Năm 2021, chứng khoán Việt Nam có nhiều dấu ấn.

Ra mắt Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VNX)

Ngày 11/12, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam chính thức ra mắt, hiện thực hóa Quyết định số 37 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ. Sở ra đời nhằm thống nhất về mô hình tổ chức, cơ chế, chính sách, tư duy phát triển và hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ thị trường. Đặc biệt, Sở sẽ góp phần tăng quy mô, vị thế của thị trường chứng khoán Việt Nam, thu hút tốt hơn dòng vốn đầu tư trong nước, ngoài nước.

Hệ thống văn bản pháp luật mới về chứng khoán

Đầu năm 2021, Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư sửa đổi và các nghị định hướng dẫn Luật cùng có hiệu lực, tạo hành lang pháp lý mới cho hoạt động của cộng đồng doanh nghiệp và thị trường chứng khoán.

Ngày 31/8/ 2021, Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố “Danh mục ngành nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài”. Đây là cơ sở để doanh nghiệp niêm yết trên thị trường có căn cứ xác định mức “nới room” (cho phép nhà đầu tư nước ngoài được sở hữu thêm cổ phiếu của doanh nghiệp).

VN-Index lập “đỉnh” mới

Tháng 4/2021, thị trường chứng khoán có bước tăng trưởng vượt bậc với sự kiện chỉ số VN-Index vượt đỉnh lịch sử 1.200 điểm. Đây là đỉnh lịch sử đã thiết lập trong suốt lịch sử 20 năm của thị trường chứng khoán Việt Nam với hai lần chạm tới vào năm 2007 và 2018. Sau khi VN-Index vượt qua đỉnh lịch sử, thị trường tiếp tục thăng hoa và hiện giao dịch quanh ngưỡng 1.500 điểm.

VN-Index liên tục lập đỉnh trong năm 2021.

Giải quyết tình trạng nghẽn lệnh

Tình trạng “nghẽn lệnh” xảy ra từ cuối năm 2020, không chỉ gây bức xúc, khó chịu và cả thiệt hại cho nhà đầu tư mà còn tạo ra áp lực rất lớn cho cơ quan quản lý, HoSE và các đơn vị liên quan. Nửa đầu năm 2021, dù có nhiều giải pháp nhưng nghẽn lệnh vẫn tiếp diễn và có chiều hướng gia tăng. Đỉnh điểm là việc phải tạm dừng giao dịch trên HoSE vào phiên chiều ngày 1/6.

Ngày 5/7/2021, Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE) chính thức đưa vào vận hành giải pháp xử lý sự cố hệ thống giao dịch tại Sở. Giải pháp do HOSE phối hợp với FPT xây dựng trên nền tảng phần mềm hệ thống của HNX này mang lại năng lực xử lý 3-5 triệu lệnh một ngày. Giải pháp đã đáp ứng tốt nhu cầu giao dịch của nhà đầu tư, giúp giá trị giao dịch bình quân toàn thị trường đạt mức 26.211 tỉ đồng mỗi phiên. Đây là mức cao nhất trong suốt 21 năm vận hành thị trường.

Vốn hóa thị trường vượt 120% GDP

Trong bối cảnh lãi suất ngân hàng duy trì ở mức thấp, nhiều kênh đầu tư khác gặp trở ngại do dịch bệnh, thị trường chứng khoán gia tăng lực hấp dẫn đối với dòng tiền. Thị trường nhờ đó có tốc độ tăng trưởng rất ấn tượng trong năm 2021. Cụ thể, quy mô thị trường chứng khoán đạt 122,2% GDP vào ngày 12/11/2021 (tính GDP năm 2020). Theo Đề án Cơ cấu lại thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm 2020 - 2025, Chính phủ đặt mục tiêu vốn hóa của chứng khoán đạt 120% GDP vào năm 2025. Như vậy, với mức vốn hóa trên, mục tiêu đã hoàn thành trước 4 năm.

Vốn của doanh nghiệp niêm yết cao kỷ lục

Trong năm 2021,147 doanh nghiệp niêm yết dự kiến tăng quy mô vốn chủ sở hữu thêm 3,8%, tương đương 102.600 tỉ đồng thông qua phát hành cổ phần. Nếu các doanh nghiệp thực hiện thành công kế hoạch phát hành, 2021 sẽ là năm kỷ lục về lượng vốn huy động qua phát hành cổ phần của các doanh nghiệp niêm yết. So với năm 2019, 2020, con số này gấp tương ứng 1,4 và hơn 5 lần.

Số tài khoản chứng khoán mở mới lập kỷ lục

Thống kê đến hết tháng 11/2021, tổng số tài khoản chứng khoán là 4 triệu, trong khi thời điểm cuối năm 2020 mới gần 2,8 triệu tài khoản. Riêng trong 11 tháng của năm đã có hơn 1,31 triệu tài khoản mở mới, trong đó nhà đầu tư cá nhân trong nước mở 1,306 triệu tài khoản, gấp 3,3 lần số lượng trong cả năm 2020.

Khối ngoại bán ròng kỷ lục

Tính tới giữa tháng 12/2021, khối ngoại (nhà đầu tư nước ngoài – PV) đã bán ròng tới gần 60.000 tỷ đồng, chính thức vượt mốc hơn 2,5 tỷ USD. Tuy nhiên theo thông tin từ cơ quan quản lý, dòng vốn ngoại có rút ròng không đáng kể và thấp hơn nhiều so với nhiều thị trường mới nổi và cận biên khác. Khối ngoại dù giao dịch bán ròng nhưng dòng tiền ngoại vẫn ở lại Việt Nam để tìm kiếm cơ hội.

Khối ngoại bán ròng tới gần 60.000 tỷ đồng.

Chấn chỉnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Có thể nói, năm 2021 là năm bùng nổ của trái phiếu doanh nghiệp. Tính tới tháng 11/2021, khối lượng phát hành đạt trên 495.000 tỷ đồng, trong đó khối lượng phát hành riêng lẻ chiếm 94,5%. Ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản là hai khối dẫn đầu. Tuy nhiên, sức nóng của thị trường này chỉ một phần nằm ở khối lượng phát hành, phần lớn lại nằm ở các động thái cảnh báo rủi ro, tăng chất lượng phát hành đến từ các cơ quan quản lý nhà nước.

UBCKNN đã phối hợp các đơn vị chức năng để tổ chức các đoàn kiểm tra tại các tổ chức phát hành và công ty chứng khoán. Kết quả, cơ quan này đã xử phạt vi phạm hành chính Công ty cổ phần Tập đoàn VsetGroup, Công ty cổ phần Tập đoàn Apec Group, Công ty cổ phần Chứng khoán quốc tế Việt Nam (VIS). Về pháp lý, NHNN đã ban hành Thông tư 16, còn Bộ Tài chính đang gấp xây dựng dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 153 để tăng cường chất lượng cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

“Giải cứu” Vietnam Airlines

Ngày 7/7/2021, Vietnam Airlines ký kết hợp đồng tín dụng với 3 ngân hàng thương mại SeABank, MSB và SHB. Tổng số tiền là 4.000 tỷ đồng và đến 20/9/2021, 4.000 tỷ đồng đã được rót cho Vietnam Airlines. Ngày 13/9, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) cũng đã giải ngân gần 7.000 tỉ đồng để mua cổ phiếu tại Vietnam Airlines thuộc quyền mua cổ phiếu của cổ đông Nhà nước theo nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, qua đó hoàn thành giải ngân gói “giải cứu” được Quốc hội thông qua cuối năm 2020.