét giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu như đã áp dụng của năm 2023; tiếp tục rà soát giảm mức thuế suất thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh trong nước; giảm mức thu một số khoản phí, lệ phí.

Trên cơ sở đánh giá kết quả đạt được của giải pháp giảm thuế VAT 2% theo Nghị quyết số 101/2023, việc tiếp tục thực hiện giảm thuế VAT trong 6 tháng đầu năm 2024 nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân là cần thiết.

Theo Bộ trưởng Phớc, thực hiện theo phương án này nhằm thực hiện mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho ngân sách Nhà nước cũng như nền kinh tế.

Đồng thời, để đảm bảo tính linh hoạt của chính sách qua đó tạo điều kiện để doanh nghiệp, người dân sớm được thụ hưởng chính sách hỗ trợ, Chính phủ đề xuất sau ngày 30/6/2024, giữa 2 kỳ họp Quốc hội, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng nếu tình hình kinh tế và doanh nghiệp, người dân vẫn còn khó khăn, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Cũng theo tờ trình của Chính phủ, dự kiến số giảm thu ngân sách Nhà nước từ việc giảm VAT 2% là khoảng 4.175 tỷ đồng/tháng, nếu áp dụng trong 6 tháng đầu năm 2024 thì tương đương khoảng 25.000 tỷ đồng.

Về tác động đến tăng trưởng kinh tế, Bộ trưởng cho biết việc giảm thuế VAT sẽ góp phần giảm giá thành, giá bán hàng hóa, dịch vụ, từ đó góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh và duy trì công ăn việc làm cho người lao động, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và phục hồi kinh tế trong năm 2024.

Đối với người dân, đây là đối tượng sẽ được hưởng lợi trực tiếp của chính sách này, việc giảm thuế VAT đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất thuế VAT 10% sẽ góp phần giảm giá bán, từ đó góp phần giảm trực tiếp chi phí của người dân trong việc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ phục vụ đời sống nhân dân.

Đối với doanh nghiệp, việc giảm 2% mức thuế VAT sẽ góp phần làm giảm chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, từ đó giúp sản phẩm của doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh, tăng tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ và mở rộng sản xuất kinh doanh.

Thẩm tra tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, đa số ý kiến đồng tình kéo dài thực hiện chính sách này để nền kinh tế phục hồi nhanh hơn trong bối cảnh khó khăn.

Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến không nhất trí vì cho rằng đây chỉ là biện pháp tình thế. Những ý kiến này cho rằng, giảm thuế VAT những tháng cuối 2023 không thể hiện tác động lớn đến kích cầu tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế như nhận định của Chính phủ. Theo số liệu của cơ quan thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng quý 3 chỉ tăng 7,3%, thấp hơn mức tăng các quý trước.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh.

Ngoài ra, cũng có ý kiến nhận xét đánh giá tác động giảm thu khoảng 25.000 tỷ đồng ngân sách chưa dự báo được mức độ, lĩnh vực ngành hàng sẽ chuyển biến tích cực khi tiếp tục giảm thuế này.

Một số ý kiến khác thì đề xuất giảm thuế VAT về 8% với tất cả hàng hóa, dịch vụ đang chịu thuế suất 10%.

Theo dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề nghị sau ngày 30/6/2024 - thời điểm chính sách giảm thuế hết hiệu lực, giữa hai kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định việc giảm thuế VAT tiếp hay không trên cơ sở đề xuất của Chính phủ. Việc này, theo giải trình của Chính phủ, để đảm bảo linh hoạt trong điều hành chính sách tài khóa. Nhưng khi thẩm tra, Ủy ban Tài chính ngân sách không đồng ý, bởi theo Hiến pháp 2013, Quốc hội là cơ quan quy định, sửa đổi hoặc bỏ các loại thuế. Vì thế, việc quyết định chính sách giảm thuế VAT thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Như vậy, trường hợp đến giữa năm 2024, nếu Chính phủ thấy rõ nhu cầu cần tiếp tục giảm thuế VAT cho nửa cuối năm, sẽ thực hiện theo quy trình thủ tục văn bản pháp luật, trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 7.