Chiều 4/11, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 10/2023, báo chí đặt câu hỏi, sau 4 lần Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh lãi suất giảm tương đương 0,5-2%/năm nhưng lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới ở thời điểm cuối tháng 8/2023 chỉ giảm khoảng 1,0% so với cuối năm 2022. Liệu lãi suất các ngân hàng thương mại đã giảm tương xứng với mức điều chỉnh của NHNN?
Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú khẳng định, về tổng quan việc điều hành chính sách tiền tệ thời gian qua đã cơ bản đạt mục tiêu giảm lãi suất hỗ trợ nền kinh tế, doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng, phục hồi sản xuất kinh doanh.
Phân tích rõ hơn về chỉ tiêu lãi suất, Phó Thống đốc cho biết, nếu lãi suất chỉ tính đến câu chuyện huy động và cho vay thì lãi suất huy động thấp, lãi suất cho vay cũng sẽ thấp. Tuy nhiên, huy động phụ thuộc vào yếu tố lạm phát và các chỉ số khác. Do đó, việc điều hành chỉ tiêu lãi suất phải đảm bảo phù hợp với các mục tiêu kinh tế vĩ mô.
Mặt khác, theo ông Tú, lãi suất quan hệ rất chặt với tỷ giá. Khi lãi suất tiền Đồng quá thấp mà tỷ giá cao, đặc biệt khi lãi suất cao ở các nước đang tác động mạnh đến Việt Nam, điều này có thể tạo ra tình trạng đô la hoá, cũng như tăng biến động trong chính sách điều hành tỷ giá.
Chưa kể, lãi suất còn ảnh hưởng đến nhiều vấn đề khác trong nền kinh tế như chính sách tài khoá, phát hành trái phiếu, huy động nguồn lực và cho vay của Nhà nước.
"Do vậy điều hành lãi suất phải hài hoà giữa chính sách tài khoá, chính sách tiền tệ...NHNN luôn phải tính toán tìm ra phương án hợp lý nhất trong điều hành lãi suất", ông Tú nói.
Ngay từ đầu năm, lãnh đạo NHNN cho biết, cơ quan này đã nhấn mạnh thông điệp, thậm chí sử dụng các công cụ của mình để tạo điều kiện cho việc giảm lãi suất. NHNN đã 4 lần hạ lãi suất điều hành, mức giảm đến 2%. Với các ngân hàng thương mại, đến cuối tháng 7, đầu tháng 8, mức giảm lãi suất khoảng 1% so với cuối năm 2022.
"Với biến động kinh tế thế giới, cũng như khả năng chống chịu của nền kinh tế, điều hành chính sách đảm bảo lạm phát dưới 4,5% hỗ trợ tăng trưởng, chúng tôi kỳ vọng cuối năm nay có thể đạt được mức giảm lãi suất giảm trung bình của các ngân hàng thương mại từ 1-1,5%. Tuy nhiên đến thời điểm hiện nay, theo thống kê, mức lãi suất trung bình của các khoản cho vay mới đã giảm 2-2,2%", Phó Thống đốc cho biết.
Với một số khoản cho vay cũ, Phó Thống đốc cho biết, khi các ngân hàng thương mại huy động vốn cao có thể vẫn đang neo cao do độ trễ của chính sách, cũng như để đảm bảo hài hoà phương án tài chính của các ngân hàng thương mại. NHNN đã đề nghị các ngân hàng thương mại bằng mọi biện pháp từ nay đến cuối năm tiết giảm lãi suất của những khoản cũ để đảm bảo hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Ngày 27/10, NHNN đã họp với 35 ngân hàng thương mại chiếm tỷ trọng cho vay chính của nền kinh tế. NHNN đã liệt kê những ngân hàng lãi suất còn cao, ngân hàng nào lãi suất đã hạ thấp. Và đã yêu cầu những ngân hàng lãi suất còn cao thì phải tìm biện pháp hạ lãi suất.
"Buổi làm việc rất quyết liệt, cụ thể với những ngân hàng có những mức lãi suất chênh lệch đầu vào, đầu ra còn cao. Hiện còn có những ngân hàng hiện mức cho vay bình quân còn cao trên 9%. Những ngân hàng này đã được yêu cầu phải giảm lãi suất", ông Tú cho biết.
