Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc - Ảnh: quochoi.vn

Thừa uỷ quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, căn cứ Nghị quyết số 70/2022/QH15 ngày 11/11/2022 của Quốc hội, Quyết định số 1506/QĐ-TTg ngày 2/12/2022 của Thủ tướng Chính phủ, Nghị quyết số 163/NQ-CP ngày 4/10/2023 của Chính phủ, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương là 2.508.087,24 triệu đồng.

Chính phủ cũng trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội cho ý kiến và thông qua dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về bổ sung dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở Trung ương, các địa phương.

"Thời gian dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua đối với dự thảo Nghị quyết tại kỳ họp thứ 6 (tháng 10 năm 2023) Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, Nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ khẩn trương hoàn thiện thủ tục, điều kiện để phân bổ số tiền 70.735,172 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đến nay gần kết thúc năm ngân sách 2023 Chính phủ mới trình bổ sung dự toán chi thường xuyên NSNN năm 2023 cho các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương, tổng số kinh phí khoảng 2.508 tỷ đồng là quá muộn so với quy định, gây lãng phí nguồn lực NSNN.

"Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo rút kinh nghiệm, không để tồn tại các khoản chi chưa xác định được nhiệm vụ, nội dung chi trong dự toán NSNN hằng năm để chờ phân bổ", Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách nhấn mạnh.

Ủy ban Tài chính – Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ báo cáo rõ về số kinh phí còn lại chưa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội, làm rõ về khả năng sử dụng khoản kinh phí này trong niên độ NSNN năm 2023.

"Đa số ý kiến đề nghị, trường hợp không sử dụng đề nghị Chính phủ sớm nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền điều chuyển cho các nhiệm vụ khác cần thiết, cấp bách, tránh gây lãng phí nguồn lực", ông Lê Quang Mạnh nói.

Cũng theo ông Mạnh, có ý kiến đề nghị, đến nay đã gần hết niên độ NSNN năm 2023, trường hợp không phân bổ, không còn nhu cầu sử dụng cần hủy dự toán, giảm bội chi ngân sách trung ương để chủ động trong việc huy động nguồn lực bù đắp bội chi, giảm chi phí lãi vay.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Quang Mạnh

Thể hiện quan điểm, tại phiên họp, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Đặng Thế Vinh đề nghị làm rõ việc bổ sung dự toán chi thường xuyên này do nhiệm vụ mới phát sinh hay là nhiệm vụ xác định từ trước mà chưa có đủ hồ sơ phân bổ. Đồng thời, đề nghị làm rõ trách nhiệm cơ quan tham mưu, bộ ngành, địa phương để rút kinh nghiệm cho những năm tiếp theo.

"Số tiền này sau được phân bổ đề nghị tập trung triển khai ngay để giải ngân thực hiện hết, hạn chế chuyển nguồn cho năm sau. Số còn lại chưa phân bổ rất lớn, đề nghị có giải pháp với số này vì còn có 2 tháng nữa là hết năm thì liệu có phân bổ và giải ngân được hết hay không", Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước băn khoăn.

Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Đặng Thế Vinh

Báo cáo giải trình, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc lý giải nguyên nhân chậm phân bổ dự toán là do các bộ ngành chậm trình các cơ quan có thẩm quyền ban hành các cơ chế, chính sách bổ sung.

Chẳng hạn, kinh phí thực hiện hỗ trợ cho sinh viên sư phạm, theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP, vì chưa tổng hợp được nên giờ mới phân bổ.

Bộ trưởng cũng nêu ví dụ khác là việc hỗ trợ các cơ quan báo chí về theo cơ chế đặt hàng. Theo Nghị định, sau khi được Bộ chuyên ngành ban hành định mức kinh tế kỹ thuật và đơn giá thì mới được bổ sung. Tuy nhiên do nhiều khoản chưa được ban hành đầy đủ, khi phê duyệt định mức đơn giá thì đã quá niên độ nên không xử lý được.

"Ví dụ, Đài truyền hình VTC thuộc VOV, cán bộ nhân viên cả năm không có lương. Nhưng Bộ Thông tin và Truyền thông mãi mới phê duyệt, lúc phê duyệt thì quá niên độ nên không thể đưa vào", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc dẫn chứng.

Bên cạnh việc chậm ban hành hệ thống định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá, nhiều cơ quan, bộ ngành cũng chậm hoàn thành các thủ tục bổ sung, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết thêm.

Ông Phớc cũng nhấn mạnh "ngân sách, tiền bạc làm rất chặt chẽ, công khai", nên chỉ khi đầy đủ điều kiện mới được chi và dứt khoát không hỗ trợ đột xuất. Điều hành dự phòng ngân sách chỉ dành cho công tác bão lụt và an ninh quốc phòng.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính nghiêm túc rút kinh nghiệm trong xây dựng dự toán, điều hành ngân sách, khắc phục tình trạng số kinh phí chưa phân bổ lớn.

Nhắc đến thực tế số kinh phí chưa đủ điều kiện phân bổ còn rất lớn, ông Hải đề nghị có giải pháp kịp thời tháo gỡ để đảm bảo sử dụng hợp lý các nguồn đã được bố trí.