Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 1/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 774 triệu USD, tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước (YoY). Trong đó, kim ngạch xuất khẩu tôm tăng 13% YoY, lên mức 273 triệu USD, tương ứng chiếm 35% tỷ trọng.
VASEP dẫn thông tin từ Ngân hàng Rabobank (có trụ sở chính tại Hà Lan) cho biết, ngành công nghiệp tôm toàn cầu đang trong giai đoạn tái cân bằng khi các nước sản xuất giảm tốc độ tăng trưởng nhằm thu hẹp khoảng cách cung cầu. Điều này dự báo giúp giá tôm phục hồi trong nửa đầu năm 2025, đặc biệt khi nhu cầu từ các thị trường như Mỹ và EU cải thiện.
Tuy nhiên, thị trường Trung Quốc (một trong những đối tác lớn của tôm Việt Nam) đang đối mặt với sự sụt giảm về nhu cầu tiêu thụ. VASEP cho rằng, sự thay đổi trong thói quen chi tiêu của tầng lớp trung lưu, cùng với áp lực thu nhập gia tăng, đã dẫn tới sụt giảm tiêu dùng tôm trắng. Sự cạnh tranh từ các sản phẩm thủy sản giá rẻ hơn và ưu tiên tiêu thụ các mặt hàng thực phẩm khác có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu tôm sang Trung Quốc trong những tháng tiếp theo.
Trái ngược với đà tăng của tôm, kim ngạch xuất khẩu cá tra trong tháng 1/2025 của Việt Nam lại giảm 13,9% so với cùng kỳ năm trước, còn 141 triệu USD, chiếm 18% tỷ trọng. Theo VASEP, mặc dù nhu cầu từ các thị trường như Trung Quốc và EU vẫn ổn định nhưng thiếu hụt cá giống và biến động về thuế quan quốc tế (gồm chính sách áp dụng thuế chống bán phá giá) có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tăng trưởng của xuất khẩu cá tra trong năm nay.
Đối với cá ngừ, mặt hàng này xuất khẩu trong tháng giảm 10,2% so với cùng kỳ năm 2024, còn 71 triệu USD. VASEP cho rằng, với sự tăng trưởng ổn định của nhu cầu tiêu thụ tại các thị trường như Mỹ và EU, ngành cá ngừ dự kiến sẽ có cơ hội phục hồi trong năm 2025. Cơ hội lớn nhất đến từ sự thay đổi trong chính sách thuế quan của thị trường lớn, đặc biệt là Mỹ, nơi các biện pháp thuế quan có thể giúp sản phẩm cá ngừ của Việt Nam cạnh tranh hơn so với các sản phẩm nhập khẩu khác.
Tuy nhiên, hiện tại ngành cá ngừ vẫn còn nhiều vấn đề cần phải tháo gỡ để tạo động lực thúc đẩy phát triển hơn nữa. Theo VASEP, ngành cá ngừ cần tập trung vào việc phát triển mô hình sản xuất bền vững và mở rộng thị trường thông qua cải thiện chất lượng sản phẩm, hợp tác với quốc gia khác để khai thác biển hiệu quả.
Về thị trường, VASEP cho biết, thị trường xuất khẩu của Việt Nam ghi nhận sự chênh lệch lớn trong xu hướng tiêu thụ. Trong khi Trung Quốc & Hong Kong tăng trưởng mạnh mẽ với +64,9% YoY, Mỹ và EU lại gặp khó khăn với lần lượt -16% YoY và -17,6% YoY.
Sự suy giảm tiêu dùng tại Mỹ (do chính sách thuế của Tổng thống Donald Trump đối với thủy sản nhập khẩu) có thể ảnh hưởng đến nhu cầu đối với thủy sản Việt Nam, đặc biệt là tôm. Tuy nhiên, sự gia tăng nhu cầu đối với thủy sản dễ chế biến, như tôm đông lạnh, có thể bù đắp phần nào sự sụt giảm trong tiêu thụ các sản phẩm cao cấp.
Mặt khác, thị trường ASEAN ghi nhận sự tăng trưởng ổn định với mức +10,5% YoY, cho thấy tiềm năng từ quốc gia khu vực Đông Nam Á vẫn là một điểm sáng trong xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Thị trường Trung Đông và các thị trường khác đều giảm tiêu thụ, điều này đòi hỏi doanh nghiệp thủy sản Việt Nam phải điều chỉnh chiến lược xuất khẩu cho phù hợp.
Năm 2025, VASEP đánh giá, thị trường thủy sản toàn cầu dự báo sẽ có nhiều biến động, với các yếu tố như thay đổi thói quen tiêu dùng, chính sách thuế quan và biến động cung cầu ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Đặc biệt, sự giảm trong nhu cầu tại thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ sẽ đặt ra thách thức lớn đối với sản phẩm như tôm, cá tra và cá ngừ.
Dù vậy, việc gia tăng nhu cầu từ ASEAN và chính sách thuế quan hỗ trợ từ các quốc gia lớn, ngành thủy sản Việt Nam vẫn có thể duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, VASEP nhận định.
